Bij de plaatsing van een antenne-installatie in uw woonomgeving heeft u in sommige gevallen inspraak.
Inspraak bij plaatsing vergunningsvrije antenne
Een mobiele operator mag niet zomaar een antenne-installatie plaatsen op een woongebouw. Eigenaren (al dan niet verenigd in een vereniging van eigenaren) moeten hiervoor toestemming verlenen. Als ook huurders in het woongebouw wonen, hebben bewoners inspraak met de zogenoemde instemmingsprocedure. Dit is een afspraak uit het antenneconvenant. De instemmingsprocedure geldt niet voor omwonenden.
Wanneer een instemmingsprocedure?
Een mobiele operator heeft extra opstelpunt nodig voor verbetering van het mobiele netwerk.
De mobiele operator gaat op zoek naar een plek die aan de voorwaarden voldoet (hoogte, veiligheid, effect, geen blokkades).
De operator zoekt contact met de eigenaar van het gebouw en gaat het gesprek aan over de antenneplaatsing. De bewoners kunnen worden geïnformeerd over de voorgenomen antenneplaatsing door een voorlichting.
Hoe verloopt een instemmingsprocedure
Elk huisadres in het woongebouw krijgt één stemformulier.
Ieder huisadres mag één formulier indienen.
Het onafhankelijke administratiebureau Administratie Instemmingen Antenneconvenant (AIA) telt de stemmen.
Stemt de meerderheid van alle aangeschreven adressen tegen? Dan gaat de antenneplaatsing niet door.
Reageert iemand niet, dan geldt dit als ‘geen bezwaar’.
Is instemming verleend? Dan heeft de mobiele operator vijf jaar de tijd om de antenne te plaatsen. Als dat niet gebeurt, vervalt de instemming.
Instemmingsprocedure alleen bij plaatsing nieuwe antenne-installatie
Bij vervangen of uitbreiding van bestaande antennes geldt de instemmingsprocedure niet.
Instemming van bewoners hoeft niet te worden verkregen voor:
Het verplaatsen van (delen van) antenne-installaties.
Onderhouds-, reparatie-, aanpassings- en vervangingswerkzaamheden.
Bijplaatsing van (een) extra antennedrager(s) voor bestaande antenne-installatie.
Tijdelijke verplaatsing en/of verwijdering en terugplaatsing van (delen van) de antenne-installatie vanwege renovatie of verbouw van het woongebouw.
In het vierde kwartaal van 2021 heeft Agentschap Telecom zes voorlichtingsmetingen uitgevoerd. Daarnaast zijn in 2021 door de inspecteurs nog eens 350 steekproefmetingen uitgevoerd. In alle gevallen liggen de gemeten waarden onder de blootstellingslimieten. Alle metingen zijn gepubliceerd in het Antenneregister.
Voorlichtingsmetingen voor het Antennebureau
Bij een voorlichtingsmeting wordt een breedbandige en selectieve meting uitgevoerd. Bij de breedbandmeting worden alle aanwezige elektromagnetische velden gemeten, waaronder de signalen van 5G. Bij de selectieve meting wordt gekeken naar het sterkste signaal in de omgeving. Alle gemeten waarden staan in het meetrapport.
In het vierde kwartaal van 2021 is gemeten bij vijf antenne-installaties voor mobiele communicatie en een radarinstallatie in Wier. Alle gemeten waarden liggen onder de blootstellingslimieten. De blootstellingslimieten liggen, afhankelijk van de frequentie, tussen de 2 W/m2 en 10 W/m2.
Steekproefmetingen
Op 350 locaties waar de inspecteurs van het agentschap voor andere onderzoeken metingen uitvoeren, hebben zij in 2021 ook een EMV-meting uitgevoerd. Op deze locaties is alleen een breedbandmeting uitgevoerd. Alle gemeten waarden liggen onder de blootstellingslimieten en staan in het Antenneregister.
De overheid heeft een onderzoek uitgevoerd en infographic ontwikkeld over de ontwikkeling van het aantal antenne-opstelpunten voor mobiele netwerken in Nederland in de komende tien jaar. Uit het onderzoek blijkt dat de 300 tot 700 nieuwe antenne-opstelpunten in Nederland voor grootschalige uitrol van small cells niet worden verwacht vóór 2027.
