Om een antenne te mogen plaatsen, moeten telecombedrijven aan verschillende voorwaarden voldoen. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld zendamateurs.
Omgevingsvergunning voor antenne:
In de volgende gevallen heeft u een omgevingsvergunning nodig om een antenne te mogen plaatsen: de plaatsing van antennes groter dan 5 meter; de plaatsing van antennes op of aan een monument; de plaatsing van antennes in een beschermd stadsgezicht of dorpsgezicht. Bij het Omgevingsloket kunt u nagaan of u inderdaad een omgevingsvergunning nodig heeft.
Antennes tot 5 meter vergunningvrij:
Voor antennes tot 5 meter is geen omgevingsvergunning nodig. Op deze manier kunnen bedrijven zo snel mogelijk hun draadloze netwerken uitbreiden, als dat nodig is. Afspraken vergunningvrije antennes De antennes waarvoor geen vergunning nodig is, moeten wel zorgvuldig worden geplaatst.
De Rijksoverheid, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de aanbieders van mobiele telefonie hebben hierover afspraken gemaakt. Deze staan in het Antenneconvenant van 2010. In het Antenneconvenant staat bijvoorbeeld dat mobiele aanbieders een plaatsingsplan moeten opstellen voor de gemeente. Hierin geven zij aan waar zij antenne-installaties willen bouwen, zowel vergunningvrije als vergunningplichtige. In het convenant staan ook afspraken over inspraak van bewoners bij plaatsing van een antennes op een gebouw. Inspraak burgers bij plaatsing antenne In sommige gevallen hebben burgers inspraak bij de plaatsing van antenne-installaties. Wordt bijvoorbeeld een antenne geplaatst op een gebouw met huurders? Dan moeten de bewoners van het gebouw hiermee instemmen. Als meer dan de helft van de huurders tegen stemt, gaat de plaatsing niet door.
Antennes van zendamateurs:
Ook antennes van zendamateurs moeten aan bepaalde regels voldoen. Om een goede ontvangst te bereiken, experimenten zendamateurs vaak met antennes. Ze zijn te herkennen aan harken, staven en schotels. Een zendamateur moet zich bij het Agentschap Telecom registreren. Daarnaast moet hij nagaan of hij voor de antenne die hij gaat gebruiken een omgevingsvergunning nodig heeft.
Antenneregister met alle antennes in omgeving:
Wilt u weten of er in uw buurt antennes staan opgesteld?
Kijk dan op het Antenneregister. Hier kunt u zien waar in uw omgeving antennes staan en wat voor antennes dit zijn.
Het aantal antennes voor mobiele telefonie in Nederland is in het vierde kwartaal van 2010 weer verder gegroeid. Dat blijkt uit cijfers van het Antennebureau. Eind 2010 stonden in Nederland totaal 23.156 antennes opgesteld voor mobiele telefonie, waaronder 9.274 GSM 900 antennes, 3.889 GSM 1800 antennes en 9.993 UMTS antennes. De hoeveelheid antennes voor mobiele communicatie is daarmee weer terug op het niveau van eind 2007, net nadat KPN het hele Telfort netwerk uit de lucht haalde.
Tussen juni en september 2007 heeft KPN het oude GSM netwerk van Telfort uit de lucht gehaald. Het totaal aantal antenne installaties in Nederland daalde daarmee tussen juni en september 2007 van 24.068 naar 23.028 stuks. Aangezien Telfort een GSM 1800 netwerk exploiteerde, daalde het aantal GSM 1800 antennes het hardste van 9.000 stuks in juni 2007 naar 7.595 stuks in september 2007.
Sinds de sluiting van het Telfort netwerk groeit het aantal antennes in Nederland weer gestaag door, met een kleine dip tussen september en december 2008 toen T-Mobile de stekker uit het Orange netwerk trok. Opvallend is dat in alle jaren het aantal GSM 900 antennes een stabiele groei laten zien. Sinds september 2007 is het aantal GSM 1800 antennes in Nederland meer dan gehalveerd, aangezien mobiele aanbieders liever GSM 900 antennes toepassen vanwege de betere dekking. Het aantal UMTS antennes staat, na een klein dipje in 2008 door de sluiting van het Orange netwerk, op het hoogste punt ooit. In december 2010 stonden in Nederland ruim 9.993 UMTS antennes en de verwachting is dat nog voor het begin van 2011 de tienduizendste UMTS antenne geplaatst wordt in Nederland.
