T Infra heeft zijn diensten gelanceerd in Nederland. Het bedrijf, een dochteronderneming van Deutsche Telekom, beheert fysieke opstelpunten voor mobiele antennes, zoals op daken van gebouwen. Het bedrijf presenteerde zijn portfolio op het congres Telecom Insights in Utrecht, voor een ‘soft launch’. Het bedrijf bestaat pas kort en is nog aan het bouwen.
T Infra heeft in Nederland ruim 3.000 actieve locaties voor mobiele netwerken en is daarmee de grootste exploitant. Het bedrijf beheert de (ijzeren) masten, onderhandelt met verhuurders over locaties en regelt bij de gemeente de plaatsingen en de vergunningen. Voor planning en analyse werkt het samen met ESRI Nederland.
T Infra beheert geen actieve apparatuur, zoals antennes, radio/baseband en elektra. Die apparatuur is van de operators, met de kanttekening dat die het dagelijkse beheer ook weer uitbesteden.
Vooral T-Mobile-sites
Het grootste deel van de portfolio bestaat uit sites van T-Mobile: de sites die T-Mobile zelf heeft gebouwd, ruim de helft van het totale netwerk. Op andere plekken zit T-Mobile samen met andere operators in multitenant-sites. Zo heeft Novec hoge opstelpunten langs de grote autowegen.
T Infra biedt zijn locaties aan voor andere operators. De komende jaren is er vraag naar verdichting van het netwerk, voor de aanhoudende groei van 4G en de uitrol van 5G. De macronetwerken van de mobiele operators blijven daarin bepalend. T-Infra biedt ook locaties aan voor andere partijen, zoals 5G-verdichting, small cells, 3rd party co-locatie, B2B, Smart City & Smart Industry.
Deutche Telekom gaat mogelijk de verkoopplannen voor T-Mobile Nederland uit de mottenballen halen. De Nederlandse dochter wordt in 2020 mogelijk naar de beurs gebracht of verkocht. Volgens het Duitse zakenblad Manager Magazin wil DT een aantal bedrijfsonderdelen in de etalage zetten om geld in kas te krijgen. Het tijdschrift baseert zich voor zijn informatie op ingewijden. In 2014 en 2015 waren er ook hardnekkige geruchten over een verkoop van T-Mobile NL.
Manager Magazin stelt dat de verkoop van T-Mobile Nederland – sinds begin dit jaar samengegaan met Tele2 NL – de meest veelbelovende optie is om de kas te spekken. De Nederlandse dochter zou ‘strategisch irrelevant’ zijn omdat het in Nederland vooral bekendstaat om zijn mobiele abonnementen (5,1 mln postpaid, 600.000 prepaid). Ook met Tele2 erbij heeft T-Mobile veel minder abonnees op vaste diensten (circa 600.000). Deutche Telekom wil vooral een vast-mobiele operator worden.
T-Mobile NL wil vast-mobiele speler worden
Overigens wil T-Mobile de komende jaren vaste diensten (Uit & Thuis) op glasvezel uitrollen naar 2,2 miljoen huishoudens in 2021. Het multi-play aanbod Uit & Thuis (vast en mobiel samen) werd eind oktober 2019 geïntroduceerd. In Den Haag is T-Mobile al bezig met glasvezel-dienstverlening. Via de netwerken van KPN en Ziggo moeten de voornoemde 2,2 miljoen huishoudens bereikt gaan worden.
Deutsche Telekom heeft 75 procent van T-Mobile Nederland in bezit, de rest is sinds de fusie van T-Mobile NL en Tele2 NL in handen van de Tele2 Groep. Behalve over T-Mobile Nederland denkt DT na over de toekomst van zijn minderheidsbelang in antennemastenbeheerder Deutsche Funkturm. Dat zou zo’n 9 miljard euro waard zijn. Hoeveel T-Mobile Nederland zou moeten opbrengen is niet bekend.
Eerdere verkoopplannen
In december 2015 schrapte Deutsche Telekom eerdere verkoopplannen voor T-Mobile Nederland. Er zou tijd genomen worden om meerdere scenario’s te onderzoeken. Sindsdien werd over een verkoop niet meer gesproken, tot nu.
De Federal Communications Commission heeft haar goedkeuring bevestigd voor de overname van Sprint door T-Mobile US. Daarmee worden de derde en vierde grootste mobiele operator in de VS zijn samengevoegd. Aan de goedkeuring zitten een aantal voorwaarden, waaronder de verplichting om de breedband dekking in de VS uit te breiden.
