Deutche Telekom gaat mogelijk de verkoopplannen voor T-Mobile Nederland uit de mottenballen halen. De Nederlandse dochter wordt in 2020 mogelijk naar de beurs gebracht of verkocht. Volgens het Duitse zakenblad Manager Magazin wil DT een aantal bedrijfsonderdelen in de etalage zetten om geld in kas te krijgen. Het tijdschrift baseert zich voor zijn informatie op ingewijden. In 2014 en 2015 waren er ook hardnekkige geruchten over een verkoop van T-Mobile NL.
Manager Magazin stelt dat de verkoop van T-Mobile Nederland – sinds begin dit jaar samengegaan met Tele2 NL – de meest veelbelovende optie is om de kas te spekken. De Nederlandse dochter zou ‘strategisch irrelevant’ zijn omdat het in Nederland vooral bekendstaat om zijn mobiele abonnementen (5,1 mln postpaid, 600.000 prepaid). Ook met Tele2 erbij heeft T-Mobile veel minder abonnees op vaste diensten (circa 600.000). Deutche Telekom wil vooral een vast-mobiele operator worden.
T-Mobile NL wil vast-mobiele speler worden
Overigens wil T-Mobile de komende jaren vaste diensten (Uit & Thuis) op glasvezel uitrollen naar 2,2 miljoen huishoudens in 2021. Het multi-play aanbod Uit & Thuis (vast en mobiel samen) werd eind oktober 2019 geïntroduceerd. In Den Haag is T-Mobile al bezig met glasvezel-dienstverlening. Via de netwerken van KPN en Ziggo moeten de voornoemde 2,2 miljoen huishoudens bereikt gaan worden.
Deutsche Telekom heeft 75 procent van T-Mobile Nederland in bezit, de rest is sinds de fusie van T-Mobile NL en Tele2 NL in handen van de Tele2 Groep. Behalve over T-Mobile Nederland denkt DT na over de toekomst van zijn minderheidsbelang in antennemastenbeheerder Deutsche Funkturm. Dat zou zo’n 9 miljard euro waard zijn. Hoeveel T-Mobile Nederland zou moeten opbrengen is niet bekend.
Eerdere verkoopplannen
In december 2015 schrapte Deutsche Telekom eerdere verkoopplannen voor T-Mobile Nederland. Er zou tijd genomen worden om meerdere scenario’s te onderzoeken. Sindsdien werd over een verkoop niet meer gesproken, tot nu.
Zeker tien gemeenten hebben bezwaar aangetekend tegen de voorgestelde aanpassing van de telecomwet waarin telecomaanbieders toegang moeten krijgen tot straatlantaarns, stoplichten en gemeentegebouwen om hun 5G-antennes in te verwerken.
De gemeenten vrezen een verrommeling van het straatbeeld en protesten van burgers als gevolg van de veronderstelde toename van gezondheidsrisico’s. Dat blijkt uit een inventarisatie die het Financieele Dagblad (fd.nl) heeft gemaakt naar aanleiding van een consultatieronde.
Naast de genoemde bezwaren zien de gemeenten ook problemen met het beheer van de gemeentelijke infrastructuur. Wat gebeurt er als er een bushokje moet worden verplaatst waarop een 5G-antenne is geplaatst? Een toename van de administratieve lasten en dus extra kosten.
Weinig behoefte aan bushokjes
De telecomaanbieders denken dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen. De forse uitbreiding van het aantal antennes is alleen noodzakelijk wanneer op grote schaal van de hoogste frequentie (26 GHz) gebruikt gemaakt wordt. Dat zijn ze niet van plan. Alleen op heel drukke punten en bijvoorbeeld bij evenementen is de inzet van de extra capaciteit die 26 GHz biedt, van belang. Voor de overige 5G-toepassingen komen frequenties beschikbaar die in veel gevallen met antennes op de bestaande opstelpunten kunnen worden gebruikt.
Het gebruik van straatmeubilair is ook niet aantrekkelijk voor de telecomaanbieders, zo is gebleken uit praktijkproeven. De projectleider 5G van Vodafone zegt in het FD eens dagen gezocht te hebben naar een ‘small cell’-antenne die was geplaatst in een lantaarnpaal. De paal was omver gereden. De voorkeur gaat uit naar opstelpunten waarvan de infrastructuur in eigen beheer is.