GSM 900 netwerken waren de eerste GSM netwerken die midden jaren ’90 in Nederland door Libertel (nu Vodafone) en PTT Telecom (nu KPN) werden uitgerold. GSM 900 antennes hebben een relatief groot bereik. Eind jaren ’90 kwamen drie nieuwe spelers met een GSM 1800 netwerk op de markt: Telfort, Dutchtone (later Orange) en Ben (nu T-Mobile). GSM 1800 antennes boden voornamelijk in stedelijke gebieden grote voordelen doordat in stedelijke gebieden GSM 1800 antennes dichter op elkaar geplaatst konden worden met meer netwerkcapaciteit tot gevolg. Nadeel van GSM 1800 antennes is dat het bereik van de masten in landelijke gebieden beduidend minder is dan van GSM 900 antennes.
Sinds de overname van Orange door T-Mobile en Telfort door KPN zijn de drie overgebleven bedrijven blijven investeren in de ‘oude’ GSM 900 netwerken om een zo’n goed mogelijk dekkend netwerk te creëeren. Mede door de snelle opkomst van de smartphone moesten netwerken dit jaar ook alle zeilen bij zetten rondom de verdere uitrol van UMTS netwerken, nadat T-Mobile begin dit jaar forse capaciteitsproblemen kreeg op haar UMTS netwerk. Het aantal UMTS antennes is daardoor in Nederland in één jaar tijd ook gegroeid met 887 stuks.
Sinds kort staan in Nederland ook enkele LTE antennes opgesteld. LTE netwerken worden gezien als de opvolger voor de huidige UMTS netwerken en biedt snelheden tot 100 Mbps download en 40 Mbps upload. Tele2 test momenteel met een LTE netwerk van twee LTE antennes in de regio Amsterdam Zuidoost en KPN heeft een klein LTE netwerk draaien in de regio Den-Haag en Voorburg. Vanaf 2011 zullen KPN, Vodafone, T-Mobile, Tele2 en Ziggo 4 (een samenwerking tussen Ziggo en UPC) ieder op grotere schaal van start gaan met het uitrollen van een LTE netwerk. De commerciële lancering van de eerste LTE netwerken worden omstreeks 2012 verwacht.
EZ stelde de controle op verplichte umts-dekking uit. Daarmee ontspringt Orange wellicht een mogelijke veroordeling. Pas in september 2007, zegt de woordvoerder van Economische Zaken, gaat het Agentschap Telecom onderzoeken of de umts-licentiehouders voldoen aan de vereisten van hun licenties die per 1 januari 2007 golden. Er was volgens EZ de nodige voorbereidingstijd nodig met onder meer TNO om de meetmethodes te valideren. De vereisten voor dekking met umts zijn vóór de veiling van frequenties in juli 2000 bepaald.
In Nederland wonnen de operators KPN, Libertel (Vodafone nu), Dutchtone (Orange), Telfort en Ben (T-Mobile) vergunningen voor umts, waarbij ze samen omgerekend 2,7 miljard euro betaalden. De vereisten gingen pas in op 1 januari 2007. Dan zou er dekking moeten zijn met elke licentie binnen de bebouwde kom van alle gemeenten met meer dan 25.000 inwoners, op alle hoofdverbindingswegen (auto-, spoor- en waterwegen) tussen deze gemeenten, langs de doorgaande autosnelwegen naar Duitsland en België en op of rond de luchthavens Schiphol, Maastricht en Rotterdam. Daarbij moet gedurende tenminste 95 procent van de gevallen worden voldaan aan een nader gedefinieerd serviceniveau. Maar toen werd het toch ineens 2007. Vodafone en KPN zijn de strijd aangegaan om de umts-markt en hebben uit eigen beweging de dekking naar eigen zeggen hoger opgevoerd dan volgens de licentievoorwaarden noodzakelijk is. Echter, uit een enquete van BTG, de club van grote telecomgebruikers, bleek dat in de praktijk umts vaak wordt teruggeschakeld naar gsm. Telfort wilde niet aan umts, maar de overname door KPN maakt het mogelijk om samen een net te bouwen. Twijfels in de markt over de dekking zijn er aangaande T-Mobile en vooral Orange. T-Mobile heeft met de eerste introductie van hsdpa, spoedig gevolgd door KPN en Vodafone, haar achterstand technisch