T-Mobile Nederland noemt de voorgenomen fusie met Tele2 een belangrijke stap. Op 2 mei hebben de bedrijven hun plannen formeel aangemeld bij de toezichthouder. Deze fusie wordt getoetst door de Europese Commissie, meldt een woordvoerder van het bedrijf, wegens de omvang. “De procedure begint officieel met de notificatie. De Commissie heeft nu vooraf gedefinieerde deadlines om de zaak te beoordelen en goed te keuren.”
T-Mobile en Tele2 willen hun activiteiten onderbrengen in een joint-venture. T-Mobile noemt dit een belangrijke stap om te zorgen dat er meer concurrentie komt in de Nederlandse markt en dat T-Mobile zijn positie als uitdager van het bestaande duopolie kan verbeteren. “Hier profiteren alle Nederlandse consumenten van.”
T-Mobile krijgt 75% in joint-venture
Deutsche Telekom en de Tele2 Groep hebben hun plan op 15 december 2017 aangekondigd. In de nog op te richten joint-venture krijgt Deutsche Telekom 75 procent. Tele2 krijgt 25 procent en een eenmalige vergoeding van EUR 190 miljoen. De combinatie heeft ongeveer 5 miljoen mobiele klanten en een omzet van EUR 2 miljard per jaar. Men verwacht synergieën te kunnen realiseren ter waarde van EUR 1 miljard (contante waarde).
De Nederlandse toezichthouder ACM meldde in een nieuwsbericht dat de Commissie de fusie beoordeelt, maar dat ACM en Commissie hierin gelijk optrekken. Brussel heeft een voorlopige deadline gezet van 12 juni voor een besluit over wat nu officieel een lopende zaak is. Het besluit kan ook eerder vallen, of leiden tot een diepgaand onderzoek.
T-Mobile en Tele2 hebben hun fusieplan op 2 mei aangemeld bij de Europese Commissie. Dat blijkt uit een publicatie van de Europese Commissie, DG Mededinging.
Brussel heeft een voorlopige deadline gezet van 12 juni voor een besluit over wat nu officieel een lopende zaak is. Het besluit kan ook eerder vallen, of leiden tot een diepgaand onderzoek. De Nederlandse toezichthouder ACM meldt in een nieuwsbericht dat de Commissie de fusie beoordeelt, maar dat ACM en Commissie hierin gelijk optrekken.
ACM deelt haar kennis met de Commissie vanwege de betekenis van deze voorgenomen overname voor de Nederlandse telecommarkt. Ook voert de toezichthouder marktonderzoek uit voor de beoordeling van deze concentratie door de Europese Commissie. De ACM dient geen verwijzingsverzoek in. Volgens de ACM is de Europese Commissie in deze situatie het best geplaatst om deze overname te beoordelen, omdat de Commissie op dit moment ook opnieuw de fusie van telecomaanbieders Liberty Global (UPC NL) en Ziggo onderzoekt.
Toetsing parallel aan marktbesluit KPN-VodafoneZiggo
Het ligt in de lijn om te veronderstellen dat de ACM en de Commissie ook zullen meewegen wat de voorgestelde fusie van T-Mobile en Tele2 betekent op de markt voor bundels van vaste en mobiele diensten. De ACM heeft dit onderzoek al gedaan voor de marktanalyse die moet gaan gelden voor KPN en VodafoneZiggo.
De fusie van UPC en Ziggo is in oktober 2014 goedgekeurd. KPN heeft echter via de rechter bezwaar gemaakt en daar een gedeeltelijke vernietiging van dat goedkeuringsbesluit mee gewonnen. De Commissie moet alsnog nader motiveren hoe zij aankijkt tegen de markt voor premium content. Liberty Global heeft om dit onderzoek gevraagd. Die conclusies gelden dan wel voor een moment dat al enkele jaren geleden is.
