Recentelijk heeft wederom een woningbouwcorporatie in de regio Noord-Holland besloten een hernieuwd samenwerkingsverband met Property-Telecom aan te gaan voor de komende jaren. Wij zullen deze opdrachtgever op onze eigen wijze ondersteunen middels het Telecom Site Management en de antenne-portefeuille vakkundig beheren.
Interesse wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken!
Zowel in de Verenigde Staten als in Europa vindt een snelle convergentie plaats in het formaat dat torens in eigendom hebben. De verandering in eigendom van torens naar onafhankelijke torenbedrijven, van draadloze providers, is in 2021 bijzonder versneld. Dgtl Infra noemt dit fenomeen de Americanisering van Europese Torens.
Verenigde Staten en Europa Towers Market
Over het algemeen hebben de Verenigde Staten 157.000 torens, met een huurverhouding van 2,3x, wat overeenkomt met 360.000 huurders. Terwijl Europa 360k torens heeft, met een huurverhouding van 1,4x, wat neerkomt op 500k huurders. De torenmarkten van de Verenigde Staten en Europa zijn wereldwijd twee van de grootste, alleen achter China, India en Japan, in termen van torentelling.
Het belangrijkste verschil tussen de torenmarkten van de Verenigde Staten en Europa is echter dat in de Verenigde Staten de onafhankelijke torenbedrijven een veel belangrijkere rol vervullen dan in Europa.
In de Verenigde Staten zijn de grootste draadloze providers zoals Verizon, AT&T en T-Mobile van oudsher afhankelijk van het leasen van ruimte, van torens van onafhankelijke torenbedrijven, om hun communicatieapparatuur in te zetten. In het bijzonder omvatten deze onafhankelijke torenbedrijven American Tower, Crown Castle, SBA Communications en Vertical Bridge.
In de Verenigde Staten is 95% van de 157.000 torens van het land eigendom van deze onafhankelijke torenbedrijven. Terwijl in Europa het onafhankelijke torenbezit slechts 20% van de 360.000 torens van het land is geweest. Cellnex Telecom is inderdaad het meest opvallende onafhankelijke torenbedrijf in Europa.
Het afgelopen jaar, en met name in 2021, verandert Europa echter snel in een torenmarkt die meer lijkt op de Verenigde Staten. Veel van de draadloze providers in Europa verkopen hun torenactiva aan onafhankelijke torenbedrijven, zoals Cellnex. Daarnaast brengen draadloze providers hun torenbedrijven in 2021 ook openbaar via initiële openbare aanbiedingen (IPO’s).
Dgtl Infra noemt dit fenomeen de Americanisering van Europese Torens. Hieronder vatten we de draadloze providers en torenbedrijven in zowel de Verenigde Staten als Europa samen. Vervolgens richten we ons op de recente strategische transacties van Europese torenbedrijven.
Verenigde Staten – Draadloze providers
Verizon is de grootste draadloze provider in de Verenigde Staten met 120,9 miljoen abonnees
T-Mobile is met 102,1 miljoen abonnees de op één na grootste draadloze provider in de Verenigde Staten
AT&T is de op twee na grootste draadloze provider in de Verenigde Staten met 95,3 miljoen abonnees
DISH Network is de vierde grootste draadloze provider in de Verenigde Staten met 9,4 miljoen abonnees
Verenigde Staten – Tower Companies
American Tower bezit 40.6k torens in de Verenigde Staten
Crown Castle bezit 40.1k torens in de Verenigde Staten
SBA Communications bezit 16.5k torens in de Verenigde Staten
Vertical Bridge bezit 6.0k torens in de Verenigde Staten, die stijgt tot 20.0k torens, bij het opnemen van de master-leased torens
Europa – Draadloze providers
Deutsche Telekom is de grootste draadloze provider in Duitsland, wat ook de topmarkt van het bedrijf is. Deutsche Telekom is met name ook de controlerende aandeelhouder van de Amerikaanse draadloze provider T-Mobile
Vodafone is actief op markten zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje
Telefónica richt zich op de markten van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, waarin het opereert onder het merk O2. Daarnaast is Telefonica actief op haar thuismarkt Spanje, onder het merk Telefonica en Movistar
Orange is actief op markten als Frankrijk, Spanje en Polen
Europa – Toren Bedrijven
Hieronder bespreken we de americanisering van Europese torens. Dit fenomeen illustreert inderdaad hoeveel van de draadloze providers in Europa hun torenactiva verkopen aan onafhankelijke torenbedrijven of hun torenbedrijven in 2021 openbaar maken via initiële openbare aanbiedingen.
