Het Duitse telecombedrijf Deutsche Telekom bekijkt de verkoop van T-Mobile Nederland. In een brief aan beleggers meldt het bedrijf te onderzoeken of het onderdeel meer waard zou kunnen zijn onder een nieuwe eigenaar. Of die verkoop er dan ook komt, is echter niet zeker.
Volgens Deutsche Telekom is er geen tijdsdruk om het winstgevende T-Mobile Nederland te verkopen en is het ook helemaal niet zeker of er een verkoop komt of een andere manier om het bedrijf af te splitsen. Naast de verkoop van T-Mobile bekijkt het Duitse bedrijf ook opties voor de afsplitsing van zijn zendmasten.
Er gaan al langer geruchten dat T-Mobile in de etalage staat. Het Financieele Dagblad schreef in januari nog dat de Nederlandse telecomreus te koop zou staan voor 4 tot 5 miljard euro. Deutsche Telekom deed vijf jaar geleden al eens een poging om zijn Nederlandse dochter van de hand te doen.
Deutsche Telekom bezit op dit moment 75 procent van T-Mobile Nederland, de rest is in handen van de Zweedse operator Tele2. T-Mobile is het op twee na grootste telecombedrijf van Nederland en is sinds vorig jaar met zeven miljoen mobiele klanten de grootste op de mobiele markt.
Zowel in de Verenigde Staten als in Europa vindt een snelle convergentie plaats in het formaat dat torens in eigendom hebben. De verandering in eigendom van torens naar onafhankelijke torenbedrijven, van draadloze providers, is in 2021 bijzonder versneld. Dgtl Infra noemt dit fenomeen de Americanisering van Europese Torens.
Verenigde Staten en Europa Towers Market
Over het algemeen hebben de Verenigde Staten 157.000 torens, met een huurverhouding van 2,3x, wat overeenkomt met 360.000 huurders. Terwijl Europa 360k torens heeft, met een huurverhouding van 1,4x, wat neerkomt op 500k huurders. De torenmarkten van de Verenigde Staten en Europa zijn wereldwijd twee van de grootste, alleen achter China, India en Japan, in termen van torentelling.
Het belangrijkste verschil tussen de torenmarkten van de Verenigde Staten en Europa is echter dat in de Verenigde Staten de onafhankelijke torenbedrijven een veel belangrijkere rol vervullen dan in Europa.
In de Verenigde Staten zijn de grootste draadloze providers zoals Verizon, AT&T en T-Mobile van oudsher afhankelijk van het leasen van ruimte, van torens van onafhankelijke torenbedrijven, om hun communicatieapparatuur in te zetten. In het bijzonder omvatten deze onafhankelijke torenbedrijven American Tower, Crown Castle, SBA Communications en Vertical Bridge.
In de Verenigde Staten is 95% van de 157.000 torens van het land eigendom van deze onafhankelijke torenbedrijven. Terwijl in Europa het onafhankelijke torenbezit slechts 20% van de 360.000 torens van het land is geweest. Cellnex Telecom is inderdaad het meest opvallende onafhankelijke torenbedrijf in Europa.
Het afgelopen jaar, en met name in 2021, verandert Europa echter snel in een torenmarkt die meer lijkt op de Verenigde Staten. Veel van de draadloze providers in Europa verkopen hun torenactiva aan onafhankelijke torenbedrijven, zoals Cellnex. Daarnaast brengen draadloze providers hun torenbedrijven in 2021 ook openbaar via initiële openbare aanbiedingen (IPO’s).
Dgtl Infra noemt dit fenomeen de Americanisering van Europese Torens. Hieronder vatten we de draadloze providers en torenbedrijven in zowel de Verenigde Staten als Europa samen. Vervolgens richten we ons op de recente strategische transacties van Europese torenbedrijven.