uitgebuit. Maar of T-Mobile de dekking haalt valt te bezien. T-Mobile zelf biedt een duidelijke kaart (niet met Firefox te zien) waarop een dekking van zeker 80 procent te zien is. Orange: ‘voldaan aan verplichtingen’ Orange heeft zelf in 2006 aangegeven dat ze niet aan de wettelijke verplichting (van ongeveer 70 procent van de bevolking) zou kunnen voldoen. Geluiden in de markt spreken van een gebrek aan dekking. En dat wordt bevestigd door beperkte testen: ”Bij Orange heb ik maar op enkele plaatsen UMTS dekking gehad.” De umts-investering is voor Orange gezien haar marktaandeel – zeker in de zakelijke markt met laptops voor umts – relatief de zwaarste inspanning. Met een marktaandeel van zo’n 10 procent wegen de kosten zwaar, een reden te meer om af te zien van een zelfstandige umts-ontwikkeling of voor verkoop van het bedrijf. Op vragen zegt het bedrijf: ”Orange heeft haar netwerk volgens de licentieverplichtingen uitgerold in het hele land, dat is dus meer dan de Randstad.” Maar in een interne publicatie zei de directeur van Orange Nederland, Yves Gauthier, eind mei 2007: ”We onderzoeken de mogelijkheid om het 3G netwerk te delen…In gebieden waar de dekking gering is zullen we het moeten delen met een andere operator.” Orange ontkent nu dat dit een actueel voornemen is: ”Alle operators moeten eerst een eigen netwerk hebben dat voldoende dekkend is volgens de licentievoorwaarden. Het delen van netwerken is dus niet opportuun om de verplichte dekking te halen, maar kan wel de kwaliteit van de dekking verder verhogen. Eventuele gesprekken met andere operators hierover staan nu in de ijskast in verband met het verkoopproces van Orange Nederland.” Toch met T-Mobile Immers, France Telecom wil Orange Nederland verkopen aan T-Mobile. Een besluit is er nog altijd niet, daar de ondernemingsraad van Orange moet instemmen met het voornemen en daarmee ook voor de optie voor ontslagen vanwege doublures met T-Mobile functies. T-Mobile en Orange zullen nu des te meer spijt hebben van het stuklopen van de samenwerking voor de bouw van hun umts-netten. Maar naar verwachting van de markt zal Orange een overname door T-Mobile hard nodig hebben voor umts-dekking, en dat ook T-Mobile dichtere dekking kan gebruiken dan ze nu werkelijk kan bieden. Daarbij is sterk de vraag welke normen het Agentschap Telecom gaat formuleren voor dekking. Met name op de ‘verbindingswegen’ vindt veel uitval plaats. Antenneproblemen De overheid heeft er ook baat bij om niet te snel de licentiehouders te straffen. Die kampen immers in een aantal gemeenten met problemen met de plaatsing van umts-masten. Mede door toedoen van de goed gedocumenteerde site Stopumts hebben in veel gemeenten inwoners besturen ervan kunnen weerhouden om vergunningen voor masten en antennes te verstrekken. Bewoners verliezen echter momenteel veel zaken door gebrek aan juridische macht. Het advies van de Gezondheidsraad, op grond resultaten van Zwitsers onderzoek, adviseert immers om antennes gewoon te plaatsen. Vorige week nog kreeg de gemeente Sassenheim te maken met felle protesten van ouders van kinderen op een basisschool waarnaast KPN umts-antennes wil plaatsen. Het gemeentebestuur zegt dat ze onvoldoende handvatten heeft om plaatsing tegen te gaan. Nu dus meer en meer gemeenten de plaatsing van antennes laten doorgaan, neemt ook de dekking van de licentiehouders toe. Die zien gemeenten en EZ als één overheid, die hen enerzijds verplichtingen oplegt en anderzijds bij de uitrol van netten hindert. Bij de toets in september mag dat geen rol meer spelen. De problemen met plaatsing waren een reden te meer voor EZ om niet al in januari 2007 te toetsen of umts-licentiehouders aan hun verplichting voldeden.