Cellnex Telecom
Cellnex Telecom is eigenaar van 120.000 torensites, pro forma voor al haar overnames en geplande build-to-suit (BTS) programma’s. Er zijn inderdaad een enorm aantal recente updates van Cellnex geweest, waarvan er drie hieronder staan.
Ten eerste kondigde Cellnex in januari 2021 een joint venture-transactie aan met Deutsche Telekom om 3,2k torens in Nederland aan haar portefeuille toe te voegen, tegen een waardering van € 645 miljoen. Naast deze Nederlandse transactie is Deutsche Telekom de grootste draadloze provider in Europa die geen plannen voor het genereren van inkomsten voor zijn torenactiva heeft aangekondigd. Dit is belangrijk omdat Deutsche Telekom 63.000 torenlocaties bezit in onder andere Duitsland, Polen en Oostenrijk. Inderdaad, deze torens zijn zeer gewild.
Tot slot kondigde Cellnex in november 2020 een overeenkomst aan met CK Hutchison, een pan-Europese draadloze provider, om 24,6k-torens in heel Europa te verwerven voor € 10 miljard. Deze transactie omvatte torens in Italië, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Zweden, Oostenrijk en Denemarken.
Over het algemeen is Vantage Towers actief in Duitsland, Italië, Spanje, Griekenland, Tsjechië, Portugal, Roemenië, Hongarije, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Merk op dat de Activiteiten van Vantage Towers in het Verenigd Koninkrijk haar belang van 50% vertegenwoordigen in Cornerstone Telecommunications Infrastructure Limited (CTIL), het grootste torenbedrijf van het Verenigd Koninkrijk.
American Tower
American Tower had tot 2021 slechts een relatief klein portfolio van 5k-torens in Europa. In januari 2021 stemde American Tower er echter mee in om Telxius Towers , van Telefónica, over te nemen in een deal van € 7,7 miljard ($ 9,4 miljard USD). Concreet omvat deze transactie 30,7k torens, waarvan 26k torens in Europa. Telxius Towers brengt op zijn beurt het totale portfolio van American Tower in Europa op 31k torens.
Recentelijk heeft een corporatie in de metropoolregio Amsterdam besloten een hernieuwd samenwerkingsverband met Property-Telecom aan te gaan voor de komende 5 jaar. Wij zullen deze opdrachtgever op onze eigen wijze ondersteunen middels het Telecom Site Management en de antenne-portefeuille vakkundig beheren.
Interesse wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken!
Telecomaanbieders mogen onder voorwaarden samenwerken om op efficiënte wijze te investeren in capaciteit, kwaliteit en dekking van de mobiele netwerken. Dat stelt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) in een leidraad over delen van mobiele netwerken. Samenwerking tussen telecomaanbieders kan er aan bijdragen dat deze investeringen worden gedaan, met behoud van concurrentie op de markt. De ACM legde de leidraad eerder voor aan partijen uit de telecomsector. Reacties zijn verwerkt in de definitieve versie die nu wordt gepubliceerd.
Goedwerkende mobiele diensten zijn cruciaal voor Nederland. Het mobiele dataverbruik stijgt al jaren en is in 2020 meer dan vertienvoudigd vergeleken met vijf jaar geleden. Deze groei zet de komende jaren door. De ACM vindt het van belang dat telecomaanbieders snel investeren in het vergroten van de capaciteit, kwaliteit en dekking van de mobiele netwerken. Hoogwaardige netwerken zijn essentieel om nieuwe en betere mobiele diensten te bieden aan mensen en bedrijven. Concurrentie tussen de aanbieders van die diensten stimuleert innovatie.