Verenigde Staten – Draadloze providers
Verizon is de grootste draadloze provider in de Verenigde Staten met 120,9 miljoen abonnees
T-Mobile is met 102,1 miljoen abonnees de op één na grootste draadloze provider in de Verenigde Staten
AT&T is de op twee na grootste draadloze provider in de Verenigde Staten met 95,3 miljoen abonnees
DISH Network is de vierde grootste draadloze provider in de Verenigde Staten met 9,4 miljoen abonnees
Verenigde Staten – Tower Companies
American Tower bezit 40.6k torens in de Verenigde Staten
Crown Castle bezit 40.1k torens in de Verenigde Staten
SBA Communications bezit 16.5k torens in de Verenigde Staten
Vertical Bridge bezit 6.0k torens in de Verenigde Staten, die stijgt tot 20.0k torens, bij het opnemen van de master-leased torens
Europa – Draadloze providers
Deutsche Telekom is de grootste draadloze provider in Duitsland, wat ook de topmarkt van het bedrijf is. Deutsche Telekom is met name ook de controlerende aandeelhouder van de Amerikaanse draadloze provider T-Mobile
Vodafone is actief op markten zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje
Telefónica richt zich op de markten van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, waarin het opereert onder het merk O2. Daarnaast is Telefonica actief op haar thuismarkt Spanje, onder het merk Telefonica en Movistar
Orange is actief op markten als Frankrijk, Spanje en Polen
Europa – Toren Bedrijven
Hieronder bespreken we de americanisering van Europese torens. Dit fenomeen illustreert inderdaad hoeveel van de draadloze providers in Europa hun torenactiva verkopen aan onafhankelijke torenbedrijven of hun torenbedrijven in 2021 openbaar maken via initiële openbare aanbiedingen.
Cellnex Telecom
Cellnex Telecom is eigenaar van 120.000 torensites, pro forma voor al haar overnames en geplande build-to-suit (BTS) programma’s. Er zijn inderdaad een enorm aantal recente updates van Cellnex geweest, waarvan er drie hieronder staan.
Ten eerste kondigde Cellnex in januari 2021 een joint venture-transactie aan met Deutsche Telekom om 3,2k torens in Nederland aan haar portefeuille toe te voegen, tegen een waardering van € 645 miljoen. Naast deze Nederlandse transactie is Deutsche Telekom de grootste draadloze provider in Europa die geen plannen voor het genereren van inkomsten voor zijn torenactiva heeft aangekondigd. Dit is belangrijk omdat Deutsche Telekom 63.000 torenlocaties bezit in onder andere Duitsland, Polen en Oostenrijk. Inderdaad, deze torens zijn zeer gewild.
Tot slot kondigde Cellnex in november 2020 een overeenkomst aan met CK Hutchison, een pan-Europese draadloze provider, om 24,6k-torens in heel Europa te verwerven voor € 10 miljard. Deze transactie omvatte torens in Italië, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Zweden, Oostenrijk en Denemarken.
Over het algemeen is Vantage Towers actief in Duitsland, Italië, Spanje, Griekenland, Tsjechië, Portugal, Roemenië, Hongarije, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Merk op dat de Activiteiten van Vantage Towers in het Verenigd Koninkrijk haar belang van 50% vertegenwoordigen in Cornerstone Telecommunications Infrastructure Limited (CTIL), het grootste torenbedrijf van het Verenigd Koninkrijk.
American Tower
American Tower had tot 2021 slechts een relatief klein portfolio van 5k-torens in Europa. In januari 2021 stemde American Tower er echter mee in om Telxius Towers , van Telefónica, over te nemen in een deal van € 7,7 miljard ($ 9,4 miljard USD). Concreet omvat deze transactie 30,7k torens, waarvan 26k torens in Europa. Telxius Towers brengt op zijn beurt het totale portfolio van American Tower in Europa op 31k torens.
Het Spaanse Cellnex heeft een overeenkomst gesloten met Deutsche Telekom om het onderdeel T-Mobile Infra in Nederland over te nemen. Het betreft 3.150 antenne-opstelpunten. Het Duitse telecomconcern wordt uiteindelijk een minderheidsaandeelhouder van Cellnex Nederland.