De landelijke demonstratie tegen 5G van maandag 9 september, bestaand uit een protestmars in Den Haag, trok enkele honderden deelnemers. Het duurt nog even voordat 5G in Nederland op commerciële basis en landelijk dekkend aanwezig is en de protesten zijn daarom waarschijnlijk nog kleinschalig. Verwacht mag worden dat dit gaat toenemen als 5G realiteit wordt.
De straling van de nieuwe mobiele technologie wordt door de overheid vanzelfsprekend serieus genomen, zoals dat ook in andere landen gebeurt. De Franse autoriteiten kondigden begin deze maand een marktconsultatie aan over voorgestelde wijzigingen in de ANFR-richtlijnen voor het meten van blootstelling aan elektromagnetische straling op mobiele netwerken. Het doel is om de procedures voor nieuwe 5G-spectrumbanden bij te werken.
De consultatie focust op het gebruik van de 3,4-3,8 GHz band, die op korte termijn wordt opengesteld voor 5G-diensten, en nieuwe technieken als TDD en beamvorming die de mate van blootstelling en meetbaarheid veranderen. De mmWave banden, op 26 GHz en hoger, zullen in een later stadium worden meegenomen.
Poolse toezichthouder wil hogere stralingsnormen
De Poolse toezichthouder pleit juist voor een verhoging van de elektromagnetische stralingsstandaarden, omdat de huidige beperkingen de ontwikkeling van 5G in het land in de weg staan. De Poolse standaard ligt op 0,1 W per vierkante meter, wat veel lager ligt dan in veel andere Europese landen met stralingsnormen van 7 of 8 W per vierkante meter. Als de norm in Polen niet omhoog gaat, dan zou de interesse in de 5G-spectrumveiling wel eens kunnen tegenvallen, zo gaf de president van toezichthouder UKE aan.
Eerder dit jaar werd dit al eens aangekaart, maar tot dusverre zonder verandering in het beleid.
Niet alleen in Polen, ook in België zijn soortgelijke geluiden te horen. De regering van het Brussels gewest krijgt regelmatig kritiek over de lage normen die het hanteert met betrekking tot mobiele stralingen. Ook daar werd al gewaarschuwd voor een achterstand waar het om de toekomst van 5G gaat.
Nieuwe meettechnieken
In april publiceerde de International Electrotechnical Commission (IEC) een technisch rapport dat de blootstelling van mensen aan radiofrequentievelden in de buurt van basisstations evalueert. Daarbij is ook gekeken naar het effect van 5G-basisstations en small cells. Het rapport is bedoeld voor facility managers, gebouweigenaren en overheden en lokale gemeenschappen, die het kunnen gebruiken om hun eigen netwerken en basisstations correct te testen.
In het eerste kwartaal van 2019 mat het Agentschap Telecom op dertien locaties wat de straling bij zendmasten (niet 5G) was. In alle gevallen bleek volgens het Antennebureau dat de straling ver onder de strengste norm (28 V/m, volt per meter) zit.
Zorgen onder Nederlanders onderzocht
Telecompaper ondervroeg eerder dit jaar het publiek hoe het aankijkt tegen mogelijke gezondheidsrisico’s door straling die elektromagnetische velden rondom 5G-antennes kunnen veroorzaken. We ondervroegen via het Consumer Insights-panel ruim 900 respondenten en zagen onder andere dat ruim de helft van de respondenten zich (helemaal) geen zorgen maakt. 27 procent maakt zich een beetje zorgen. 5 procent maakt zich erge zorgen.
5G-straling is onderwerp van discussie tijdens Telecom Insights
Op 28 november organiseert Telecompaper het congres Telecom Insights dat volledig in het teken staat van de impact van 5G in Nederland. In de break-out sessie City wordt ingegaan op het vraagstuk elektromagnetische straling.
Minimaal drie partijen gaan op basis van twee veilingen snelle mobiele communicatie zoals 5G aanbieden aan bedrijven en consumenten.
Deze frequentieveilingen voor landelijke mobiele communicatie vinden eind 2019/begin 2020 en eind 2021/begin 2022 plaats.
Dat blijkt uit de Nota Mobiele Communicatie waarin staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) vandaag haar meerjarenbeleid heeft gepresenteerd. Nog altijd houdt de overheid vast aan eind 2019, begin 2020 voor de Multibandveiling (700, 1400 en 2100 MHz-frequenties). De tweede veiling is bedoeld voor het voor 5G onmisbaar geachte 3,5 GHz-spectrum.