Antennelocaties verwerven
Het wordt voor telecomaanbieders steeds moeilijker om antennelocaties te vinden. Dat komt door de noodzakelijke groei van het aantal mobiele antennes en de afnemende beschikbaarheid van locaties. Dan kan het helpen als aanbieders hierbij kunnen samenwerken. De ACM verwacht dat binnen kaders van de leidraad de concurrentie tussen aanbieders van mobiele diensten niet in gevaar komt wanneer zij gezamenlijk optrekken bij het vinden van antennelocaties. Doordat aanbieders geheel zelfstandig hun diensten aanbieden en hun eigen uitrolstrategie, spectrum en netwerk gebruiken, onderscheiden zij zich nog steeds voldoende van elkaar.
Huur en verhuur van spectrum
In de nieuwe Telecommunicatiewet wordt de mogelijkheid gecreëerd om spectrum (frequenties voor mobiel dataverkeer) te huren en te verhuren. Verhuur van frequenties aan bijvoorbeeld een aanbieder van lokale bedrijfsnetwerken kan zorgen voor nieuwe diensten en extra concurrentie. Sinds de frequentieveiling van medio 2020 wordt een bovengrens van 40% gehanteerd voor de maximale hoeveelheid frequenties die één aanbieder kan gebruiken. De ACM is van oordeel dat deze bovengrens er in het algemeen voor zorgt dat de concurrentie niet in gevaar komt.
Nationale roaming op 2G- of 3G-netwerken
In de komende jaren gaan de Nederlandse telecomaanbieders hun 2G- of 3G-netwerken uitzetten. Dit kan gevolgen hebben voor zogenaamde machine-to-machine diensten (M2M-diensten) die afhankelijk zijn van deze netwerken, zoals slimme energiemeters of automatische noodoproepsystemen in auto’s. In 2020 waren er ruim 7,5 miljoen aangesloten M2M-apparaten. Als een aanbieder die een 2G- of 3G-netwerk uitschakelt via roaming gebruik kan maken van het 2G of 3G netwerk van een andere aanbieder, komt er meer tijd om de apparaten om te zetten naar 4G of 5G. De ACM staat dan ook in het algemeen positief tegenover dit soort roamingafspraken, mits de mededingingsregels hierbij in acht worden genomen.
T-Mobile Nederland noemt de voorgenomen fusie met Tele2 een belangrijke stap. Op 2 mei hebben de bedrijven hun plannen formeel aangemeld bij de toezichthouder. Deze fusie wordt getoetst door de Europese Commissie, meldt een woordvoerder van het bedrijf, wegens de omvang. “De procedure begint officieel met de notificatie. De Commissie heeft nu vooraf gedefinieerde deadlines om de zaak te beoordelen en goed te keuren.”
T-Mobile en Tele2 willen hun activiteiten onderbrengen in een joint-venture. T-Mobile noemt dit een belangrijke stap om te zorgen dat er meer concurrentie komt in de Nederlandse markt en dat T-Mobile zijn positie als uitdager van het bestaande duopolie kan verbeteren. “Hier profiteren alle Nederlandse consumenten van.”
T-Mobile krijgt 75% in joint-venture
Deutsche Telekom en de Tele2 Groep hebben hun plan op 15 december 2017 aangekondigd. In de nog op te richten joint-venture krijgt Deutsche Telekom 75 procent. Tele2 krijgt 25 procent en een eenmalige vergoeding van EUR 190 miljoen. De combinatie heeft ongeveer 5 miljoen mobiele klanten en een omzet van EUR 2 miljard per jaar. Men verwacht synergieën te kunnen realiseren ter waarde van EUR 1 miljard (contante waarde).
De Nederlandse toezichthouder ACM meldde in een nieuwsbericht dat de Commissie de fusie beoordeelt, maar dat ACM en Commissie hierin gelijk optrekken. Brussel heeft een voorlopige deadline gezet van 12 juni voor een besluit over wat nu officieel een lopende zaak is. Het besluit kan ook eerder vallen, of leiden tot een diepgaand onderzoek.
