Het antenneconvenant, waar afspraken instaan over plaatsen van vergunningsvrije antennes voor dekking van mobiele netwerken, verloopt eind 2019. Gemeenten moeten volgens VNG hun belangen bij het opstellen van dit convenant verdedigen omdat er straks fors meer antenne-opstelpunten nodig zijn vanwege 5G.
Ruimtelijke inpassing versus goede dekking
VNG hoopt dat gemeenten meedenken over hun eigen belangen in het nieuwe convenant, zo meldt de organisatie op de eigen website. In het nieuwe convenant wordt ook de komst van het 5G netwerk meegenomen, waarmee de snelheden van het mobiele netwerk drastisch omhoog zullen gaan. Een goede dekking bij dit netwerk vergt echter veel meer opstelpunten voor antennes in iedere gemeente dan momenteel het geval is. Het is daarom volgens VNG van belang dat er wordt nagedacht over ruimtelijke inpassing van de antennes. De afweging voor gemeenten bij het invullen van het convenant bestaat uit een goede dekking voor iedereen versus ruimtelijke inpassing.
Klankbordgroep
VNG heeft voor gemeenten een klankbordgroep opgericht en nodigt ze uit om hieraan deel te nemen. Het overleg van deze groep vindt voornamelijk via het online forum ROMnetwerk plaats. Een eerste versie van het convenant moet voor de zomer van 2019 afgerond zijn.
Het antenneconvenant 2010 verloopt eind 2019. Hierin staan afspraken hoe de overheid en de telecomsector in de praktijk invulling geven aan de zorgvuldige plaatsing van vergunningsvrije antennes voor dekking van mobiele netwerken. Denkt u mee over de gemeentelijke belangen in het nieuwe convenant?
Nieuw convenant
Met het aanstaande antenneconvenant wordt ook de komst van het 5G netwerk meegenomen. Met deze nieuwe generatie mobiele techniek gaan de snelheden van het mobiele netwerk drastisch omhoog. Om dit te bewerkstelligen zijn vele malen meer antenne opstelpunten in iedere gemeente nodig. Gemeenten zullen mogelijk meer dan nu belangen moeten gaan afwegen, zoals goede dekking voor iedereen versus ruimtelijke inpassing. Mede daarom kan voor uw gemeente het belang groot zijn om betrokken te zijn bij de totstandkoming van het nieuwe antenneconvenant.
Klankbordgroep
Om het gemeentelijk belang goed in het nieuwe convenant te borgen, richt de VNG een gemeentelijke klankbordgroep op en nodigt u als gemeente uit om hier aan deel te nemen. Het werk van de gemeentelijke klankbordgroep vindt vooral via het ROMnetwerk (online forum) plaats. De tijdsbesteding is ongeveer enkele uren per maand en het streven is om vóór de zomer van 2019 een eerste versie van het convenant klaar te hebben. De klankbordgroep levert input aan de VNG delegatie bij het overleg met het Rijk en de telecomsector.
T-Mobile heeft zijn voorstel gepresenteerd voor de integratie van Tele2 Nederlands. Het plan-de-campagne treedt in werking zodra de Europese commissie de fusie van de derde en vierde grootste mobiele operators heeft goedgekeurd. Tijdens een mediabijeenkomst legde CEO Søren Abildgaard uit dat T-Mobile zal werken aan een snellere uitrol van 5G, hogere investeringen in glasvezel en lage prijzen voor Nederlandse consumenten.
De mededingingsautoriteit van de Europese Commissie doet momenteel een diepgaand onderzoek naar de fusie en verwacht eind november een besluit. In zijn presentatie schetst Abildgaard verschillende beloften voor de komende drie jaar na de fusie, in een poging om eventuele zorgen weg te nemen dat een reductie van het aantal mobiele operatoren zou kunnen leiden tot hogere prijzen of lagere investeringen.