De FCC zei dat bij de goedkeuring van de fusie ook het algemeen belang is meegewoge omdat er het fusiebedrijf een aanzienlijke uitbreiding van 5G-diensten in de VS zal ondersteunen. T-Mobile en Sprint hebben binnen drie jaar toegezegd om 5G-dekking te bieden voor 97 procent van de bevolking, uitgebreid tot 99 procent binnen zes jaar. Dit omvat ook 5G-dekking voor 85 procent van de landelijke gebieden binnen drie jaar en 90 procent binnen zes jaar.
De bedrijven beloofden ook dat binnen zes jaar 90 procent van de bevolking, inclusief tweederde van alle landelijke gebieden, toegang zal hebben tot mobiele diensten met snelheden van minimaal 100 Mbps. In totaal zal 99 procent van de totale bevolking, inclusief 90 procent van de bevolking in landelijke gebieden, toegang krijgen tot minimaal 50 Mbps. Een onafhankelijke partij zal snelheidstests uitvoeren om te controleren of de bedrijven aan de verplichtingen voldoen. Als dit niet het geval is, kunnen boetes over een periode van zes jaar oplopen tot USD 2 miljard.
Geen concurrentieproblemen
Wat de mededingingsbezwaren betreft, zei de Commissie dat zij verwacht dat de deal de concurrentie op het platteland van Amerika en tussen “kwaliteitsbewuste consumenten” zou versterken, zowel voor de particulier als zakelijke breedband markt. Met de geplande verkoop van Sprint’s prepaid merk Boost Mobile wordt volgens de FCC het risico op verminderde concurrentie in stedelijke gebieden ondervangen.
De fusie bedrijven worden nog steeds geconfronteerd met een rechtszaak uit enkele staten die vanwege mededingingsbezwaren hebben geweigerd de fusie goed te keuren; deze zaak zal naar verwachting op 9 december van start gaan. In een SEC-aanvraag zei T-Mobile dat 19 staten de deal hebben gesteund en 18 landen al hun goedkeuring hebben gegeven, en het blijft in gesprek met de anderen om te proberen steun te krijgen. Het doel is om de fusie begin 2020 te beëindigen.
Vodafone is in meerdere landen actief de samenwerking aan het zoeken met zijn concurrenten voor wat betreft 5G netwerk sharing. In Spanje heeft het eind april een overeenkomst getekend met Orange. De overeenkomst voorziet in afspraken met betrekking tot het delen van zowel het radiotoegangsnetwerk als backhaul in steden met een bevolking van maximaal 175.000 mensen. De twee partijen hadden al een network sharing overeenkomst voor gemeenten tussen 1.000 en 25.000 mensen. Twee derde van de Spaanse bevolking zal nu worden gedekt door Vodafone en Orange’s gedeelde netwerk.
De overeenkomst met Orange in Spanje is in grote lijnen gelijk aan overeenkomsten die Vodafone in het Verenigd Koninkrijk en Italië sloot met respectievelijk Telefonica en TIM.
In januari van dit jaar maakten Vodafone en Telefonica plannen bekend voor de uitbreiding van hun mobiele site joint venture Cornerstone (CTIL) in het Verenigd Koninkrijk. Met de uitrol van 5G-infrastructuur werden de uitgangspunten van de joint venture vernieuwd. Eind juli kregen de plannen hun definitieve vorm. Binnen de overeenkomst zullen de bedrijven, naast het delen van de masten, tevens gezamenlijk werk maken van de glasvezelconnectiviteit die de mobiele backhaul verzorgt.
Deal met Telecom Italia
In Italië leverden de onderhandelingen met Telecom Italia (TIM) eveneens eind juli een getekende overeenkomst op. TIM en Vodafone tekenden een overeenkomst om hun respectievelijke mobiele toreninfrastructuur samen te voegen en gezamenlijk 5G-netwerken in te zetten in zowel stedelijke als rurale gebieden in heel Italië. Ook voor deze deal geldt dat het een vervolg is op een eerdere overeenkomst, waarbij 5G-technologie efficiënter en goedkoper uitgerold kan worden over een groter geografisch gebied. Net als in het VK en Spanje is de backhaul connectiviteit van de masten via glasvezel in de overeenkomst opgenomen.