Uitrol van landelijk dekkende 5G-netwerken zal dus pas in 2022 echt kunnen plaatsvinden.
De staatssecretaris neemt in haar beleid ook een advies aan het ministerie van EZK over om in de eerstvolgende veiling een dekkingsverplichting op te nemen. Deze bestaat uit zowel geografische eisen als een minimale mobiele datasnelheid. Door de invoering van minimale snelheidseisen in mobiele communicatienetten kan Nederland ook op het gebied van 5G een mondiale koploper blijven.
“Consumenten en bedrijven moeten ook in de toekomst altijd en overal toegang hebben tot de snelste draadloze communicatie. Onze samenleving is hiervan in toenemende mate afhankelijk. Mobiel internetten, elektronisch betalen, video’s kijken op een tablet en straks de betrouwbare aansturing van zelfrijdende auto’s en geavanceerde robotica: het is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Door de aankomende veilingen is er meer frequentieruimte beschikbaar voor de snellere en betrouwbare mobiele communicatie die hiervoor nodig is.”, aldus Keijzer.
Cap op totaal aantal vergunningen
Bij de veilingen worden maatregelen genomen om te zorgen dat deelnemende marktpartijen over maximaal 40 procent van het totaal aan beschikbare frequenties kunnen beschikken. Daarbij worden ook de huidige vergunningen van de aanbieders dus meegeteld. Dat betekent dat er minimaal drie aanbieders komen van openbare, snelle mobiele communicatie zoals 5G. Op die manier borgt het ministerie van EZK dat er voldoende concurrentie blijft op de telecommarkt wat volgens haar leidt tot kwaliteit, innovatie en redelijke prijzen voor consumenten.
Eind 2019/begin 2020 worden de zogenoemde 700, 1400 en 2100 MHz frequentiebanden geveild. Eind 2021/begin 2022 volgt de veiling van de 3,5 Gigahertz (GHz) band. Hierop blijft ook ruimte voor vergunningen voor lokale, bedrijfsspecifieke toepassingen. Steeds meer bedrijven willen zelf hun draadloze communicatie regelen. Denk hierbij aan geautomatiseerde containeroverslag, bagageafhandeling op een vliegveld of parkeerbeheer.
Geografische dekkingseis en minimum mobiele snelheden
Op 98 procent van de oppervlakte van elke Nederlandse gemeente moet in de toekomst mobiele dekking zijn gerealiseerd. Binnen deze eis komen, conform een advies van PA Consulting afgelopen februari, normen voor de minimale snelheid op de uiterste randen van een mobiel netwerk. Als absolute minimumeis op die ‘slechtste punten’ worden mobiele snelheden van 8 Mbps in 2022 en 10 Mbps in 2026 ingevoerd. Op die manier kan iedereen, zonder vertraging overal gebruik maken van de nieuwste mobiele toepassingen.
Door deze eisen komt de mobiele internetsnelheid voor Nederlanders op gemiddeld meer dan 100 Mbps. De maximum snelheid dichter bij een netwerkantenne ligt dan zelfs nog eens 20 keer zo hoog (boven de 2 Gbps). De geadviseerde minimumeis is voor internationale begrippen uitzonderlijk hoog. Zo legt Duitsland een dekkingseis van 100 Mbps op nabij de antenne waardoor zowel de maximale als gemiddelde snelheid lager is. Ook garandeert dit geen minimum snelheid op het slechtste punt van een netwerk.
Mobiele netwerken en economische veiligheid
Later dit jaar, voorafgaand aan de consultatie van de veilingregeling van de 700/1400/2100 MHz frequentiebanden geeft het kabinet meer duidelijkheid over de oplossing voor het satellietcommunicatie interceptiestation in Burum. Boven de denkbeeldige lijn Amsterdam – Zwolle is de 3,5 GHz band nu nog in gebruik voor het satellietcommunicatie interceptiestation van de inlichtingendiensten in Burum. Hoewel deze band pas eind 2021/begin 2022 wordt geveild, is het noodzakelijk om al voor de eerste veiling duidelijkheid te creëren voor marktpartijen over de beschikbaarheid van deze band.
Daarnaast levert de Taskforce Economische Veiligheid binnenkort haar rapport aan het kabinet. Op basis daarvan neemt het kabinet eventuele maatregelen en informeert hierover de Tweede Kamer. Het gaat hierbij om overkoepelend beleid om onze maatschappij en economie, waaronder toekomstige 5G-netwerken, te beschermen tegen dreigingen als spionage.