Het is nog niet bekend hoe de weging dit keer uitvalt. Juridisch zijn het gescheiden zaken: de marktanalyse voor breedband naast deze fusie van twee vast-mobiele aanbieders. Ze gaan echter over dezelfde markt en vallen ongeveer op hetzelfde moment. De ACM heeft het marktbesluit WFA geconsulteerd en is nog bezig de reacties te verwerken. Het besluit moet nog worden genotificeerd.
De grote groei is er uit bij de Nederlandse mobiele netwerken.
Kwamen er in 2016 en 2017 regelmatig nog honderden antenne-installaties per maand bij, dat aantal ligt nu meestal onder de honderd. In maart telde het Antennebureau in totaal 45.224 antenne-installaties, 59 meer dan in februari. In die maand kwamen er nog 69 antenne-installaties bij. Waarschijnlijk zal er weer een groeiversnelling komen wanneer 5G uitgerold wordt vanaf 2019, 2020.
Zoals gebruikelijk zijn het vooral antennes voor LTE-netwerken die er bij komen. In februari 59 van de 69, in maart 41 van de 59 installaties. Operators zijn vooral bezig met het verdichten van hun LTE/4G-netwerken in stedelijke gebieden, om zo capaciteit toe te voegen. Verder wordt steeds meer ongebruikt spectrum bedoeld 3G en 2G ingezet om 4G-netwerkcapaciteit aan te vullen en komen er antennes bij waarmee wordt geëxperimenteerd op het gebied van (pre)5G, zoals recent bij KPN. Toch zijn er ook nog wat antennes bij gekomen voor oudere mobiele technologieën: 13 voor GSM 900, 5 voor UMTS (3G)
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) werkt aan een wetsvoorstel tegen buitenlandse overnames in de telecom- en ICT-sector. Het Wetsvoorstel Ongewenste zeggenschap telecommunicatie is ter advisering naar de Raad van State gestuurd en zal nog aan de Tweede Kamer worden aangeboden.
Partijen die Nederlandse telecomvoorzieningen willen overnemen, moeten dit vooraf melden aan het ministerie. Dit is een vorm van actieve goedkeuring van belangrijke overnames die ook in het Regeerakkoord is afgesproken. Het gaat hierbij om het verkrijgen van invloed op bedrijven van vitaal belang zoals aanbieders van telefonie, internet of datacenters. Het kabinet noemt ook PostNL en wil de wetgeving voor de posterijen en de Universele Dienst aanpassen.
De overheid wil de mogelijkheid hebben om een overname te blokkeren of terug te draaien, met een beroep op de nationale veiligheid of de openbare orde. “Bijvoorbeeld als de dienstverlening onbetrouwbaar wordt of uitval van voorzieningen dreigt,” meldt EZK.
Brede definitie telecombedrijven
De telecomsector omvat in het wetsvoorstel niet alleen aanbieders van mobiele-, vaste telefonie en internet. Ook bedrijven die vitale voorzieningen aanbieden zoals internetknooppunten, datacentra, hosting- en certificeringdiensten vallen hier onder, omdat ze van belang zijn voor continuïteit, betrouwbaarheid en veiligheid van de dienstverlening en de infrastructuur in Nederland.
In Europa is wettelijk vastgelegd dat ingrijpen bij overnames door de overheid alleen toegestaan is bij redenen van dwingend algemeen belang, bijvoorbeeld als de nationale veiligheid of openbare orde in het geding is.
Het kabinet onderzoekt op dit moment of de bescherming van allerlei vitale sectoren voldoende is. Deze analyse vanuit het ministerie van J&V is dit jaar gereed. Het kabinet verwacht de wet na de zomer van 2018 in te dienen voor behandeling in de Tweede Kamer.
Wetsvoorstel sinds 2013 in de maak
Het wetsvoorstel is een reactie op het bod van America Móvil op KPN. In 2013 nam het Mexicaanse bedrijf een belang in het voormalige staatsbedrijf. Een aan KPN gelieerde stichting heeft daarop een beschermingsconstructie geactiveerd, met preferente aandelen. AMX liet de plannen daarna varen. In de Tweede Kamer klonk de roep om maatregelen al direct door. Het kabinet is actief betrokken bij het proces, meldde toenmalig minister Henk Kamp in september 2013.