Vooralsnog blijft het aantal 5G-samenwerkingsverbanden van Vodafone beperkt tot deze drie, niet toevalling landen waarin voorzichtig een start is gemaakt met 5G. Vodafone Group heeft in het verleden echter te kennen gegeven dat het in alle markten waarin het actief is, network sharing deals wil optuigen. De uitrol van 5G vergt grote inspanningen, helemaal in de grotere landen. Vodafone geeft aan dat het op deze manier veel sneller een geografisch veel groter gebied kan voorzien van 5G-dekking.
Proximus en Orange
De intentieverklaring tussen Proximus en Orange in België laat zien dat dit ook mogelijk is in landen met een kleiner oppervlak (). Beide bedrijven verwachten later dit jaar een network sharing overeenkomst te tekenen. Het delen van de mobiele toegangsnetwerken door Proximus en Orange Belgium zal een snellere en bredere uitrol van 5G in België mogelijk maken, zo stellen beide bedrijven. Daarbij zullen ook de 2G-, 3G- en 4G- technologieën betrokken zijn. Het gedeelde netwerk zal volgens beide bedrijven de dekking verbeteren, met een geconsolideerd aantal mobiele sites dat naar verwachting ongeveer 20% hoger zal liggen in vergelijking met het huidige radiotoegangsnetwerk van elke mobiele aanbieder afzonderlijk. In Nederland hebben de operators eerder dit jaar echter laten weten vooralsnog weinig te zien in zo’n vorm van samenwerking.
Nederlandse mobiele operators zijn terughoudend waar het gaat om samenwerking bij de uitrol van 5G-netwerken.
Dat geven diverse woordvoerders aan in reactie op vragen van het Financieele Dagblad. Enkele telecomanalisten geven aan dat het logisch zou zijn om in navolging van enkele buitenlandse operators ook in Nederland te komen tot meer samenwerking om de zeer hoge investeringskosten voor 5G-netwerken te beperken.
Het FD schrijft over miljarden verslindende projecten voor 5G die operators ertoe zouden brengen om vergaander samen te werken bij de uitrol van de nieuwe technologie. Volgens brancheorganisatie GSMA gaat dit in Europa alleen al tussen de EUR 300 en 500 miljard kosten.
Daarbij gaat het zowel om de licentiekosten voor mobiele frequenties – zo is er in Italië bijna EUR 7 miljard betaald voor licenties – als de investeringen in infrastructuur en actieve apparatuur. Het beperktere bereik van vooral de hogere voor 5G bestemde frequentiebanden (zoals 3,5 GHz) zou betekenen dat er veel meer antennemasten en basisstations nodig zijn om eenzelfde bereik en dekking te realiseren als bij 4G.
Onlangs tekenden Vodafone Italia en Telecom italia (TIM) dan ook een memorandum van overeenstemming om de kosten van de uitrol van nieuwe 5G-infrastructuur in heel Italië te delen. Daarbij gaat om om het delen van zowel de passieve infrastructuur zoals antennemasten, als de actieve netwerkapparatuur. Vodafone zou open staan voor meer van dergelijke overeenkomsten, zo citeert het FD Vodafone-CEO Nick Read. ook Andere operators in landen zoals Rusland en Nieuw-Zeeland zouden signalen afgeven dat ze bereid zijn tot dergelijke deals om kosten te beperken.
Geen animo in Nederland
Hoewel Nederlandse operators af en toe al samenwerken bij het aanleggen van een mobiel netwerk – zoals op Schiphol, op Amsterdam en Utrecht CS, de Amsterdam ArenA en in tunnels bij Maastricht en Delft – lijkt er geen animo voor vergaande samenwerking voor 5G-netwerken.
Een woordvoerder van KPN noemt dat een goede oplossing voor plekken waar het netwerk extreme pieken van dataverkeer moet kunnen opvangen, of waar de ruimte beperkt is – zoals stations, stadions of tunnels. Verder wil KPN vasthouden aan een eigen 5G-netwerk. “Een hoogwaardig netwerk is de basis van ons bedrijf en een belangrijke voorwaarde voor klanten om te kiezen voor KPN.”
T-Mobile, dat op korte termijn gaat fuseren met Tele2 Nederland – reageert vergelijkbaar. “Onze concurrenten hebben behalve een mobiel ook een vast netwerk. Wij moeten het in de concurrentiestrijd vooral hebben van ons eigen mobiele netwerk. In de buitengebieden, waar weinig gebruikers zijn, vindt T-Mobile samenwerking overigens wel een optie. “Dat zou je dan samen met de overheid moeten organiseren.”