Het Agentschap Telecom (AT) heeft Stratix een inventarisatie laten maken van de technologie voor 5G: small cells en Massive MIMO. Beide technologieën staan in de belangstelling voor de uitrol van 5G, maar worden in Nederland nog niet op grote schaal ingezet.
Het rapport gaat in op de verschillende mogelijkheden, voor zowel outdoor als indoor, voor vergund spectrum en licentievrije signalen, zoals LAA en MulteFire. Er is een reeks aan producten beschikbaar, van macro tot femto.
Op basis van algemene trends verwacht onderzoeksbureau Stratix dat de capaciteit in de mobiele netwerken zal toenemen, waarmee in stedelijk gebied een gemiddelde snelheid beschikbaar komt van 100 Mbps of meer per eindgebruiker. In 2017 werd geschat dat daarvoor 21.000 extra small cells nodig zijn.
In die berekening is de uitgifte van 3,5 GHz nog niet meegenomen. Beamforming en Massive MIMO in die band geven de capaciteit van macrosites een extra slinger. Het rapport bevat dan ook geen conclusies over het vraagstuk ‘verdichting versus macro’.
De Nota Mobiele Communicatie is niet gereed aan het eind van het eerste kwartaal, meldt staatssecretaris Keijzer van EZK aan de Tweede Kamer.
De nieuwe voorlopige planning is eind april. Als reden geeft EZK aan dat de ACM nog bezig is met haar advies over eventuele maatregelen in de veiling. De ACM is bezig om de concurrentieanalyse af te ronden en denkt die op korte termijn aan het ministerie te kunnen sturen. Zonder die bouwsteen kan de Nota Mobiele Communicatie niet worden afgerond.
Keijzer heeft vlak voor de Kerst aan de Tweede Kamer gemeld dat de planning op schema ligt voor de Multibandveiling aan het eind van 2019 of in het eerste kwartaal van 2020. De nota is daarin onmisbaar: hij legt de uitgangspunten vast voor de veiling met 700 MHz, 1,5 GHz en 2,0 GHz frequenties.
ACM: geen maatregelen nodig
De ACM heeft haar conceptanalyse in februari gepubliceerd en daarna geconsulteerd. In dat advies staat dat er geen speciale maatregelen nodig zijn voor de Multibandveiling, om te sturen op het aantal deelnemers. Het advies is alleen om een algemene cap aan te brengen, waardoor één aanbieder nooit meer dan de helft van de totale hoeveelheid spectrum kan hebben.
Wat opvalt aan het advies, is dat 5G eigenlijk buiten beschouwing wordt gelaten. De ACM redeneert dat de uitrol pas over enkele jaren op gang zal komen en dat er binnen de horizon van de analyse – 5 jaar – geen invloed is op de markt. 5G wordt afgebakend als een technologie voor bellen, sms en data op mobiele apparaten. Deze indeling dateert uit 2010 en is niet geactualiseerd. Daarmee blijven ook vragen onbeantwoord over “Internet of Everything” en de rol van convergentie tussen de drie mobiele netwerken en de twee vaste netwerken.
De ACM heeft de consultatie gesloten binnen een strakke planning, waarin marktpartijen een korter dan gebruikelijke termijn kregen om te reageren. Nu blijkt echter dat het meer tijd gaat kosten om de binnengekomen reacties te bestuderen.
5G-spectrum nog incompleet
Van de drie banden in de komende veiling wordt de 700-band als belangrijk beschouwd voor de ontwikkeling van 5G-diensten. De primaire band daarvoor is echter de 3,5 GHz-band. De Staat wil die afzonderlijk veilen, omdat het niet zeker is dat die beschikbaar komt.
Eerst moeten de inlichtingendiensten weg zijn uit Burum. De andere complicatie is dat de 3,5 GHz-band al in gebruik is, met vergunningen tot in 2022 of 2026. EZK hoopt wel nog dit jaar maar hoopt wel duidelijkheid te bieden over de beschikbaarheid..
De consultatie over een beleidsvoornemen is onlangs gesloten. Het bedrijfsleven heeft gepleit voor speciale maatregelen, waardoor grootverbruikers een betere onderhandelingspositie krijgen ten opzichte van de MNO’s. De resultaten daarvan worden nog verwerkt.