Cellnex is een infrastructuuraanbieder voor draadloze telecommunicatie. Het Spaanse bedrijf heeft de afgelopen jaren een sterke positie opgebouwd in Nederland door de overnames van Alticom, Breedlink Towerlink en Shere Masten. Nu komt daar de inboedel van T-Mobile Infra bij. Daarmee beschikt Cellnex in Nederland, wanneer de deal is afgerond, in totaal over 4.314 antennes, telecommunicatie- en reclamemasten en mediatorens (inclusief datacenters) met een onderliggend breedbandnetwerk.
Voor de deal is een constructie bedacht waarbij een joint venture is opgericht: DIV Fund (Digital Infrastructure Vehicle 1 SCSp). Hier worden de bedrijfsmiddelen van T-Mobile Infra ondergebracht. Deutsche Telekom krijgt daar 250 miljoen euro voor. Daarnaast hebben het Duitse telecomconcern (400 miljoen) en Cellnex (200 miljoen) afgesproken het fonds van kapitaal te voorzien voor verdere investeringen.
Zo ligt er een plan op tafel om in de komende zeven jaar 180 nieuwe voorzieningen in Nederland aan te leggen. Verder zijn investeringen in draadloze telecommunicatie in het buitenland niet uitgesloten. Deutsche Telekom geeft aan dat institutionele beleggers in DIV kunnen stappen; het concern wil op termijn een minderheidsbelang van een kwart overhouden.
Langdurig contract
Verder zijn beide partijen overeengekomen dat het DIV-fonds, waarvan dus Deutsche Telekom aandeelhouder is, een belang krijgt van 38 procent in Cellnex Nederland. Het meerderheidsbelang van 62 procent is van Cellnex. Om de continuïteit van de dienstverlening te garanderen, heeft het Spaanse bedrijf met T-Mobile Nederland een vijftienjarig contract gesloten met een automatische verlengingsoptie van nog eens tien jaar.
Ed Boerema, directeur Cellnex Nederland, voorziet de komende jaren een verdere consolidatieslag op zowel de Nederlandse als de Europese markt, parallel aan de te verwachten fusies en overnames van Europese telecomoperators. Kortgeleden verkochten in een aantal Europese landen telecombedrijven al hun zendmasten aan partijen als Cellnex en Towerco om geld op te halen. Ze lossen hun schulden af of gebruiken het geld voor breedband- en 5G investeringen. Deze maand verkocht bijvoorbeeld het Spaanse Telefonica zijn zendmastpark aan American Tower.
Cellnex verhuurt sites aan telecomoperators, verzorgt audiovisuele diensten voor regionale en lokale omroepen, is actief op het gebied van smart cities en biedt indoor-antennenetwerken (das: distributed antenna systems) aan. Vanuit de 24 mediatorens in het land worden bovendien datacenterdiensten gepresenteerd, variërend van colocatie tot housingfaciliteiten.
Nederlandse Markt
Nederland telt volgens het Nederlands Antennebureau zo’n 13.700 antenne-opstelpunten. Daarvan hebben de mobiele telecomoperators KPN en Vodafone Ziggo er elk zo’n 4.000-4.500. Bij KPN gaat het om dakopstellingen (‘roof tops’), want het bedrijf heeft de zogeheten grotere vakwerkmasten eerder verkocht aan Novec (Telfort-masten) en aan Protelindo (nu dus Cellnex). Bij Vodafone Ziggo is van het aantal opstelpunten circa 20 procent zendmast en 80 procent roof top.
Van de 3150 antenne-installaties bij T-Mobile Infra gaat het om pakweg zeshonderd zendmasten en 2550 dakopstellingen. Cellnex heeft in Nederland ongeveer 750 antennemasten en 24 hoge telecom- & datatorens. Het bedrijf verdubbelt na de overname van T-Mobile Infra bijna het aantal telecommunicatiemasten en krijgt er dus ruim tweeduizend kleinere dakopstellingen bij. Dat betekent vooral een versterking in de Randstad waar weinig plek is voor de grotere en hogere zendmasten (30-40 meter hoog) en voor de dekking veel met roof tops wordt gewerkt.
Verder is de Open Tower Company (75 procent pensioenfonds ABP, 25 procent Novec: Nederlandse Opstelpunten Voor EtherCommunicatie) met zo’n 860 antenne-opstelpunten actief op de Nederlandse markt, plus nog wat kleinere partijen.