Het dataverbruik op mobiele netwerken zal de komende jaren blijven groeien. Om die data te kunnen verwerken, blijven de Nederlandse operators hun netwerken verbeteren. Soms zijn daarvoor extra opstelpunten nodig. Daarnaast worden nieuwe opstelpunten geplaatst ter verbetering van de dekking en bijvoorbeeld in nieuwe wijken. Tot en met 2026 verwacht de overheid tussen de 296 en 726 nieuwe antenne-opstelpunten (+2-6 procent).
Deutsche Telekom bereidt de verkoop voor van zijn Nederlandse dochter T-Mobile, de nummer drie op de Nederlandse telecommarkt na KPN en VodafoneZiggo. Dat melden bronnen in de telecomsector en in de bancaire wereld aan het FD.
Het is al de tweede keer in een paar maanden tijd dat er speculaties zijn over de verkoop van een van de telecomreuzen in Nederland. In november ging het gerucht rond dat de Zweedse investeringsmaatschappij EQT plannen zou hebben om marktleider KPN over te nemen. Sindsdien is van dat gerucht niets meer vernomen.
Zou T-Mobile Nederland inderdaad te koop worden gezet, dan is het zonder twijfel de grootste telecomdeal in Nederland sinds jaren. Het FD schat de opbrengst van T-Mobile op 4 à 5 miljard euro.
Verkoopproces
Enkele jaren geleden deed Deutsche Telekom al eens een poging zich te ontdoen van zijn Nederlandse dochter. Er werd zelfs al een begin gemaakt met het verkoopproces, maar toen bleek dat T-Mobile Nederland niet genoeg ging opleveren. Tegen de Telegraaf zei Deutsche T-Mobiles bestuursvoorzitter Søren Abildgaard onlangs dat de vraagprijs voor zijn bedrijf destijds 2,2 miljard euro bedroeg, maar dat het hoogste bod net tot 1,8 miljard zou reiken.
Maar Deutsche Telekom zei wel meteen dan ‘andere deals’ met de Nederlandse dochter te zullen onderzoeken. Dat gebeurde in 2018, toen T-Mobile de Zweedse concurrent Tele2 overnam. Sindsdien heeft Tele2 25 procent van de aandelen van T-Mobile.
Deutsche Telekom zou verschillenden redenen hebben om van zijn Nederlandse dochter af te willen. Het concern wil volgens het FD in elke markt waarin het actief is de nummer één of twee zijn, maar in Nederland lukt het niet om langszij te komen bij KPN en VoldafoneZiggo, ondanks de overname van Tele2 in 2018. Bovendien moet Deutsche Telekom grote investeringen doen in zijn 5G-netwerk en kan dus wel wat cash gebruiken.
Het lijkt een goed moment om een telecombedrijf te koop te zetten. De coronacrisis maakt telecommunicatie belangrijker. Door het vele thuiswerken wordt er meer gebeld, en meer geïnternet. De omzet en winst van T-Mobile zijn het afgelopen jaar daardoor licht gestegen.
Op 10 juni 2020 heeft Agentschap Telecom twee 5G-veldsterktemetingen uitgevoerd bij massive MIMO-antennes die gebruik maken van de 3,5 GHz-band. De breedbandige veldsterktes bedroegen 0,97 en 1,23 volt per meter (V/m) en liggen daarmee ruim onder de blootstellingslimieten.
Agentschap Telecom volgt de ontwikkelingen en blijft meten aan 5G.
Blootstellingslimieten gelden ook voor 5G-antennes
De ICNIRP-blootstellingslimieten die gelden voor 2G, 3G en 4G, gelden ook voor 5G. De limieten lopen, afhankelijk van de frequentie, van 28 tot 61 V/m. De limiet voor de frequentie van 3,5 GHz is 61 V/m. Agentschap Telecom meet de elektromagnetische veldsterkte vanuit zijn toezichtstaak steekproefsgewijs door heel Nederland. Alle metingen zijn openbaar en staan op de website van het Antennebureau op de pagina Resultaten metingen straling antennes.
Goedwerkende mobiele diensten zijn cruciaal voor Nederland. Het dataverbruik is in 2019 met meer dan 30% gestegen ten opzichte van 2018 en meer dan vertienvoudigd vergeleken met vijf jaar geleden. Deze groei zet de komende jaren door. Ook is het belangrijk dat mobiele dekking betrouwbaarder wordt en overal in Nederland een goede kwaliteit heeft. Dit zorgt ervoor dat telecomaanbieders investeren in het vergroten van de capaciteit, kwaliteit en dekking van de mobiele netwerken.