VodafoneZiggo laat weten dat het meer netwerkdelen momenteel niet aan de orde vindt.
Analisten bepleiten samenwerking
Diverse analisten kijken hier anders tegenaan. “Ik denk dat het onhoudbaar is om weer drie netwerken naast elkaar te bouwen”, meent Remko de Bruijn (A.T. Kearney). “Financieel gezien moeten de telecombedrijven bijna wel meer gaan samenwerken.” Bovendien is dit volgens De Bruijn ook een maatschappelijke kwestie. alle antennes vervuilen het straatbeeld nu al en met 5G zal dit aantal nog sterk toenemen. “De operators zullen zich ook meer onderscheiden op de diensten die ze zullen bieden over een 5G-netwerk.”
Frank Dekker (pensioenfonds APG) wijst erop dat andere grote infrastructuren zoals vliegvelden of treinsporen ook niet meermaals worden aangelegd. “Je gaat ook geen drie snelwegen op elkaar leggen. Echt efficiënt en logisch is het allemaal niet.”
VodafoneZiggo beleefde in Q4 2018 zijn beste kwartaal sinds het ontstaan van de joint venture.
De omzet stabiliseert en het resultaat groeit. Convergentie (FMC) is een speerpunt in de strategie en een belangrijke motor. Dat blijkt uit de toelichting van CFO Ritchy Drost aan Telecompaper.
VodafoneZiggo bracht in Q4 de omzetdaling terug tot 0,4 procent, terwijl het bedrijfsresultaat met 6,5 procent steeg. Voor 2019 rekent men op een groei van het bedrijfsresultaat van 1 tot 3 procent en uitkeringen aan de beide aandeelhouders van EUR 400-600 miljoen.
Groei door positionering en convergentie
Een van de meest opvallende elementen in het Q4-rapport was het grote aantal postpaid net additions van 50.600, overigens vrijwel gelijk aan de groei in Q3 (50.700). Drost benadrukt dat dit mede het gevolg is van de positionering van het aanbod, waarbij het uitdrukkelijk de ‘onderkant’ van de markt vermijdt.
Ten aanzien van de groei valt op dat er 14.000 kleinzakelijke klanten bijkwamen. Een negatieve impact was er van de FMC-voordelen (een deel van de korting wordt toegewezen aan Consumer Cable), van de verschuiving naar SIM-only (minder handsetverkopen in Consumer Mobile overige) en prijsdruk in zakelijk mobiel (Business Mobile diensten).
Als FMC een groeimotor is, dan ligt de vraag voor de hand: wanneer treedt hierin verzadiging op? Immers, 70 procent van de postpaidbasis van Vodafone heeft al breedband van Ziggo. Drost maakt zich hierover geen zorgen. Ten eerste betreft deze 70 procent het Vodafone-merk; een uitbreiding van de FMC-voordelen (5 euro per maand, dubbele mobiele data, een extra zenderpakket) naar het hollandsenieuwe-merk kan niet uitgesloten worden en zou meer ruimte voor groei geven. Daarnaast staat het aantal breedbandklanten met postpaid nog maar op 32 procent. En ten derde kan het aantal SIM’s per huishouden, nu 1,5, verder omhoog.
Uitkering 2019 stabiel, mogelijk verkoop masten
Een opvallende verklaring in het Q4-rapport betreft de eventuele verkoop van de ’tower portfolio’. Desgevraagd kan Drost hierover nog niets melden omdat het initiatief zich in een zeer vroeg stadium bevindt (“We intend to explore …”). Ook over de timing van een eventuele deal kan niets gezegd worden. Overigens moet bedacht worden dat niet alle opstelpunten in eigendom zijn en dat sommige gedeeld worden met concurrenten.
Ritchy Drost benadrukt dat er geen financiële noodzaak is tot verkoop van de masten. VodafoneZiggo is een gezond bedrijf met een positieve cash flow. Ten aanzien van dat laatste is de uitkering aan de beide aandeelhouders voor 2019 begroot op EUR 400-600 miljoen. Dat is lager dan de EUR 701 miljoen van 2018, maar daarin zat een bijdrage uit vendor financing van 250 miljoen. Op een vergelijkbare basis is de uitkering dan ook naar verwachting stabiel.