T-Mobile heeft nog geen remedies of concessies aan de EU voorgesteld, zei hij. De Europese Commissie werkt nu toe naar een tussentijdse deadline, met het ‘Statement of Objections’ in september. Volgens T-Mobile moet de fusie doorgaan zoals die is voorgesteld, gelet op de huidige marktontwikkelingen in Nederland. Behalve gedetailleerde besprekingen voeren met de EU, gaat het bedrijf een publieke campagne opzetten om de verwachte consumentenvoordelen van de fusie te benadrukken.
Snellere 5G-uitrol door netwerkintegratie
Door het spectrum van T-Mobile en Tele2 samen te voegen in één netwerk, krijgt het bedrijf naar verwachting een betere positie ten opzichte van concurrenten KPN en VodafoneZiggo. T-Mobile krijgt de beschikking over frequenties in de 800 MHz-band en meer gepaard spectrum in de 2,6 GHz-band.
In de geplande Multiband-veiling eind 2019, begin 2020, zullen nieuwe frequentiebanden beschikbaar komen. De verhoogde capaciteit en efficiëntie maken een veel snellere lancering van 5G-diensten mogelijk dan wanneer T-Mobile op zichzelf zou blijven, zegt Abildgaard.
Deactiveren Tele2-netwerk na fusie
Tele2 en T-Mobile hebben al een overeenkomst voor het delen van mobiele opstelpunten en het is de bedoeling om onmiddellijk te beginnen met het deactiveren van het Tele2-netwerk. Het spectrum en klantenbestand zal worden overgeheveld naar het T-Mobile netwerk als onderdeel van een grotere upgrade ter voorbereiding op 5G.
De activering van 5G-diensten zal dan “met een druk op de knop”, mogelijk zijn, zodra de 700 MHz-band beschikbaar is in 2020, voorspelt T-Mobile. Zonder fusie zou T-Mobile de upgrade pas starten na de volgende spectrumveiling, gepland voor eind 2019 of begin 2020, wat leidt tot een latere lancering van 5G in 2022-2023.
Betere positie op glasvezelmarkt
De fusie zal naar verwachting ook helpen om T-Mobile en Tele2 beter te laten concurreren in de vaste markt, waar KPN en VodafoneZiggo domineren, dankzij de doorgaande verschuiving naar quad play-bundels. Tele2 heeft zijn activiteiten op de vaste markt teruggeschroefd sinds de lancering van het eigen mobiele netwerk in 2015. Het merk verliest vaste klanten, terwijl T-Mobile maar een klein vast klantenbestand heeft sinds de overname van Vodafone Thuis eind 2016.
Abildgaard zegt dat de synergiëen van de fusie tussen T-Mobile en Tele2 ruimte zullen creëren om meer in de vaste markt te investeren en ook in glasvezel. T-Mobile is bereid om de eigen footprint te vergroten en nog eens een half miljoen huishoudens op het actieve glasvezelnetwerk aan te sluiten, naast de bestaande 1,1 miljoen. Dit wordt met name gericht op gebieden waar T-Mobile en Tele2 al DSL-klanten hebben die geïnteresseerd zijn in een overstap naar glasvezel.
T-Mobile NL-CEO Søren Abildgaard: T-Mobile / Tele2 kan een aantrekkelijke partner zijn voor nieuwe glasvezelprojecten.
T-Mobile constateert verder dat er het afgelopen jaar enkele nieuwe investeerders op de Nederlandse FTTH-markt actief zijn geworden, sinds KPN uitsluitend nog FTTH uitrolt in nieuwbouw. T-Mobile / Tele2 kan een aantrekkelijke partner zijn voor nieuwe glasvezelprojecten en zijn bestaande klanten benaderen voor vraagbundelingen, zegt Abildgaard. Daarmee wordt het gemakkelijker om aanleg rendabel te maken. Met de geplande nieuwbouw van KPN en lokale partnerschappen zou de FTTH-footprint van het nieuwe bedrijf 2 miljoen huizen kunnen bereiken.