Parlementaire behandeling
De Tweede Kamer en de Eerste Kamer zullen de Nota Mobiele Communicatie en de veilingregeling behandelen. Het is nog niet te zeggen hoeveel tijd dat gaat kosten. Bij de veilingen van 2010 en 2012 heeft dat voor zeer veel vertraging gezorgd, maar Keijzer hoopt dat dat nu anders zal gaan. Op basis van de voorlopige planning kan worden geconcludeerd dat de veiling in het tweede kwartaal door het parlement moet worden geloodst.
Alleen dan blijft er nog tijd over om de veiling zelf in gang te zetten. Die veiling heeft een eigen aanloop, met een aantal gebruikelijke stappen, zoals bekendmaking en een inschrijftermijn. Het is in principe mogelijk om die termijnen te verkorten met een aantal gerichte maatregelen en een niet al te ingewikkelde veilingopzet. EZK heeft daarover advies gevraagd.
Deloitte voorspelt in haar jaarlijkse Technology, Media and Telecommunications rapport voor 2019 dat aan het eind van dit jaar 25 operators in de wereld een actief 5G-netwerk zullen hebben. In 2020 komen er volgens Deloitte nog eens 26 operators bij. Volgens Deloitte deden 72 operators testen met 5G in 2018.
Sinds begin dit jaar introduceren smartphone fabrikanten ook de eerste smartphones met 5G-ondersteuning. De eerste smartphones met 5G-ondersteuning verschijnen vanaf het tweede kwartaal op de markt. Deloitte verwacht dat dit jaar 20 smartphone-merken met 5G-smartphones zullen gaan komen.
De uitrol van 5G-netwerken in de Benelux laat nog op zich wachten. In zowel Nederland als België zal de veiling van frequenties voor 5G-netwerken vermoedelijk pas in 2020 plaatsvinden. België was van plan de frequenties voor het eind van dit jaar te veilen, maar dat heeft flinke vertraging opgelopen.
De ACM heeft een paper gepubliceerd over 5G, de nieuwe generatie mobiele netwerken.
Dit paper gaat over regulering en de rol van de toezichthouder bij 5G. Over dat thema gaat de ACM in gesprek met betrokken partijen. Daarvoor wordt in februari een workshop met het thema ‘5G en toezicht’ georganiseerd.
De ACM zet in haar paper uiteen hoe de ontwikkeling van 5G raakt aan haar taken. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de technologische mogelijkheden van 5G, de daaraan gekoppelde nieuwe diensten en wat de gevolgen daarvan zijn voor zowel de markt, als de consument en de toezichthouder.
Helpen bij keuzes inzake 5G
Aan bod komen zaken als netneutraliteit, mededingen, nummeruitgifte, het delen van mobiele infrastructuur en het 5G-spectrum. De ACM wil marktpartijen helpen bij keuzes rond de uitrol van het 5G-netwerk binnen de kaders van haar toezicht. In het bijzonder met betrekking tot de volgende onderwerpen en deelgebieden:
Mededinging: 5G kan leiden tot nieuwe vormen van connectiviteit en dat heeft gevolgen voor de rolverdeling tussen partijen in de markt. Daarnaast zullen mogelijk nieuwe spelers en markten ontstaan. Op basis van het mededingingsrecht zal de ACM er op toezien dat er sprake is van eerlijke concurrentie.
Delen van mobiele infrastructuur: Het delen van mobiele infrastructuur kan een manier zijn voor mobiele aanbieders om kosten te besparen of snel een netwerk uit te rollen. Deze voordelen van het delen van infrastructuur worden ook in de European Electronic Communications Code beschreven. Een keerzijde is dat de innovatie en concurrentie tussen mobiele aanbieders kan worden beperkt.
Netneutraliteit: 5G omvat technologieën die de mogelijkheden voor servicedifferentiatie in het netwerk vergroten, zoals network slicing, 5QI en Mobile Edge Computing. Dit leidt in de telecomsector tot vragen over hoe deze technologieën zich verhouden tot de Europese Netneutraliteitsverordening. Die schrijft voor dat in principe al het verkeer binnen het netwerk technisch gelijk dient te worden behandeld. De ACM is op dit moment van oordeel dat de Netneutraliteitsverordening veel ruimte biedt voor de implementatie van 5G technologieën, zoals network slicing, 5QI en Mobile Edge Computing.