Vodafone Italia en TIM (Telecom Italia) hebben een memorandum van overeenstemming ondertekend om de kosten van de uitrol van nieuwe 5G-infrastructuur in heel Italië te delen, waarmee recente rapporten worden bevestigd.
Onder de voorwaarden van het zogenaamde Active Sharing Project hebben de operatoren toegezegd om de technische en commerciële haalbaarheid te evalueren van het gezamenlijk inzetten van actieve 5G-apparatuur in het hele land en het delen van hun bestaande 4G-netwerken om 5G actief delen van netwerken te ondersteunen. Ze hebben ook beloofd om mee te werken aan de upgrade van hun respectieve glasvezeltransmissienetwerken voor mobiele backhaul en hun bestaande Passieve Sharing-overeenkomst, van ongeveer 10.000 locaties vandaag (ongeveer 45 procent van hun gecombineerde passieve torens), uit te breiden tot een landelijke overeenkomst.
Daarnaast zeiden TIM en Vodafone dat ze van plan zijn om hun 22.000 torens in Italië te combineren tot een enkele entiteit, waarbij mogelijk de toreninfrastructuur van Vodafone wordt samengevoegd met die van Infrastructure Wireless Italiane (Inwit), de torengroep die voor 60 procent eigendom is van Telecom Italia. Die potentiële combinatie zou “gestructureerd zijn op een manier die waarde toevoegt aan alle betrokken partijen” en zou, waar mogelijk, actieve netwerkapparatuur die momenteel wordt gehost op torens van derden, willen verplaatsen naar de infrastructuur van het nieuwe bedrijf.
De partners voegden daaraan toe dat het idee zou zijn om beide partijen met gelijke aandelen en bestuursrechten in Inwit te laten, om ervoor te zorgen dat er geen verplichting is om een bod uit te brengen op de resterende aandelen van de torenunit. Ze zeiden dat het hele initiatief bedoeld is om gezonde concurrentie in de sector te bevorderen en een open omgeving voor 5G-ontwikkeling te faciliteren.
In het kader van de ondertekende exclusiviteitsovereenkomst, hebben TIM en Vodafone gezegd dat het doel is om in 2019 een of meer van de geplande initiatieven af te ronden.
Volgens telecomtoezichthouder ACM is het niet nodig om een vierde mobiele speler toe te laten op de Nederlandse markt. Dat blijkt uit een conceptadvies waarvoor een openbare consultatie gestart is. In het conceptadvies voor het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) beschrijft de ACM beschrijft welke maatregelen nodig zijn om de concurrentie in de mobiele markt te beschermen. Partijen hebben drie weken (tot en met 27 februari) de tijd om te reageren op het conceptadvies.
In het conceptadvies – afgelopen november aangekondigd – concludeert de ACM dat het aannemelijk is om te verwachten dat er de komende vijf jaar sprake blijft van voldoende concurrentie op de mobiele markt. Hoewel de toezichthouder in het algemeen de voorkeur geeft aan zo veel mogelijk concurrentie – dus meer spelers op de markt – is het niet noodzakelijk om binnen de te veilen frequenties ruimte te reserveren voor een nieuwe vierde partij.
Van vier naar drie door fusie
Er waren vier gegadigden voor mobiele frequenties, maar vorig jaar werd duidelijk dat T-Mobile Nederland en Tele2 Nederland wilden fuseren. Eind vorig jaar stelden ook regeringspartijen D66 en VVD het onnodig te vinden om ruimte voor een vierde speler te reserveren bij de multibandveiling. EZK gaf destijds aan geen speciale maatregelen te willen nemen voor nieuwkomers.
Eind 2019 of begin 2020 vindt de zogeheten multibandveiling plaats van mobiele frequenties in de 700-, 1400- en 2100 MHz-banden. De voor de uitrol van 5G belangrijke 3,5 GHz-band zal naar verwachting in 2021 geveild worden, nu de overheid besloten heeft om deze voor 5G belangrijke frequentie in heel Nederland toegankelijk te maken voor netwerkoperators. Tot nu toe maakte de aanwezigheid van een satellietgrondstation van de inlichtingendiensten in Burum het gebruik van 5G in Noord-Nederland onmogelijk. Dit station zal worden verplaatst, zo is onlangs besloten. EZK heeft de ACM gevraagd voor beide veilingen advies uit te brengen.