Lage prijzen, zowel vast als mobiel
T-Mobile zegt ook toe om de prijzen laag te houden na de fusie, want dat is een belangrijke zorg gebleken bij de Europese Commissie in eerdere beslissingen over mobiele fusies. Op de vaste markt belooft het bedrijf om prijsstijgingen te beperken tot de inflatie en eventuele besparingen van lagere wholesale-kosten aan klanten door te geven.
Abildgaard stelt dat dit klanten beschermt tegen de terugkerende jaarlijkse prijsverhogingen van KPN en VodafoneZiggo en dat ze de retailconcurrentie helpen verbeteren. Bovendien ziet het bedrijf ruimte om maandelijks opzegbare contracten in de vaste markt te introduceren, in plaats van de gebruikelijke contracten van een of twee jaar, waardoor consumenten meer keuze hebben.
Agressievere positionering
Dit komt op het moment dat de overheid van plan is om de markt voor modems en routers open te stellen, zodat internetklanten hun eigen apparaat kunnen aansluiten, in plaats van de standaardoptie van de internetaanbieder te nemen. T-Mobile zegt dat de toegenomen schaal van het gefuseerde bedrijf het mogelijk zal maken om een agressievere positionering te kiezen in de vaste markt. De belofte van ‘no lock-in’ zal het bedrijf een prikkel geven om het klantenbestand te laten groeien.
Op de zakelijke markt denkt T-Mobile zich eveneens beter te positioneren, met een combinatie van vast, mobiel en machine-to-machine communicatie. T-Mobile belooft NB-IoT connectiviteit vijf jaar lang gratis beschikbaar te stellen.
Tele2 blijft onbeperkte bundels aanbieden
Wat nog belangrijker is in de mobiele markt, is dat het bedrijf een betere businesscase ziet voor het blijven aanbieden van de onbeperkte bundels van Tele2 na de fusie. T-Mobile en Tele2 waren de eerste operators die begin 2017 onbeperkte data op de Nederlandse markt introduceerden. Het prijsniveau van Tele2 van EUR 25 is moeilijk vol te houden, deels omdat het nog steeds afhankelijk is van T-Mobile voor 3G-roaming.
Dankzij de schaalvergroting en efficiëntie na de fusie zegt het bedrijf toe om de Tele2-abonnementen met onbeperkt mobiel internet ten minste drie jaar op EUR 25 per maand te houden. De operator verwacht zowel de merken T-Mobile en Tele2 als het goedkope merk Ben van T-Mobile drie jaar na de fusie te behouden.
Digitale kloof op platteland dichten
Het bedrijf hoopt ook de ‘digitale kloof’ in het buitengebied aan te pakken met een verbeterd aanbod van vaste draadloze verbindingen en de lancering van 5G. Integratie van de twee mobiele netwerken en het spectrum zal de capaciteit en de dekking verbeteren. Snel draadloos breedband met grotere bundels zal economische haalbaarder en schaalbaarder worden.
Met het draadloze aanbod en de verbeterde glasvezeldekking zou het nieuwe bedrijf in staat moeten zijn om de laatste ongeveer 0,5 miljoen adressen in Nederland te bereiken. Heel Nederland kan dan in 2020 beschikken over minimaal 100 Mbps dekking, eerder dan de streefdatum van de Europese Commissie.
Staatssecretaris Mona Keijzer wil dat mobiele operators een minimale dekkingssnelheid gaan bieden. De voorwaarden hiervoor worden vastgelegd bij de eerstvolgende multibandveiling eind 2019, begin 2020. Dat stelt Keijzer in een brief aan de Tweede Kamer waarin zij het Actieplan Digitale Connectiviteit toelicht.
De komende maanden wordt op basis van nader onderzoek de exacte hoogte bepaald, zo stelt Keijzer. Die hoogte wordt vervolgens vastgelegd in de eerder aangekondigde Nota Mobiele Communicatie. Er wordt niet nader aangeduid of de minimale hoogte gaat gelden voor elke mobiele technologie of alleen voor de te veilen frequenties in de multibandveiling – 700-MHz, 1.400 MHz en 2.100 MHz. De vergunningen worden technologieneutraal uitgegeven, waardoor het ook niet mogelijk is om ze ‘5G’ te noemen.