De grote groei is er uit bij de Nederlandse mobiele netwerken.
Kwamen er in 2016 en 2017 regelmatig nog honderden antenne-installaties per maand bij, dat aantal ligt nu meestal onder de honderd. In maart telde het Antennebureau in totaal 45.224 antenne-installaties, 59 meer dan in februari. In die maand kwamen er nog 69 antenne-installaties bij. Waarschijnlijk zal er weer een groeiversnelling komen wanneer 5G uitgerold wordt vanaf 2019, 2020.
Zoals gebruikelijk zijn het vooral antennes voor LTE-netwerken die er bij komen. In februari 59 van de 69, in maart 41 van de 59 installaties. Operators zijn vooral bezig met het verdichten van hun LTE/4G-netwerken in stedelijke gebieden, om zo capaciteit toe te voegen. Verder wordt steeds meer ongebruikt spectrum bedoeld 3G en 2G ingezet om 4G-netwerkcapaciteit aan te vullen en komen er antennes bij waarmee wordt geëxperimenteerd op het gebied van (pre)5G, zoals recent bij KPN. Toch zijn er ook nog wat antennes bij gekomen voor oudere mobiele technologieën: 13 voor GSM 900, 5 voor UMTS (3G)
(Ondanks de naam heeft deze organisatie niets met PROPERTY-TELECOM B.V. te maken.)
Mogelijk heeft u recentelijk een brief ontvangen van telecom vastgoed. Hierin wordt aangegeven dat zij voornemens is te investeren in een van de antenne-opstelpunten in uw omgeving. En dat indien u huur ontvangt voor een antenne-opstelpunt van bijvoorbeeld KPN, Vodafone of T-Mobile binnen een weergegeven postcode contact met hen op te nemen. Is het verstandig om hieraan gehoor te geven? Is dit voordelig voor u als vastgoedeigenaar?
Indien u een gedegen advies wenst te ontvangen kunt u contact met PROPERTY-TELECOM B.V. opnemen via 070 – 427 9183.
PROPERTY-TELECOM B.V., een professioneel service-georiënteerd bedrijf welke zich reeds meer dan 10 jaar richt zich op het beheer en management van onder andere (mobiele) GSM, LTE, TETRA, UMTS en WIMAX telecom-opstelpunten, ten behoeve van mobiele telecommunicatie en/ of internet, welke zijn gerealiseerd door telecom-operators op één of meerdere van uw vastgoedobjecten.
PROPERTY-TELECOM B.V. verleent diensten aan vastgoedeigenaren door hen te assisteren bij het dagelijks beheer van bestaande en toekomstige contractuele verplichtingen met betrekking tot deze (mobiele) telecom-opstelpunten en er zorg voor te dragen dat zij maximaal rendement behalen. Onze missie is om problemen op te lossen, welke verbonden zijn aan het verkrijgen, het hebben en/ of het verwijderen van een antenne-opstelpunt op uw vastgoedobject. Door het werk voor u uit handen te nemen kan uw organisatie zich volledig richten op haar eigen ‘corebusiness’.
Onze klanten zijn woningcorporaties, institutionele vastgoedbeleggers, vastgoedbeheerders, hotelketens, verpleeg- en verzorgingstehuizen, scholengemeenschappen, ziekenhuizen en andere vastgoedeigenaren.
Het is mogelijk dat u als vereniging van eigenaars bent benaderd door een mobiele netwerkoperator met het verzoek om een antenne-installatie te plaatsen op uw gebouw. Het beschikbaar stellen van de veelal onbenutte ruimte is voor veel verenigingen van eigenaars inmiddels al jarenlang een welkome aanvulling naast de steeds hogere bijdrage die iedere eigenaar periodiek aan de vereniging van eigenaars moet betalen. De financiële positie van de vereniging van eigenaars is belangrijk voor de continuïteit van de vereniging van eigenaars en de staat van onderhoud van het gebouw. Door ruimte ter beschikking te stellen voor een antenne-installatie profiteert de vereniging van eigenaars van een nieuwe, langlopende bron van inkomsten. De mobiele netwerkoperators willen de continuïteit van de netwerken waarborgen en sluiten daarom altijd overeenkomsten af voor een langere periode. De plaatsing van een antenne-installatie vraagt bovendien een aanzienlijke investering.