Cap van 50 procent
De ACM wil EZK ook adviseren om een maximum van 50 procent te stellen aan de totale ruimte aan frequenties die één afzonderlijke partij kan bezitten. Een zogenaamde spectrumcap voorkomt een te hoge concentratie van frequentieruimte bij één partij. Daarnaast beperkt het de mogelijkheid van een partij die aan de veiling deelneemt tot strategisch bieden om zo te voorkomen dat een concurrent spectrum verwerft.
Het voorgenomen advies is om zo’n maximum ook vast te stellen voor het bezit van lage frequenties. Die lage frequenties – zoals de 700 MHz-frequenties die voorheen voor tv-signalen gebruikt werden – zijn volgens ACM nodig om op een kostenefficiënte manier landelijke dekking van het mobiele netwerk te realiseren.
Nieuwe situatie, nieuw advies
In oktober 2017 heeft de ACM al een eerdere versie van het conceptadvies geconsulteerd. Door de fusie van T-Mobile en Tele2 – in november vorig jaar goedgekeurd door de Europese Commissie – is echter een nieuwe situatie ontstaan, die leidt tot een wijziging van het conceptadvies. Het gewijzigde advies wordt nu ter consultatie aangeboden. De reacties worden meegenomen bij de vaststelling van het definitieve advies, dat in maart aan het Ministerie van EZK zal worden aangeboden.
De aandelenkoers van KPN is in korte tijd met 7 procent gestegen nadat er geruchten ontstonden met betrekking tot een eventuele overname van het Nederlandse telecombedrijf. De Canadese vermogensbeheerder Brookfield Asset Management zou volgens Bloomberg pensioenfondsen gepolst hebben over een eventueel bod. In eerste instantie steeg de beurskoers met 10 procent, waarna dit terugging tot 7 procent.
Er zou nog geen toenadering zijn geweest tussen Brookfield en KPN en ook is er nog geen sprake van een eerste bod. Canada’s grootste alternatieve vermogensbeheerder houdt verkennende gesprekken met Nederlandse pensioenfondsen over samenwerking bij een mogelijk bod op KPN, zo schrijft Bloomberg op basis van bronnen die niet bekend gemaakt willen worden.
KPN heeft gisteren, 30 januari, zijn kwartaal- en jaarcijfers over 2018 bekend gemaakt. Het behaalde over het vierde kwartaal 1,1 procent minder omzet als gevolg van dalende inkomsten uit traditionele diensten en mobiel. Groei was er in gebundelde consumentendiensten en Professional Services op de zakelijke markt. Het bedrijfsresultaat steeg met 1,1 procent als gevolg van kostenbesparingen.
Op de AEX wordt KPN op ongeveer EUR 10,5 miljard gewaardeerd.
De eerste reactie van KPN-woordvoering: “Wij gaan niet in op geruchten.”
Brookfield
Brookfield is wereldwijd actief in telecominvesteringen met onder andere belangen in het Franse TDF, Oi in Brazilië en de onlangs afgesloten overname van data centers van AT&T in de VS. Onder Brookfield zal het overgenomen deel van AT&T colocatiediensten blijven leveren aan klanten in 18 Internet Data Centres (IDC’s) in de VS en 13 buiten de VS. De datacenteractiviteiten bedienen meer dan 1.000 bedrijven in de technologie-, financiële, industriële, mediadetailhandel en andere sectoren wereldwijd. Brookfield heeft hiervoor USD 1,1 miljard betaald.
De investeringsmaatschappij heeft naar eigen zeggen ruim USD 330 miljard in portefeuille.
KPN wordt lokale speler
KPN en overnamegeruchten zijn geen vreemden voor elkaar. Onder meer nadat de operator zich onder leiding van Eelco Blok terugtrok uit het buitenland met de verkoop van mobiele dochters E-Plus (2013) aan het Spaanse Telefonica en het Belgische Base (2016) aan Telenet (zelf weer een dochter van Liberty Global).
KPN werd zo een lokale speler met veel geld in kas. De operator kreeg in 2013 EUR 5 miljard in contanten voor de verkoop van de Duitse mobiele dochter E-Plus aan Telefónica, evenals een belang van 20,5 procent in het nieuw gevormde Telefónica Deutschland. De verkoop van Base leverde EUR 1,2 miljard op.