Beperking dekkingsverplichting
Gisteren berichtte Telecompaper al dat de genoemde dekkingsverplichting uit de kamerbrief – 98 procent van alle Nederlandse gemeenten – enkele flinke uitzonderingen omvat. Alle Natura 2000 gebieden worden uitgezonderd van de dekkingsverplichting. Onder de term Natura 2000 zijn in de hele Europese Unie de belangrijkste natuurgebieden in kaart gebracht, met verplichtingen om die te beschermen. Nederland kent ruim 160 Natura 2000-gebieden, meldt Alterra, een onderdeel van het ministerie van LNV.
Investeringszekerheid bieden
Keijzer schrijft in haar kamerbrief verder dat zij operators graag investeringszekerheid wil bieden en daarom als overheid voorspelbaar handelen nastreeft. Dit moet bijdragen aan de uitrol van nieuwe mobiele technologie zoals 5G.
Ook is het volgens de staatssecretaris van belang dat de markt voor mobiele communicatie zich verbreedt door meer ondernemingen in de gelegenheid te stellen frequenties te gebruiken. Dit vergroot het aanbod van dienstverleners die de groeiende diversiteit aanvraag kunnen bedienen. Hiervoor onderneemt het kabinet verschillende acties.
Het kabinet geeft aanbieders van mobiele communicatie zekerheid dat de uitgifte van frequenties op landelijk exclusieve basis, waaronder voor de 700, 1400 en 2100 MHz-banden, in principe voor 20 jaar zal plaatsvinden. Hiermee wordt volgens de staatssecretaris zekerheid gegeven voor de uitrol van de nieuwe 5G-netwerken.
Een andere belangrijke frequentie voor de uitrol van 5G is de 3,5 GHz-band – volgens veel partijen zelfs de meest belangrijke frequentie voor 5G. Over het wel of niet mogen gebruiken hiervan vindt dit jaar een evaluatie plaats van het gebruik van deze band, met aandacht voor zowel het bestaande gebruik als het defensiegebruik. Zoals eerder aangegeven moet nog dit jaar een besluit vallen.
Verder zal de 26 GHz-band na Europese besluitvorming in 2020 aan de markt ter beschikking worden gesteld voor zowel landelijke als bedrijfsspecifieke toepassingen.
Concurrentie, keuzevrijheid
Om te zorgen voor voldoende concurrentie en keuzevrijheid, en zo de kans dat de groeiende diversiteit aan vraag wordt bediend te vergroten, moeten ook andere partijen dan de mobiele aanbieders frequenties kunnen gebruiken. Daarom zal er in een nader te bepalen door de industrie geharmoniseerde band voor 5G frequentieruimte beschikbaar worden gesteld.
Verder zullen verschillende sectoren door EZK op verzoek worden geholpen bij het invullen van hun vraag naar communicatiediensten. In dit kader wordt bijvoorbeeld (samen met brancheorganisatie BTG) gewerkt aan een standaard voor indoordekking van draadloze en mobiele openbare communicatienetwerken.
Duidelijkheid, eenheid, transparantie
De investeringszekerheid moet ook vergroot worden door meer duidelijkheid, eenheid en transparantie in lokale en regionale regulering. ‘Partijen die willen investeren in de telecominfrastructuur hebben hierbij te maken met soms sterk uiteenlopend gemeentelijk- en provinciaal beleid en regelgeving,’ aldus Keijzer. ‘Daarnaast zijn de regels soms niet transparant.’ Daarom wil het kabinet meer transparantie van lokale regels.
Zo worden op samensnelinternet.nl de lokale tarieven voor de aanleg van nieuwe ondergrondse infrastructuur gepubliceerd en zal worden aangegeven welke gemeenten een antennebeleid geformuleerd en gepubliceerd hebben.