EZ heeft al medio 2014 de hoofdlijnen bepaald van het wetsvoorstel van nu: de Staat wil zeggenschap kunnen terugdraaien. In november moest Kamp melden dat er vertraging was en dat het voorstel in 2017 zou worden geconsulteerd. In februari 2017 bleek dat EZ een hoofdstuk wil toevoegen aan de Telecommunicatiewet.
De grote telecomaanbieders zíjn al in buitenlandse handen, stelde Nederland ICT daarop, en vroeg om een uitgebreidere analyse van de effecten van de maatregel. Beursgenoteerde bedrijven pleiten voor een bredere definitie van het maatschappelijk belang.
De Tweede Kamer buigt zich over de uitrol van 5G in Nederland.
Op 29 maart schuiven in de Tweede Kamer twaalf deskundigen aan uit bedrijfsleven en overheid, voor een ronde tafel over het onderwerp. Vooraf hebben tien bedrijven al een position paper ingediend over het centrale thema: de 3,5 GHz-band.
De drie grootste mobiele operators vinden het heel belangrijk dat dit spectrum beschikbaar wordt gemaakt. Ze staan daarin min of meer tegenover andere stakeholders, zoals satelliet en gemeenten die het spectrum zien als alternatief voor (afwezig) vast internet. De Tweede Kamer heeft met een motie gevraagd dat de band snel beschikbaar komt. Daarvoor is overleg nodig met een stakeholder die niet bij de ronde tafel is, Defensie.
Snel beschikbaar komen 3,5 GHz-band ‘essentieel’
KPN noemt het essentieel dat de 3,5 GHz band snel beschikbaar komt. De mobiele industrie heeft de visie is dat er voor 5G mobiel spectrum nodig is in drie banden: 700 MHz, 3,5 GHz en 26 GHz. Deze drie banden hebben verschillende natuurkundige eigenschappen en worden naast elkaar gebruikt voor 5G. Als een ervan ontbreekt, heeft dat consequenties voor het geheel.
Daar komt bij dat de 3,5 GHz-band als eerste is opgepakt door de industrie. Leveranciers ontwikkelen het ecosysteem van apparaten en diensten het eerst voor deze band. In de eerste fase van 5G wordt dit vooral gebruikt om mobiel breedband te ontwikkelen. De operators willen die capaciteit toevoegen dankzij nieuw spectrum, omdat ze bestaande gebruikers van 4G-spectrum willen houden.
MNO’s willen snel meer spectrum
KPN pleit ervoor om de 3,5 GHz band in elk geval in een deel van Nederland beschikbaar te maken, in het gebied onder de zone van het satellietgrondstation in Burum. Daarvoor is het wel noodzakelijk dat er geen nieuwe vergunningen meer worden uitgegeven voor bestaande gebruikers, namelijk besloten bedrijfsnetwerken en vast-mobiele netwerken.
Ook T-Mobile stelt dat Nederland een koppositie heeft en die dreigt te verliezen, omdat toepassingen in de 3,5 GHz niet of niet zonder meer kunnen worden vervangen in andere frequentiebanden. 5Groningen wijst op het feit dat er in de 700 MHz band drie vergunningen komen van 10 MHz, terwijl de 3,5 GHz-band in principe ruimte biedt voor kavels van 100 MHz breed, met veel meer capaciteit per operator.
VodafoneZiggo roept de overheid op om te onderzoeken hoe er al in 2018 mee kan worden getest en om het spectrum vanaf 2020 beschikbaar te maken. VodafoneZiggo suggereert om het satellietgrondstation in Burum te verplaatsen naar een booreiland, of naar een ander land.
Het Agentschap Telecom is minder stellig in zijn visie. Het AT wijst erop dat 5G ook toepasbaar is in andere frequentiebanden dan 3,5 GHz, namelijk 700 MHz, 26 GHz en ook in de banden die de mobiele operators nu al hebben. Daarmee wordt de urgentie van de mobiele operators genuanceerd. “Niemand weet precies wanneer 5G in Nederland beschikbaar moet zijn, wil Nederland bij de koplopers van Europa blijven horen.” Het Agentschap wil ook niet vooruitlopen op toepassingen en onthoudt zich van commentaar op de investeringen en toepassingen.