Spectrum: Een belangrijke factor bij de totstandkoming van 5G in Nederland is het beschikbaar komen van de frequentiebanden die in Europa het eerst voor 5G worden gebruikt. De ACM ziet de verdeling van frequentiespectrum als een belangrijk beleidsinstrument waarmee invloed kan worden uitgeoefend op de concurrentie in de markt.
Nummeruitgifte: De ACM geeft op basis van de nummerplannen van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat nummers uit en houdt toezicht op het gebruik hiervan. De komst van 5G kan leiden tot een toenemende vraag naar mobiele nummers (06), nummers voor geautomatiseerde toepassingen (097) en mobiele netwerkcodes (MNC’s).
De consument: 5G kan gevolgen hebben voor consumenten. Zo wordt het aanbod aan mobiele abonnementen mogelijk ingewikkelder als 5G-diensten hiervan onderdeel gaat worden. De ACM hecht er belang aan om een soepele overgang naar 5G te ondersteunen en zal dit onder meer doen via de gebruikelijke kanalen zoals ConsuWijzer.
Workshop 5G en toezicht
In februari 2019 organiseert de ACM een workshop met als thema ‘5G en toezicht’. Tijdens de workshop wil de ACM in gesprek gaan met onder meer telecomaanbieders, leveranciers van telecommunicatieapparatuur, consumentenorganisaties en vertegenwoordigers van het Ministerie van EZK en het Agentschap Telecom. De ACM gebruikt de input die zij verkrijgt tijdens de workshop voor het ontwikkelen van leidraden (’guidance’) over de toepassing van regelgeving bij 5G voor bedrijven in de telecomsector. Meer informatie over de workshop volgt begin 2019.
BEREC, het samenwerkingsverband van de Europese telecomtoezichthouders, ziet binnen de kaders van netneutraliteit ruimte voor innovatie en voor de toepassing van technieken rond 5G. Dat schrijft BEREC in een opinie, waaraan de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een belangrijke bijdrage leverde.
De Europese Commissie heeft, op grond van de EU-concentratieverordening, groen licht gegeven voor de plannen van T-Mobile NL om Tele 2 NL over te nemen. De Commissie is tot de bevinding gekomen dat deze concentratie geen mededingingsbezwaren oplevert in de Europese Economische Ruimte (EER) (of een wezenlijk deel daarvan).
Margrethe Vestager, commissaris voor mededingingsbeleid: “Toegang tot betaalbare en kwalitatieve mobiele telecomdiensten is onmisbaar in een moderne samenleving. Na een grondige analyse van de specifieke rol van T-Mobile NL en het kleinere Tele2 NL op de Nederlandse retail mobiele markt, is uit ons onderzoek gebleken dat met de geplande overname de tarieven of de kwaliteit van mobiele diensten niet ingrijpend zou veranderen voor Nederlandse klanten.”
Het besluit van vandaag komt er na een grondig onderzoek van de overnameplannen van T-Mobile NL voor Tele2 NL. Met de voorgenomen transactie zou (Deutsche Telekom-dochter) T-Mobile NL samengaan met (Tele 2-dochter) Tele2 NL. Daarmee zouden de nummer drie en vier op de Nederlandse retail mobiele telecommarkt samengaan. De fusieonderneming zou de nummer drie blijven op de Nederlandse markt – na KPN en VodafoneZiggo.
De Nederlandse mobiele markt
Uit het onderzoek van de Commissie blijkt dat de Nederlandse mobiele markt concurrerend is, met mobiele tarieven die tot de laagste in de EU behoren en netwerken van hoge kwaliteit. Momenteel zijn er vier mobiele netwerkexploitanten in Nederland: KPN, VodafoneZiggo, T-Mobile NL en Tele2 NL.
Naast deze vier mobiele netwerkexploitanten is er ook een aantal mobiele virtuele netwerkexploitanten (MVNO’s) op de Nederlandse retail mobiele markt actief, zoals Simpel en Youfone. Deze MVNO’s hebben zelf geen een eigen netwerk om hun mobiele diensten aan Nederlandse consumenten te leveren. In plaats daarvan hebben zij overeenkomsten gesloten met mobiele netwerkexploitanten waardoor zij tegen wholesaletarieven toegang krijgen tot de netwerkinfrastructuur van die exploitanten.