Sinds de verkoop van zijn internationale activiteiten heeft KPN op de Nederlandse markt slechts een beperkt aantal overnames gedaan, voornamelijk om zijn positie op de zakelijke telecom en ICT-markt te vergroten. Onder de nieuwe CEO Maxim lijkt KPN de strategie van kleinere aankopen in Nederland voort te zetten.
Overnamepoging America Movil
In 2013 werd het serieus voor KPN. Toen nam het Mexicaanse conglomeraat America Móvil een belang in het voormalige staatsbedrijf met als doel een meerderheid in de operator. De grootaandeelhouder liet ook enkele eigen mensen in de raad van Commissarissen benoemen.
KPN zag het als een vijandige overname en liet een aan KPN gelieerde stichting een beschermingsconstructie activeren met de uitgifte van preferente aandelen. AMX liet de overnameplannen in oktober 2013 varen, toen duidelijk werd dat een overname niet mogelijk was. Inmiddels bezit het bedrijf nog ruim 16 procent van de aandelen KPN. KPN beschikt nog steeds over de beschermingsconstructie.
Wet tegen buitenlandse overnames
In de Tweede Kamer klonk al direct na de overnamedreiging de roep om maatregelen. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) liet in april 2018 weten dat het werkt aan een wetsvoorstel tegen buitenlandse overnames in de telecom- en ICT-sector. Het was een directe reactie op het bod van America Móvil op KPN.
Het Wetsvoorstel Ongewenste zeggenschap telecommunicatie moest eerst ter advisering naar de Raad van State. Het kabinet verwachtte de wet na de zomer van 2018 in te dienen voor behandeling in de Tweede Kamer. Er is momenteel nog geen verdere ontwikkeling bekend op dit gebied.
Vooraf melden bij EZK
Partijen die Nederlandse telecomvoorzieningen willen overnemen, moeten dit vooraf melden aan het ministerie. Dit is een vorm van actieve goedkeuring van belangrijke overnames die ook in het Regeerakkoord is afgesproken. Het gaat hierbij om het verkrijgen van invloed op bedrijven van vitaal belang zoals aanbieders van telefonie, internet of datacenters. Het kabinet noemt ook PostNL en wil de wetgeving voor de posterijen en de Universele Dienst aanpassen.
In Europa is wettelijk vastgelegd dat ingrijpen bij overnames door de overheid alleen toegestaan is bij redenen van dwingend algemeen belang, bijvoorbeeld als de nationale veiligheid of openbare orde in het geding is. Het kabinet onderzoekt op dit moment of de bescherming van allerlei vitale sectoren voldoende is. Deze analyse vanuit het ministerie van J&V is dit jaar gereed.
De Europese Commissie heeft, op grond van de EU-concentratieverordening, groen licht gegeven voor de plannen van T-Mobile NL om Tele 2 NL over te nemen. De Commissie is tot de bevinding gekomen dat deze concentratie geen mededingingsbezwaren oplevert in de Europese Economische Ruimte (EER) (of een wezenlijk deel daarvan).
Margrethe Vestager, commissaris voor mededingingsbeleid: “Toegang tot betaalbare en kwalitatieve mobiele telecomdiensten is onmisbaar in een moderne samenleving. Na een grondige analyse van de specifieke rol van T-Mobile NL en het kleinere Tele2 NL op de Nederlandse retail mobiele markt, is uit ons onderzoek gebleken dat met de geplande overname de tarieven of de kwaliteit van mobiele diensten niet ingrijpend zou veranderen voor Nederlandse klanten.”
Het besluit van vandaag komt er na een grondig onderzoek van de overnameplannen van T-Mobile NL voor Tele2 NL. Met de voorgenomen transactie zou (Deutsche Telekom-dochter) T-Mobile NL samengaan met (Tele 2-dochter) Tele2 NL. Daarmee zouden de nummer drie en vier op de Nederlandse retail mobiele telecommarkt samengaan. De fusieonderneming zou de nummer drie blijven op de Nederlandse markt – na KPN en VodafoneZiggo.
De Nederlandse mobiele markt
Uit het onderzoek van de Commissie blijkt dat de Nederlandse mobiele markt concurrerend is, met mobiele tarieven die tot de laagste in de EU behoren en netwerken van hoge kwaliteit. Momenteel zijn er vier mobiele netwerkexploitanten in Nederland: KPN, VodafoneZiggo, T-Mobile NL en Tele2 NL.