Stakeholders bepleiten hun deelbelang
Uit de vooraf ingediende position papers blijkt ook dat de andere gevraagde deskundigen pleiten voor hun eigen zaak. Inmarsat, gebruiker van de 3,5 GHz band, pleit voor bescherming van dit bestaand gebruik en stelt dat er oplossingen zijn om 5G op een andere manier te realiseren via hybride netwerken in ander spectrum. Ook zou het met software defined radio (SDR) mogelijk moeten worden om op laag vermogen 5G in te zetten, zonder storing op satellietverkeer.
Eurofiber grijpt de kans aan om te pleiten voor regels die de uitrol van glasvezel te vergemakkelijken. Om alle antennes in 5G-netwerken aan te sluiten, is immers veel glasvezel nodig. De P10 is een samenwerkingsverband van tien plattelandsgemeenten. Deze liggen verspreid door Nederland en kennen vergelijkbare vraagstukken rondom breedband. De P10 pleiten voor het gebruik van 3,5 GHz voor Fixed-Wireless Access, mobiel breedband als vervanger voor vast. Koning & Hartman pleit voor 3,5 GHz, maar ziet dat niet als het exclusieve domein van de mobiele operators. Ook de andere gebruikers, zoals lokaal breedband, verdienen aandacht.
Defensie zit niet aan tafel
Onder de tien sprekers die de Tweede Kamer heeft uitgenodigd, zit geen vertegenwoordiger van de belangrijkste huidige gebruiker, namelijk Defensie. Het belang van de inlichtingendiensten staat door Burum haaks op het belang van mobiel internet. Deze kwestie sluimert al jaren, maar nu is 5G in opkomst. Dit belangenconflict wordt daarmee steeds scherper neergezet.
De Tweede Kamer heeft het onderwerp voorbereid door vragen te stellen over het satellietgrondstation en de mogelijkheden om de belangen te verenigen. Op basis van deze posities lijkt het antwoord niet dichterbij te komen. Het Agentschap Telecom herhaalt nog een keer wat EZK al heeft laten weten, namelijk dat er met Defensie wordt gezocht naar een oplossing. Ook de economische impact van 5G wordt niet met cijfers geduid.
T-Mobile heeft het netwerk in heel Nederland voorzien van een nieuwe standaard voor de synchronisatie van alle antennes. De operator doet dit als voorbereiding op de uitrol van gigabit snelheden in de 2,6 GHz-band met TD-LTE. T-Mobile spreekt van een Europese primeur voor de uitrol van deze standaard op basis van op basis van SyncE en IEEE 1588v2.
Om de snelheid van het 4G-netwerk verder te kunnen verhogen, is het noodzakelijk dat alle elementen in het netwerk heel precies gelijk lopen in tijd en fase. T-Mobile heeft ongeveer vijfduizend mobiele sites, met daarop ruim 45.000 LTE-antennes. Per site dus gemiddeld negen antennes, typisch verdeeld over drie sectoren (richtingen) en per sector een antenne voor 900 MHz, 1800/2100 MHz en 2600 MHz.
Om verbindingen goed in stand te kunnen houden, moeten de antennes optimaal met elkaar gesynchroniseerd zijn. Alleen zo kunnen gesprekken en dataverbindingen probleemloos van de ene naar de andere antenne of cel overgeheveld worden. Dat is in een mobiel netwerk vooral van belang als mensen of apparaten zich tijdens het gebruik van het netwerk verplaatsen, per auto of te voet.
Noodzakelijke voorwaarde voor TD-LTE
De uitrol is ook een van de (vele) stappen op de weg naar 5G. De belangrijkste reden om nu te beginnen, is de introductie van TD-LTE in de 2,6 GHz-band. Smartphones die dat gebruiken, moeten razendsnel kunnen schakelen tussen zenden en ontvangen op dezelfde frequentie om ervoor te zorgen dat er geen radio-interferentie ontstaat.