Samenwerking tussen telecomaanbieders kan er aan bijdragen dat deze investeringen op een verantwoorde wijze worden gedaan. Dat mag niet ten koste gaan van de onderlinge concurrentie. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) consulteert een conceptleidraad met handvatten hoe telecomaanbieders kunnen samenwerken om op efficiënte wijze te investeren in capaciteit, kwaliteit en dekking van de mobiele netwerken.
Antennelocaties verwerven
Het wordt voor telecomaanbieders steeds moeilijker om antennelocaties te vinden. Dat komt door de groei van het aantal mobiele antennes en de afnemende beschikbaarheid van locaties. Dan kan het helpen als aanbieders niet onafhankelijk van elkaar op zoek zijn naar de schaarse locaties, maar hierbij samenwerken. De ACM verwacht niet dat de concurrentie tussen aanbieders in gevaar komt wanneer aanbieders gezamenlijk optrekken bij het vinden van antennelocaties. Doordat aanbieders op de locaties hun eigen telecomapparatuur gebruiken, kunnen zij zich nog steeds onderscheiden van de andere aanbieders.
Huur en verhuur van spectrum
In de nieuwe Telecommunicatiewet wordt de mogelijkheid gecreëerd om spectrum (frequenties voor mobiel dataverkeer) te huren en te verhuren. Verhuur van frequenties aan bijvoorbeeld een aanbieder van lokale bedrijfsnetwerken kan zorgen voor nieuwe diensten en extra concurrentie. Vanaf de komende frequentieveiling (die start op 29 juni a.s.) wordt een bovengrens gehanteerd voor de maximale hoeveelheid frequenties die één aanbieder kan gebruiken. De ACM is van oordeel dat deze bovengrens er veruit in de meeste gevallen voor zorgt dat de concurrentie niet in gevaar komt.
Roaming op 2G- of 3G-netwerken
In de komende jaren gaan de Nederlandse telecomaanbieders hun 2G- of 3G-netwerken uitzetten. Dit kan gevolgen hebben voor diensten die afhankelijk zijn van deze netwerken, zoals slimme energiemeters of oudere mobiele telefoons. Als een aanbieder die een 2G- of 3G-netwerk uitschakelt via roaming gebruik kan maken van het netwerk van een andere aanbieder die nog wel 2G of 3G aanbiedt, kan er zo voor gezorgd worden dat 2G en 3G langer beschikbaar blijft voor apparaten die daarvan afhankelijk zijn.
De EU start in september met 11 nieuwe 5G-onderzoeksprojecten, met financiële steun uit het O&O-budget van Horizon 2020. Het betreft drie grensoverschrijdende projecten in de transport- en mobiliteitssector en acht projecten op het gebied van 5G-hardware-innovatie.
De projecten zijn besproken tijdens de recente Europese conferentie over netwerken en communicatie (EuCNC). Dit was een virtuele conferentie met themasessies over 5G-cyberbeveiliging, open RAN en 5G voor verticale sectoren.
De projecten die in september starten, vormen de laatste fase van de EU-5G PPP programma’s om nieuwe technologie te ontwikkelen. In totaal investeert de EU meer dan EUR 400 miljoen in 5G-PPP-projecten, terwijl er in de 5G-proeven nog eens EUR 1 miljard aan particuliere investeringen zit.
Grensoverschrijdende projecten ook in Benelux
De drie grensoverschrijdende 5G-projecten zullen plaatsvinden in het Baltische en Noordzeegebied, rond de Pyreneeën en in de Benelux rond de havens van Antwerpen en Rotterdam. De projecten ontwerpen, testen en valideren use cases op het gebied van mobiliteit en transport, waarbij gekeken wordt naar toepassingen voor wegen, treinen, havens en maritieme routes.
Elk project zal een 5G-netwerkinfrastructuur bieden die zowel multi-service- als multi-applicatiefuncties biedt voor gevarieerde transportmiddelen en verbeterde connectiviteit voor openbare gebruikers.
De projecten brengen een breed scala aan partijen samen: telecomoperatoren en -aanbieders, wegexploitanten, spoorweginfrastructuurbeheerders, transport- en logistieke bedrijven, voertuigfabrikanten en hun leveranciers van uitrusting, fabrikanten van spoorwegapparatuur, innovatieve mkb-bedrijven en openbare en particuliere onderzoekscentra. Verder is er deelname van transportautoriteiten en ondersteuning van nationale en regionale nationale overheden.