Naast deze vier mobiele netwerkexploitanten is er ook een aantal mobiele virtuele netwerkexploitanten (MVNO’s) op de Nederlandse retail mobiele markt actief, zoals Simpel en Youfone. Deze MVNO’s hebben zelf geen een eigen netwerk om hun mobiele diensten aan Nederlandse consumenten te leveren. In plaats daarvan hebben zij overeenkomsten gesloten met mobiele netwerkexploitanten waardoor zij tegen wholesaletarieven toegang krijgen tot de netwerkinfrastructuur van die exploitanten.
Het onderzoek van de Commissie
T-Mobile NL en Tele2 NL leveren beiden vooral retail mobiele telecomdiensten in Nederland. De Commissie was een grondig onderzoek begonnen om de volgende punten na te gaan:
De vermindering van het aantal spelers en de beperkte prikkels voor de fusieonderneming om daadwerkelijk te concurreren met de resterende exploitanten kan leiden tot hogere tarieven en minder investeringen in mobiele telecomnetwerken.
Door de transactie kan de concurrentiedruk afnemen en het risico toenemen dat exploitanten hun concurrentiegedrag gaan coördineren om bijvoorbeeld de tarieven op de retailmarkten op te trekken.
Toekomstige en bestaande mobiele virtuele netwerkexploitanten kunnen het moeilijker krijgen om voordelige wholesale toegangsvoorwaarden te krijgen van mobiele netwerkexploitanten.
De Commissie heeft een breed onderzoek gevoerd en heeft feedback gekregen van marktpartijen in de Nederlandse telecomsector en van andere stakeholders. Allereerst is uit het onderzoek gebleken dat de kans klein was dat tarieven fors zouden stijgen als gevolg van de voorgenomen concentratie. Dit komt door de beperkte gecombineerde marktpositie (rond 25% marktaandeel) en de betrekkelijke aangroei waarvoor Tele2 NL zorgt (rond 5%). Daarnaast is er onzekerheid over de rol van Tele2 NL als een belangrijke concurrentiefactor op de Nederlandse markt. In de tweede plaats concludeerde de Commissie dat door de transactie niet het risico zou toenemen op gecoördineerd optreden van mobiele netwerkexploitanten. De reden daarvoor is met name dat de twee overige mobiele netwerkexploitanten, KPN en VodafoneZiggo, andere strategieën en andere prikkels hebben. Deze zijn grotendeels gebaseerd op cross-selling van mobiele diensten aan hun klanten die vaste diensten afnemen (d.w.z. de verkoop van “pakketten” telecomdiensten). In de derde plaats is uit het onderzoek gebleken dat eventuele veranderingen in de voorwaarden voor virtuele mobiele netwerkexploitanten als gevolg van de voorgenomen concentratie geen zware impact zouden hebben op de mate van concurrentie op de Nederlandse telecommarkt.
In het licht van dit alles was de conclusie van het onderzoek van de Commissie dat het weinig waarschijnlijk was dat de voorgenomen transactie een impact zou hebben op het niveau van de dienstverlening of op de tarieven die Nederlandse mobiele telecomklanten betalen. Daarom oordeelde de Commissie dat deze transactie geen mededingingsbezwaren zou opleveren in de Europese Economische Ruimte (EER) (of een wezenlijk deel daarvan). Zij heeft dan ook zonder verdere voorwaarden toestemming gegeven voor deze transactie.
De Commissie heeft bij de beoordeling van de voorgenomen transactie nauw samengewerkt met de Nederlandse mededingingsautoriteit.
Ondernemingen en producten T-Mobile NL levert telecomdiensten aan particuliere en zakelijke klanten in Nederland. De onderneming is eigenaar van een mobiel netwerk met landelijke dekking. Via dat netwerk biedt zij 2G, 3G, 4G en NarrowBand-Internet of Things (NB-IoT) mobiele communicatiediensten aan. Zij biedt ook retail vaste diensten aan, zoals breedbandinternet, televisie- en vastetelefoniediensten op basis van wholesale toegangsdiensten. Tele 2 NL is een telecombedrijf dat in Nederland een 4G-only mobiel netwerk opereert, en spraak-, data- en berichtendiensten aanbiedt, en daarnaast ook vaste breedbanddiensten. Tele2 NL levert diensten aan zakelijke en residentiële klanten en, in beperkte mate, aan andere telecomexploitanten.