T-Mobile heeft september vorig jaar één antenne van Huawei geactiveerd voor het testen met dit spectrum, dat verder nog niet in gebruik genomen is. Deze Massive MIMO antenne op het Leidseplein combineert de signalen van 64 kleine antennes en richt daarmee een aantal parallelle bundels op de smartphone van verschillende gebruikers.
In november tekende T-Mobile Nederland een meerjarig contract met hofleverancier Huawei voor de verdere ontwikkeling van het netwerk op weg naar 5G. T-Mobile heeft 25 MHz van het TDD-spectrum in de 2,6 GHz-band. Huawei heeft in China gedemonstreerd dat in een LTE-netwerk meer dan een gigabit vanaf de mast kan worden geleverd in 20 MHz.
Plaatsbepaling voor IoT
Richard Marijs, Technology Strategist bij T-Mobile Nederland, noemt in een persbericht nog een andere reden. Het tijdsignaal kan ook worden ingezet als alternatief voor GPS. Door het signaal van verschillende antennes te vergelijken, kan een apparaat zijn locatie exact trianguleren. Dat kan betekenen dat een IoT apparaat geen GPS-ontvanger meer hoeft te hebben, of alleen als back-up. T-Mobile stelt zelfs dat de 112-meldkamer heel snel de locatie van bellers kan lokaliseren.
Voor het realiseren van 1588v2 heeft T-Mobile het hele transportnetwerk doorgelicht. Het is bijvoorbeeld nodig om heel exact te weten hoe lang de glasvezel naar een site is, want elk signaal heeft tijd nodig om van a naar b te komen. T-Mobile heeft nu meer dan honderd ‘precisieklokken’ verdeeld over het mobiele netwerk. Deze transporteren de synchronisatiesignalen op zowel de Ethernet- als IP-laag naar alle antennes.
Tele2 heeft in een nieuwsbrief aan klanten aangekondigd dat per 31 januari 2018 de maximale up- en downloadsnelheid via het 3G netwerk van T-Mobile voor klanten van Tele2 verlaagd gaat worden naar 2 Mbps. Klanten van Tele2 kunnen als ‘back-up’ voor het 4G netwerk nog steeds gebruik maken van het 2G en 3G netwerk van T-Mobile op plekken waar het 4G netwerk van Tele2 geen of onvoldoende dekking zou bieden. Deze fall-back wordt echter steeds minder noodzakelijk aangezien het 4G netwerk van Tele2 al meer dan 97 procent van het Nederlandse grondoppervlak zou dekken.
Klanten van Tele2 die in gebieden wonen waar het 4G netwerk van Tele2 nog onvoldoende dekking biedt, zullen vanaf 31 januari nadelige gevolgen gaan merken van de verlaging van de maximale 3G snelheid. Een up- en downloadsnelheid van 2 Mbps is voldoende voor surfen op het web, messaging, social media en streaming muziek, maar is onvoldoende voor data intensieve diensten zoals bijvoorbeeld streaming video. De maatregel van Tele2 lijkt dus vooral gericht te zijn om het dataverbruik van klanten via het netwerk van T-Mobile te beperken.
Stimuleringsmaatregelen voor gebruik eigen 4G netwerk
Bel-, sms- en dataverkeer van Tele2 klanten over het netwerk van T-Mobile brengt meer kosten voor Tele2 met zich mee dan wanneer dit verkeer door Tele2 zelf via haar eigen 4G netwerk afgehandeld kan worden. Om ervoor te zorgen dat klanten zo veel mogelijk gebruik maken van het eigen 4G netwerk, geldt voor nieuwe klanten sinds begin dit jaar de verplichting om over een smartphone te beschikken die geschikt is voor het 4G netwerk van Tele2. Nieuwe klanten die niet over een geschikte smartphone beschikken kunnen door Tele2 afgesloten worden.