PROPERTY-TELECOM begrijpt dat de plaatsing van een antenne-installatie voor u geen dagelijkse kost is. Mogelijk realiseert u zich pas sinds het verzoek van de mobiele netwerkoperator dat voor mobiele communicatie door heel Nederland en ook bij u in de buurt inmiddels heel wat antennes staan opgesteld. Aangezien u voor langere tijd met de betreffende mobiele netwerkoperator afspraken maakt is het belangrijk vanaf het begin samen direct goede afspraken te maken. Zijn alle relevante zaken eenduidig en helder vastgelegd, zoals de jaarlijkse huurvergoeding, planning van het onderhoud en aansprakelijkheid?
PROPERTY-TELECOM kan u persoonlijk begeleiden bij alle aspecten die van belang zijn bij de plaatsing van een antenne-installatie. Denkt u hierbij onder meer aan: Het begeleiden van de technische opname op het dak; Controle en beoordeling van de technische tekeningen van de geplande antenne-installatie; Zorg dragen voor goede afspraken met de mobiele netwerkoperator; Het verstrekken van de juiste informatie en advies ten behoeve van de vereniging van eigenaars;
PROPERTY-TELECOM heeft kennis van zaken en helpt u graag verder om tot een goed afgewogen besluit te komen bij de algemene ledenvergadering. PROPERTY-TELECOM B.V. is in 2003 opgericht en is o.a. werkzaam voor woningbouwcorporaties, zorginstellingen VvE’s en vastgoedeigenaren in geheel Nederland.
Woningcorporaties beschikken als maatschappelijke vastgoedondernemingen traditioneel over gebouwen die vanwege de ligging en hoogte geschikt zijn als antenne opstelpunt voor mobiele netwerkoperators. Bijna alle woningcorporaties in Nederland hebben op een of meerdere gebouwen dan ook antenne-installaties staan. De groei van het mobiele verkeer zal de komende jaren flink doorzetten. Om ook in de toekomst te kunnen inspelen op markt- en technologische ontwikkelingen is het noodzakelijk dat al op korte termijn de bestaande antenne-installaties hiervoor geschikt worden gemaakt. De mobiele netwerkoperators hebben al aangekondigd daarom nog dit jaar het snelle 4G netwerk in Nederland uit te rollen. Door nieuwkomers op de mobiele markt zal de vraag naar nieuwe antenne opstelpunten extra worden versterkt.
PROPERTY-TELECOM is behulpzaam bij een zorgvuldige plaatsing van nieuwe antennes en aanpassing van bestaande antenne-installaties in heel Nederland. Wij nemen u het tijdrovende werk uit handen dat is gemoeid met bijvoorbeeld de technische opname op een locatie, zodat u zich kunt blijven richten op de dienstverlening aan uw eigen klanten, maar altijd zodanig dat u zelf de regie houdt. Wat kunnen wij voor u betekenen? Advies:
PROPERTY-TELECOM beheerst het volledige traject dat is gemoeid met de plaatsing van antenne-installaties en verleent zowel technisch, financieel als juridisch advies.
Auditing: PROPERTY-TELECOM inventariseert uw volledige antenne-portefeuille. Hierbij worden alle locaties fysiek bezocht en de contractuele afspraken in kaart gebracht. Hierdoor heeft u een volledig beeld van wat er zich op u daken afspeelt om mogelijk uw beleid voor de toekomst te bepalen.
Beheer: U kunt PROPERTY-TELECOM ook inschakelen voor het beheer van uw antenne-installaties. Wij zijn dan het eerste aanspreekpunt voor alle mobiele netwerkoperators en haar onderaannemers. Alle aanvragen voor nieuwe telecom-opstelpunten en uitbreidingen worden dan voor u in behandeling genomen.