Hun gezamenlijke budget bedraagt EUR 41 miljoen, waarvan EUR 31,1 miljoen aan EU-financiering in het kader van het Horizon 2020-programma.
Opbouw Europese toeleveringsketen
De acht 5G-hardware-innovatieprojecten moeten helpen bij de opbouw van een Europese industriële toeleveringsketen voor core 5G-technologieën en hardware, met name voor netwerktechnologieën en -systemen. de projecten moeten verder marktkansen creëren en de opkomst van nieuwe innovatieve marktspelers ondersteunen.
Innovatie moet gestimuleerd worden in veelbelovende verticale gebruiksscenario’s zoals contentbeheer, gecoördineerde platooning van auto-mobiliteit, niet-openbare netwerken, data-ecosystemen en ultrahoge datasnelheden (met gebruik van de THz-frequenties). Verder worden nieuwe zakelijke benaderingen onderzocht op gebieden zoals open RAN, uitgesplitste systemen, edge-netwerken en neutrale hostconcepten.
Dit jaar zal in het kader van het laatste werkprogramma van Horizon 2020 een nieuwe golf van projecten ter waarde van ongeveer EUR 100 miljoen worden gelanceerd. De laatste twee oproepen worden in juni afgesloten en hebben betrekking op 5G-software-innovatie en meer toekomstgerichte projecten (‘Beyond-5G’).
T-Mobile en KPN zijn niet van plan om de route van Vodafone Nederland te volgen bij het aanbieden van 5G, door nu al deze mobiele technologie uit te rollen. Dat laten beide operators aan Telecompaper weten. KPN stelt bewust voor een andere route te kiezen waarbij nog te veilen spectrum gebruikt wordt. T-Mobile wil een toegewijde frequentieband gebruiken.
De Multibandveiling, waarbij licenties voor blokken spectrum geveild worden om in te zetten voor 5G, vindt naar verwachting begin juni plaats. Vodafone biedt echter al sinds 28 april 5G aan in ruim de helft van Nederland en het zal vanaf eind juli heel Nederland daarmee bedienen. Vodafone gebruikt bestaande 1800 MHz-spectrumbanden, die nu voor 4G worden ingezet. Met behulp van door partner Ericsson ontwikkelde DSS (dynamic spectrum sharing)-technologie kan Vodafone het bestaande 1800 MHz-spectrum verdelen tussen 4G en 5G.
T-Mobile: lat voor 5G hoger dan 4G
T-Mobile beloofde in het kader van de fusie met Tele2 Nederland vorig jaar onder meer dat de operator als eerste een (landelijk dekkend) 5G-netwerk zou aanbieden. Voor nu lijkt de operator echter te willen gaan voor volledigheid in plaats van snelheid. T-Mobile laat bij monde van woordvoerder Lisa van den Eijk weten de lat voor het 5G-netwerk nog hoger te leggen dan bij het 4G-netwerk. Ze wijst erop dat dit mobiele netwerk al diverse malen als beste uit de bus kwam bij onderzoeken.
“Voor ons 5G-netwerk leggen we die lat net zo hoog, zo niet nog hoger. Voor ons betekent een state-of-the-art 5G-netwerk dat het landelijk dekkend is en er een toegewijde band beschikbaar is voor 5G, zodat we nieuwe 5G klanten de optimale kwaliteit kunnen bieden die men van ons gewend is, zonder dat dit ten koste gaat van de service die we bieden aan bestaande 4G klanten.”
Dat betekent voor 5G ook dat men geen gebruik wil maken van mogelijkheden om nu al 4G-spectrum voor 5G in te zetten, mede vanwege de verwachte groei van dataverkeer, stelt van den Eijk. “Bovendien moet het netwerk een ongekende capaciteit hebben om het dataverkeer van miljoenen Unlimited-klanten te faciliteren waarvan we verwachten dat deze exponentieel zal blijven groeien. Daarom werken we keihard aan onze ambitie een landelijk dekkend 5G-netwerk van wereldklasse aan te bieden.”
Het mobiele netwerk van T-Mobile Nederland kwam vorig jaar augustus voor het derde jaar op rij als snelste uit de testen van Ookla. De score van 70,79 van T-Mobile wordt door Vodafone en KPN gevolgd met scores die dicht bij elkaar liggen: respectievelijk 48,57 en 47,99. In april 2019 won T-Mobile de netwerktest van P3 Communications. KPN eindigt nipt voor Vodafone.