Het onderzoek van de Commissie
T-Mobile NL en Tele2 NL leveren beiden vooral retail mobiele telecomdiensten in Nederland. De Commissie was een grondig onderzoek begonnen om de volgende punten na te gaan:
De vermindering van het aantal spelers en de beperkte prikkels voor de fusieonderneming om daadwerkelijk te concurreren met de resterende exploitanten kan leiden tot hogere tarieven en minder investeringen in mobiele telecomnetwerken.
Door de transactie kan de concurrentiedruk afnemen en het risico toenemen dat exploitanten hun concurrentiegedrag gaan coördineren om bijvoorbeeld de tarieven op de retailmarkten op te trekken.
Toekomstige en bestaande mobiele virtuele netwerkexploitanten kunnen het moeilijker krijgen om voordelige wholesale toegangsvoorwaarden te krijgen van mobiele netwerkexploitanten.
De Commissie heeft een breed onderzoek gevoerd en heeft feedback gekregen van marktpartijen in de Nederlandse telecomsector en van andere stakeholders. Allereerst is uit het onderzoek gebleken dat de kans klein was dat tarieven fors zouden stijgen als gevolg van de voorgenomen concentratie. Dit komt door de beperkte gecombineerde marktpositie (rond 25% marktaandeel) en de betrekkelijke aangroei waarvoor Tele2 NL zorgt (rond 5%). Daarnaast is er onzekerheid over de rol van Tele2 NL als een belangrijke concurrentiefactor op de Nederlandse markt. In de tweede plaats concludeerde de Commissie dat door de transactie niet het risico zou toenemen op gecoördineerd optreden van mobiele netwerkexploitanten. De reden daarvoor is met name dat de twee overige mobiele netwerkexploitanten, KPN en VodafoneZiggo, andere strategieën en andere prikkels hebben. Deze zijn grotendeels gebaseerd op cross-selling van mobiele diensten aan hun klanten die vaste diensten afnemen (d.w.z. de verkoop van “pakketten” telecomdiensten). In de derde plaats is uit het onderzoek gebleken dat eventuele veranderingen in de voorwaarden voor virtuele mobiele netwerkexploitanten als gevolg van de voorgenomen concentratie geen zware impact zouden hebben op de mate van concurrentie op de Nederlandse telecommarkt.
In het licht van dit alles was de conclusie van het onderzoek van de Commissie dat het weinig waarschijnlijk was dat de voorgenomen transactie een impact zou hebben op het niveau van de dienstverlening of op de tarieven die Nederlandse mobiele telecomklanten betalen. Daarom oordeelde de Commissie dat deze transactie geen mededingingsbezwaren zou opleveren in de Europese Economische Ruimte (EER) (of een wezenlijk deel daarvan). Zij heeft dan ook zonder verdere voorwaarden toestemming gegeven voor deze transactie.
De Commissie heeft bij de beoordeling van de voorgenomen transactie nauw samengewerkt met de Nederlandse mededingingsautoriteit.
Ondernemingen en producten T-Mobile NL levert telecomdiensten aan particuliere en zakelijke klanten in Nederland. De onderneming is eigenaar van een mobiel netwerk met landelijke dekking. Via dat netwerk biedt zij 2G, 3G, 4G en NarrowBand-Internet of Things (NB-IoT) mobiele communicatiediensten aan. Zij biedt ook retail vaste diensten aan, zoals breedbandinternet, televisie- en vastetelefoniediensten op basis van wholesale toegangsdiensten. Tele 2 NL is een telecombedrijf dat in Nederland een 4G-only mobiel netwerk opereert, en spraak-, data- en berichtendiensten aanbiedt, en daarnaast ook vaste breedbanddiensten. Tele2 NL levert diensten aan zakelijke en residentiële klanten en, in beperkte mate, aan andere telecomexploitanten.
Over twee weken bereikt het onderzoek van de Europese Commissie (EC) naar de beoogde fusie van T-Mobile NL en Tele2 NL zijn deadline (30 november 2018).
Uit de communicatie van de EC kan afgeleid worden dat T-Mobile geen remedie heeft voorgesteld, om tegemoet te komen aan de eerder geventileerde bezwaren van de EC. In plaats daarvan heeft T-Mobile zijn standpunt nogmaals uiteen mogen zetten in Brussel, tijdens een hoorzitting (8 oktober). Ook Tele2 en concurrenten zijn toen gehoord. Daarnaast heeft T-Mobile een aantal ‘beloftes’ gedaan, op basis waarvan de onderneming eventuele negatieve effecten van de fusie wil opheffen.
T-Mobile NL onthoudt zich van commentaar.