Overname Tele2 door T-Mobile
De aangekondigde maatregel wordt overigens niet door alle klanten van Tele2 even positief ontvangen. Sommige klanten begrijpen de maatregel niet aangezien Tele2 waarschijnlijk overgenomen gaat worden door T-Mobile. Deze aangekondigde overname is echter nog niet in kannen en kruiken en moet nog worden goedgekeurd door de autoriteiten. Tot die tijd opereren Tele2 en T-Mobile als zelfstandige bedrijven, elk met hun eigen strategie. Bij Tele2 is deze strategie er tot op heden op gericht om steeds minder afhankelijk te worden van de back-up van het T-Mobile netwerk. Dit beleid zou er uiteindelijk in moeten resulteren dat de overeenkomst met T-Mobile voor ‘national roaming’ beëindigd zou kunnen worden. Het ligt echter niet voor de hand dat dit nog zal plaatsvinden voordat er een definitief oordeel geveld wordt over de overnameplannen van T-Mobile en Tele2.
T-Mobile in Nederland neemt Tele2 over. De provider zegt dat het hiermee een geïntegreerde telecomaanbieder in Nederland wil worden om zo beter de concurrentie aan te kunnen met KPN en Vodafone-Ziggo. T-Mobile stelt dat hiermee onder meer de concurrentie op de vaste markt wordt vergroot.
T-mobile zegt dat er met de overname meer concurrentie komt op de Nederlandse telecommunicatiemarkt. De overname van Tele2 past volgens het bedrijf in een langetermijninvesteringsvisie van moedermaatschappij Deutsche Telekom. Volgens deze visie moet T-Mobile in Nederland succesvoller worden en de Nederlandse telecommarkt verder openbreken.
Met de overname zal wel een speler met een eigen netwerk van de mobiele markt verdwijnen. Tot nu toe zijn er vier providers met een eigen mobiele netwerk, maar na de overname zullen dat er drie zijn. T-Mobile en Tele2 beconcurreerden elkaar met abonnementen met onbeperkt mobiel internet. Beide providers zaten bovendien in elkaars vaarwater door te concurreren op prijs.
Volgens de directeur van T-Mobile Nederland, Søren Abildgaard, richt zijn bedrijf zich hiermee specifiek op het machtsblok van KPN en Vodafone-Ziggo: “Het duo heeft veel te lang vrij spel gehad en ze zijn tot nu toe weggekomen met dit spel met maar één verliezer: de klant. Dat is vanaf vandaag verleden tijd. Niet meer. Nooit meer. Door onze krachten te bundelen met Tele2, kunnen we veel efficiënter concurreren en Nederlandse klanten een alternatief bieden. We zullen nooit stoppen met het doorbreken van conventies en we blijven de sector de komende jaren uitdagen”, aldus Abildgaard.
De overname is niet alleen gericht op vaste en mobiele diensten, maar ook op de zakelijke markt. T-Mobile stelt vast dat de geïntegreerde pakketten voor mobiele en vaste diensten steeds populairder worden bij de consument en daardoor is het aanbieden van vaste diensten volgens het bedrijf van groot belang om concurrerend te blijven. Ook biedt de overname van Tele2 volgens T-Mobile voordelen op het gebied van kostenbesparingen en wordt het gemakkelijker om nu in en in de toekomst 5g-diensten en netwerkinnovaties sneller door te voeren.
De holding van T-Mobile Nederland neemt 100 procent van de aandelen van de holding van Tele2 over. Tele2 Zweden wordt voor 25 procent aandeelhouder van de holding van T-Mobile Nederland. Deutsche Telekom blijft eigenaar van 75 procent van de aandelen van de T-Mobile Nederland-holding. T-Mobile Nederland betaalt 190 miljoen euro aan Tele2 en Tele2 krijgt een aandeel van 25 procent in het nieuwe gecombineerde bedrijf. T-Mobile verwacht dat de overname in de tweede helft van 2018 zal zijn afgerond. De overname moet nog wel worden goedgekeurd door in ieder geval toezichthouder ACM.