Verder zal gewerkt worden met de VNG om te komen tot best practices voor gemeenten om de uitrol van infrastructuur te vergemakkelijken. Verder wordt met belanghebbenden besproken op welke wijze het Antenneconvenant na 2019 verlengd kan worden om goed voorbereid te zijn op de uitrol van 5G-antennes.
Bron: – Update: Informatie uit Kamerbrief toegevoegd]
T-Mobile Nederland noemt de voorgenomen fusie met Tele2 een belangrijke stap. Op 2 mei hebben de bedrijven hun plannen formeel aangemeld bij de toezichthouder. Deze fusie wordt getoetst door de Europese Commissie, meldt een woordvoerder van het bedrijf, wegens de omvang. “De procedure begint officieel met de notificatie. De Commissie heeft nu vooraf gedefinieerde deadlines om de zaak te beoordelen en goed te keuren.”
T-Mobile en Tele2 willen hun activiteiten onderbrengen in een joint-venture. T-Mobile noemt dit een belangrijke stap om te zorgen dat er meer concurrentie komt in de Nederlandse markt en dat T-Mobile zijn positie als uitdager van het bestaande duopolie kan verbeteren. “Hier profiteren alle Nederlandse consumenten van.”
T-Mobile krijgt 75% in joint-venture
Deutsche Telekom en de Tele2 Groep hebben hun plan op 15 december 2017 aangekondigd. In de nog op te richten joint-venture krijgt Deutsche Telekom 75 procent. Tele2 krijgt 25 procent en een eenmalige vergoeding van EUR 190 miljoen. De combinatie heeft ongeveer 5 miljoen mobiele klanten en een omzet van EUR 2 miljard per jaar. Men verwacht synergieën te kunnen realiseren ter waarde van EUR 1 miljard (contante waarde).
De Nederlandse toezichthouder ACM meldde in een nieuwsbericht dat de Commissie de fusie beoordeelt, maar dat ACM en Commissie hierin gelijk optrekken. Brussel heeft een voorlopige deadline gezet van 12 juni voor een besluit over wat nu officieel een lopende zaak is. Het besluit kan ook eerder vallen, of leiden tot een diepgaand onderzoek.
De grote groei is er uit bij de Nederlandse mobiele netwerken.
Kwamen er in 2016 en 2017 regelmatig nog honderden antenne-installaties per maand bij, dat aantal ligt nu meestal onder de honderd. In maart telde het Antennebureau in totaal 45.224 antenne-installaties, 59 meer dan in februari. In die maand kwamen er nog 69 antenne-installaties bij. Waarschijnlijk zal er weer een groeiversnelling komen wanneer 5G uitgerold wordt vanaf 2019, 2020.
Zoals gebruikelijk zijn het vooral antennes voor LTE-netwerken die er bij komen. In februari 59 van de 69, in maart 41 van de 59 installaties. Operators zijn vooral bezig met het verdichten van hun LTE/4G-netwerken in stedelijke gebieden, om zo capaciteit toe te voegen. Verder wordt steeds meer ongebruikt spectrum bedoeld 3G en 2G ingezet om 4G-netwerkcapaciteit aan te vullen en komen er antennes bij waarmee wordt geëxperimenteerd op het gebied van (pre)5G, zoals recent bij KPN. Toch zijn er ook nog wat antennes bij gekomen voor oudere mobiele technologieën: 13 voor GSM 900, 5 voor UMTS (3G)
KPN heeft op meerdere locaties in Den Haag en Rotterdam een testnetwerk geactiveerd voor LTE-M, een netwerkstandaard voor IoT-toepassingen via LTE. In de loop van het eerste kwartaal wordt LTE-M landelijk uitgerold, als onderdeel van 4G. KPN noemt het complementair aan de diensten via GPRS (2G) en LoRa.
LTE-M is volgens KPN met name geschikt om apparaten op kostenefficiënte wijze met grote regelmaat data uit te laten wisselen. Met een bandbreedte tot 1 Mbps en een lage latency kan er snel worden gestuurd op toepassingen. Afhankelijk van gebruiksintensiteit is de maximale batterijduur ongeveer 5 jaar, waarbij KPN niet meldt wat voor batterijen er dan in gaan. Typische voorbeelden waar LTE-M voor geschikt is zijn slimme meters, wearables, mobiele betaalautomaten en bijvoorbeeld het registreren, volgen en beheren van bedrijfsmiddelen.
