Het aantal antenne-installaties voor GSM, UMTS en LTE is in het eerste halfjaar met 5% toegenomen. Binnen de verschillende toepassingen zijn er grote verschillen. Bij de 2e generatie mobiele communicatie (GSM) vindt een afname plaats (-4,2%), het aantal antenne-installaties voor de 3e generatie mobiele communicatie (UMTS) is min of meer stabiel gebleven (+1,2%) en het aantal antenne-installaties voor de 4e generatie (LTE) is ten opzichte van 31 december 2014 met ruim een kwart (26,6%) toegenomen.
Nederlandse telecomproviders wachten met investeringen in LTE tot na de veiling van de frequenties in oktober.
Die verwachting spreekt Ericsson uit. T-Mobile zegt nog met 3G vooruit te kunnen. Long Term Evolution (LTE, ook wel bekend als 4G) is een techniek voor de volgende generatie mobiele netwerken. Het moet veel snellere verbindingen leveren dan de huidige 3G-verbindingen kunnen. Vooral in de verenigde staten is LTE al veel in gebruik. Europa blijft nog altijd achter met de implementatie van de techniek. De reden daarachter moet vooral worden gezocht in de veilingen van de benodigde frequenties. In veel Europese landen heeft die veiling nog niet plaatsgevonden. De veiling van die 800MHz-band in Nederland vindt plaats in oktober. Dan kunnen providers proberen de frequenties te bemachtigen die ze nodig hebben om een landelijk dekkende LTE-netwerk uit te kunnen rollen. Volgens Ericsson Nederland wachten de Nederlandse providers af hoe de veiling verloopt, voordat ze grote investeringen doen. Webwereld sprak met Ericsson tijdens het Mobile World Congres, dat afgelopen week plaatvond in Barcelona.
Veiling in oktober:
Nederlandse telco’s investeren nog niet in LTE-netwerken, omdat ze afwachten hoe de veiling van de 800 MHz-frequentie in oktober verloopt. Volgens leverancier van netwerkapparatuur Ericsson zullen providers eerst willen zien hoeveel spectrum ze kunnen krijgen. “Het liefst zullen ze twee keer 10 MHz willen bemachtigen, omdat het daarmee makkelijker en goedkoper is een dekkend netwerk op te zetten.” Als providers bijvoorbeeld 2 keer vijf megahertz te pakken weten te krijgen is het mogelijk een dekkend netwerk te bouwen, maar dan zijn er meer palen nodig. “Bij veilingen in andere landen hebben we dan ook gezien dat providers steeds geboden hebben op twee keer 10 MHz. Daarom verwachten we dat dit ook in Nederland zal gebeuren”, zegt Ericsson. Om de concurrentie te bevorderen zijn twee blokken van 10 MHz gereserveerd voor nieuwkomers. Daardoor bestaat een reële kans dat een van de drie grote providers zonder 800 MHz-frequenties komt te zitten. De kans is dan ook groot dat die provider zal moeten samenwerken met een nieuwkomer.
900- en 1800-spectrum onder de hamer:
Een concrete datum voor de veiling in oktober is er nog niet, maar het zal wel rond die tijd moeten gebeuren, zegt Manager Strategy & Regulatory Affairs Patrick Blankers. “In februari lopen de licenties voor de 900- en 1800-frequenties af, die worden geveild op hetzelfde moment als de 800 MHz-frequenties.” “De providers zullen hun huidige posities willen behouden. Op het moment dat ze andere frequenties in handen krijgen moeten telefoonmasten worden omgebouwd, daar is tijd voor nodig.” Om de providers zich voldoende te kunnen laten voorbereiden zal de veiling dus wel in oktober plaats moeten vinden.