PROPERTY-TELECOM B.V. is in 2003 opgericht en is o.a. werkzaam voor woningbouwcorporaties, zorginstellingen VvE’s en vastgoedeigenaren in geheel Nederland.
Nog steeds balanceren corporaties op de lijn tussen maatschappelijk en financieel rendement als het gaat om de plaatsing en uitbreiding van telecominstallaties op haar complexen. Hoe hier mee om te gaan? Een aantal praktische vragen die kunnen helpen bij het formuleren van eenduidig beleid.
1. Zijn er gezondheidsrisico’s voor huurders? Een antenne-installatie wordt meestal op het dak van een woongebouw geplaatst waar huurders niet dichtbij kunnen komen. Bovendien hanteert de overheid blootstellingslimieten voor de veldsterkte van antenne-installaties. Uit veldsterktemetingen, uitgevoerd door de overheid, blijkt dat op publiek toegankelijke plaatsen én in woningen de veldsterkte ver beneden de gestelde limieten blijven. Een antenne-installatie zendt horizontaal, waardoor de radiogolven van het dak af zenden en niet in het dak.
2. Is een corporatie verplicht mee te werken aan plaatsing of uitbreiding van een installatie? Nee. Voor de plaatsing van een nieuwe installatie is een gebouweigenaar niet verplicht om mee te werken. Als een operator een bestaande installatie wil uitbreiden is, afhankelijk van de reeds gemaakte contractafspraken, toestemming nodig van de gebouweigenaar.
3. Hebben huurders invloed op de komst van een antenne-installatie? Ja. Om een antenne-installatie (GSM, UMTS, WIMAX) te mogen plaatsen op een gebouw met huurwoningen, moet de operator een instemmingsprocedure volgen, waarbij elk huisadres een stemmingsformulier ontvangt en kan invullen. Als een meerderheid tegen stemt, mag de antenne-installatie niet worden geplaatst. Let op: dit betreft uitsluitend nieuwe antenne-installaties en bij uitbreidingen van bestaande installaties waarbij een uitbreiding buiten de bestaande structuren door de operator gewenst is.
4. Wat is een marktconforme vergoeding? Er worden zeer wisselende bedragen en contractvormen aangeboden door de diverse operators. De hoogte van de vergoedingen hangt onder andere af van het type installatie, de strategische ligging van het gebouw, de inhoud van het contract en de marktontwikkelingen. Het kan zinvol zijn om bij de contractonderhandelingen de hulp in te schakelen van een deskundige externe partij die uw belangen behartigt om te komen tot een maximaal financieel rendement en die tevens toeziet op de naleving van de contractuele bepalingen.
5. Kan ik mijn afgesloten contracten opzeggen en de installaties laten verwijderen? Ook hier geldt dat de inhoud van de contracten bepalend is welke mogelijkheden u heeft als gebouweigenaar om de contracten op te zeggen. Uit de praktijk is, bij controle van antenne-opstelpunten op daken, gebleken dat de contractueel overeengekomen situatie dusdanig afwijkt van de feitelijke situatie op het dak, dat daarin een opzeggingsgrond gevonden wordt om de overeenkomst op te zeggen. Als gevolg van een marktontwikkeling zeggen ook veel operatoren het contract op. Het is hierbij van belang dat een goede controle plaatsvindt op de afwikkeling van de opzegging en ontmanteling van het antenne-opstelpunt om niet achteraf met kosten en/of schade te blijven zitten.
6. Hoe zit het met opbrengsten en kosten? De huuropbrengsten van antenne-installaties worden veelvuldig opgenomen in de exploitatiebegroting van de corporatie zonder dat hier een reservering tegenover staat. Regelmatig worden corporaties geconfronteerd met onvoorziene kosten die verband houden met werkzaamheden bij een dakrenovatie waarbij de antenne-installatie, al dan niet tijdelijk, verplaatst dient te worden. Hiermee verdampen de huurinkomsten uit de antenne-installatie en kunnen geen extra investeringen worden gedaan in bijvoorbeeld gewenste leefbaarheidprojecten.