KPN is al een tijd bezig met LTE-M. De eerste testen werden al in 2016 afgerond. De technologie is gestandaardiseerd door 3GPP, maar er is altijd een testfase nodig om te kijken hoe het zich gedraagt in het netwerk en hoe stabiel het is. Pas daarna kan een operator opschalen van een handmatige geconfigureerd base station naar automatisch beheerde functies in het hele netwerk.
De industriegroep 3GPP heeft meerdere standaarden ontwikkeld voor Machine-to-Machine communicatie en Internet of Things. NB-IoT is een van de andere. LTE-M heeft een wat hogere data rate dan NB-IoT, waarmee het ook mogelijk is om VoLTE te draaien. Beschouwd vanuit de chipsets is Cat-1 een uitgeklede versie van een LTE-modem. Cat-0 is nog spaarzamer, maar minder ver in het proces van standaardisatie en commercialisatie.
Het ministerie van Economische Zaken wil de mogelijkheden in de 3,5 GHz-band verruimen, om de toepassingen van 4G en 5G meer ruimte te geven. Het spectrum tussen 3,4 GHz en 3,8 GHz is in principe beschikbaar voor mobiele communicatie en wordt ook al gebruikt voor mobiel internet.
Wel gelden er beperkingen, nodig om het gebruik door het Ministerie van Defensie in Burum te beschermen. EZ erkent dat deze beperkingen worden gezien als een drempel voor de grootschalige uitrol van 5G in Nederland. “We werken in samenwerking met onder meer het Ministerie van Defensie aan manieren om de bestaande gebruiksbeperkingen te verruimen”, meldt een woordvoerder. Eind dit jaar verschijnt de Nota Mobiele Communicatie met een nadere uitwerking van de vooruitzichten voor deze frequenties.
EZ studeert ook op de mogelijkheden voor de 700 MHz band, die nu nog vooral gebruikt wordt voor tv-doeleinden. Een deel wordt geveild voor mobiel internet, maar over het middenstuk moeten nog knopen worden doorgehakt. De nog te verschijnen Nota Omroepdistributie geeft daarover meer duidelijkheid.
Kritiek op Nota Mobiele Communicatie
Afgelopen januari kwam EZ met de publieke consultatie voor de Nota Mobiele Communicatie, als onderdeel van de eerder gepubliceerde Nota Frequentiebeleid 2016. De Nota Frequentiebeleid 2016 bevat de algemene doelstelling, uitgangspunten en prioriteiten voor het frequentiebeleid in de komende 5-10 jaar. De nota moet richtinggevend zijn voor (besluitvorming over) de bestemming, verdeling en het gebruik van frequentieruimte.
De Nota Mobiele Communicatie moet het beleidskader bieden voor de uitgifte van frequenties in de 700-, 1400- en 2100 MHz banden. Daarmee wordt volgens EZ de voorspelbaarheid van het uitgiftebeleid bevorderd. Vooral de vier mobiele operators met een eigen netwerk – KPN, T-Mobile, Vodafone, Tele2 – vielen over een aantal voorstellen en beperkingen, waarmee Nederland zich binnen Europa weg zou bewegen van het innovatiepad richting 5G. Daaronder het voornemen om 2×10 MHz-blokken uit de 2,1 GHz frequentieband niet te veilen, maar apart te houden voor andere toepassingen.
In maart stelden de vier operators dan ook dat er veel wijzigingen nodig waren om volop mee te kunnen gaan in de ontwikkeling van 4,5G en 5G. De in totaal 18 vooral negatieve reacties op de Nota waren voor EZ aanleiding om extra onderzoek te laten doen naar de plannen voor de volgende mobiele veiling in 2019. Dat onderzoek wordt voor de zomer verwacht.