2,6 GHz nog weinig gebruikt:
De veiling van de 2,6 gigahertz frequenties in april 2010 heeft nog niet geleid tot een dekkend netwerk in dat spectrum. De reden daarvoor is deels natuurkundig. Omdat het bereik binnen die frequenties veel lager is, zijn meer masten nodig om het netwerk dekkend te krijgen. De voorwaarden die verbonden waren aan de veiling van de 2,6 GHz-frequenties verplichten telco’s wel een netwerk uit te rollen over een beperkt gebied. “Afhankelijk van het spectrum dat ze bij die veiling hebben bemachtigd, moeten ze dekking realiseren op een aantal vierkante kilometers”, weet managing director Pim den Uyl van Ericsson Nederland. In mei dit jaar zou er volgens Den Uyl ongeveer 80 vierkante kilometer aan dekking moeten zijn. Providers zijn daar wel mee bezig, zo rollen SURFnet en KPN dit jaar jaar een LTE-netwerk uit op het Utrecht Science Park. Tientallen studenten zullen in het proefproject worden voorzien van mobiele apparaten die 4G ondersteunen. In december is KPN begonnen met de installatie van de zendmasten op de campus, waar de Universiteit Utrecht, Hogescool Utrecht en Universitair Medicsche Centrum Utrecht gevestigd zijn.
‘We kunnen nog vooruit met 3G’
Een rondgang van Webwereld langs de drie grote providers levert weinig antwoorden op. Vodafone en T-Mobile willen niets kwijt over de aanstaande veiling. T-Mobile laat bij monde van woordvoerder Michael Vos weten daar niets over te kunnen zeggen. “Over de frequentieveiling kan en mag ik niets zeggen”, zegt Vos. Hij voegt er wel aan toe dat het bedrijf verwacht voorlopig vooruit te kunnen met technieken als 3G. “Wij zijn voorlopig nog genoeg mogelijkheden voor huidige technieken”, zegt de woordvoerder. Een zegsman van Vodafone Nederland laat weten dat er eerst aan de voorwaarden van de 2,6 GHz-veiling voldaan moet worden. Hij wijst erop dat Vodafone, maar ook de andere providers “per mei 2013 aan hun ingebruikname-verplichting van het 2,6 GHz spectrum moeten voldoen. Vodafone zal aan deze vergunningswaarden voldoen”, laat woordvoerder Richard Mes weten in reactie op vragen van Webwereld. KPN was niet onmiddellijk bereikbaar voor commentaar.
Duitsland heeft al grote stappen gemaakt:
In Duitsland is men verder met het uitrollen van LTE, maar dat heeft vooral te maken met licentievoorwaarden. “Bij de veiling van de frequenties werd geëist dat eerst rurale gebieden van goede verbindingen werden voorzien”, zegt Den Uyl tegen Webwereld. “Daardoor is de uitrol daar veel sneller gegaan.” Grote gebieden in Duitsland zaten überhaupt nog zonder breedbandverbindingen. Om daar iets aan te doen werd bij de veiling van LTE-frequenties de eis gesteld dat die gebieden als eerste moesten worden voorzien. Juist daarom is Duitsland een van de voorlopers in Europa geworden als het gaat om LTE-uitrol.
‘VS hebben 3G overgeslagen’ :
Een zelfde oorzaak geeft Patrick Blankers voor de snelle opkomst in de Verenigde Staten. “In de VS is nooit echt de stap naar 3G gezet. Ze hadden lange tijd vooral CDMA-netwerken en slaan nu de 3G-stap over door snel over te gaan naar LTE.” Wereldwijd hebben volgens Blankers nu zo’n 7 miljoen gebruikers beschikking over een LTE-verbinding. Het grootste deel daarvan zit in de Verenigde Staten. Daar zouden zo’n nu 4 miljoen gebruikers zijn. 150.000 Duitsers kunnen inmiddels verbinding maken via een LTE-netwerk. Er zijn op dit moment volgens branchevereniging GSMA 40 LTE-netwerken in 24 landen. In 2015 zouden dit er volgens de GSMA 200 moeten zijn in 70 landen.
Update: Ericsson vult in een latere reactie aan dat de snelle opkomst van LTE in de VS te danken is aan het versneld beschikbaar stellen van de 700 MHz band. “Dat heeft er deels mee te maken dat met de CDMA (EVDO) techniek minder hoge snelheden te halen zijn als met HSPA”, aldus Blankers. Verder laat het telecombedrijf weten dat de dekkingsverwachting van ongeveer 80 vierkante kilometer voor mei dit jaar geldt, en niet voor mei volgend jaar (wat nu is aangepast in bovenstaand artikel). Bij de in april 2010 geveilde frequenties heeft de Nederlandse overheid een verplichting voor ingebruikname opgelegd met een termijn van twee jaar. Die verplichting betreft echter sec gebruik en niet per definitie 4G, zoals LTE.