KPN: bewust keuze andere route
KPN geeft aan bekend te zijn met de optie om voorafgaand aan de veiling al voor 4G gebruikt spectrum te delen voor 5G-doeleinden. “Maar we kiezen bewust voor een andere route naar 5G waarbij we gebruik willen maken van nog te veilen spectrum”, geeft KPN-woordvoerder Stijn Wesselink aan. “Waar 4G een revolutie was, is 5G veel meer een evolutie die zich stapsgewijs zal ontwikkelen. Wij focussen op toegevoegde waarde van 5G voor klanten en laten dat leidend zijn in onze aanpak.”
KPN begon in november 2019 met de modernisering van het mobiele netwerk, waarbij apparatuur van Huawei werd ingezet. KPN wil de huidige apparatuur in heel Nederland vervangen, om de groei van 4G in goede banen te leiden en om 5G te kunnen lanceren. Per mobiele site wordt alle apparatuur van het dak getakeld en in één keer vervangen, met antennes, radio’s, baseband en voeding/noodstroom. Veel sites zijn in 2013 en 2014 neergezet voor de landelijke uitrol van 4G. Deze apparatuur is echter nog niet 5G-ready en moest dus sowieso vervangen worden.
Te veilen spectrum
Hieronder staan de blokken spectrum waarvoor tijdens de Multibandveiling licenties geveild worden:
Vergunning Band Type kavel Aantal Reserveprijs
K 700 MHz 2 x 5 MHz 6 EUR 75.180.000
L 1400 MHz 1 x 5 MHz 8 EUR 5.030.000
M 2100 MHz 2 x 5 MHz 12 EUR 35.279.000
De International Commission on Non‐Ionizing Radiation Protection (ICNIRP) heeft nieuwe richtlijnen uitgebracht voor de bescherming van mensen die worden blootgesteld aan elektromagnetische velden. Dit is de eerste grote update sinds 1998 en hij is voor de 5G-technologieën die worden uitgerold, evenals AM- en DAB-radio, Wi-Fi, Bluetooth en andere mobiele standaarden zoals 3G en 4G, tot 300 GHz.
De ICNIRP-normen worden over de hele wereld gebruikt als referentie voor nationale regelgeving en de EU-aanbevelingen. Het werk van de onafhankelijke instantie is gebaseerd op jarenlang onderzoek en herziening van alle bekende beschikbare wetenschappelijke onderzoeken, evenals op een uitgebreid openbaar consultatieproces.
ICNIRP-voorzitter Eric van Rongen meldt dat de nieuwe richtlijnen passender zijn dan de 1998-richtlijnen voor de hogere frequenties die in de toekomst voor 5G zullen worden gebruikt. “We weten dat delen van de gemeenschap zich zorgen maken over de veiligheid van 5G en we hopen dat de bijgewerkte richtlijnen mensen op hun gemak zullen stellen”, zei hij.
De belangrijkste wijzigingen in de 2020-richtlijnen zijn blootstelling aan 5G voor frequenties boven 6 GHz. Deze omvatten de toevoeging van een beperking voor blootstelling aan het hele lichaam; de toevoeging van een beperking voor korte (minder dan 6 minuten) blootstellingen aan kleine delen van het lichaam; en de vermindering van de maximale blootstelling die is toegestaan over een klein deel van het lichaam.
Update voor > 6 GHz
Volgens Van Rongen waren de eerdere richtlijnen uit 1998 nog grotendeels toereikend, vanwege de conservatieve niveaus. “De nieuwe richtlijnen bieden echter betere en gedetailleerdere richtlijnen voor blootstelling, met name voor het hogere frequentiebereik, boven 6 GHz, wat van belang is voor 5G en toekomstige technologieën die deze hogere frequenties gebruiken. Het belangrijkste voor mensen om te onthouden is dat 5G technologieën zullen geen schade kunnen aanrichten als deze nieuwe richtlijnen worden nageleefd.”
Andere kleine wijzigingen in de richtlijnen zijn onder meer grotere transparantie om de logica en wetenschappelijke basis van de richtlijnen gemakkelijker te maken voor de gezondheidsbeschermingsgemeenschap; aanvullende middelen om de naleving van de richtlijnen te beoordelen; en een betere specificatie van hoe instanties gecompliceerde blootstellingsscenario’s kunnen beoordelen.
De volledige richtlijnen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Health Physics en zijn te vinden op de ICNIRP-website.