Het gemiddelde dataverbruik van Nederlandse smartphone-gebruikers is afgelopen twee jaar met 180 procent gegroeid, blijkt uit onderzoek van Telecompaper . In het eerste kwartaal van 2017 gebruikte Nederlanders gemiddeld 1 GB dataverkeer per maand, tegenover gemiddeld 2,8 GB in het eerste kwartaal van dit jaar.
Nederlandse telecomaanbieders bieden steeds grotere databundels aan. Bij Tele2, T-Mobile en Robin Mobile zijn zelfs onbeperkte databundels beschikbaar. Daarnaast verdubbelen KPN en Vodafone de databundel van klanten op het moment dat vaste en mobiele diensten in één abonnement worden gecombineerd. Bij T-Mobile krijgen klanten die vaste- en mobiele diensten van T-Mobile combineren 500 MB tot 2 GB aan extra data.
De meeste abonnementen die worden verkocht worden zijn primair op data georiënteerd. Daarbij valt op te merken dat de beschikbare databundels doorgaans het grootst zijn bij de vier MNO’s en het datavolume van databundels bij MVNO’s, second brands en no-frills aanbieders vaak nog wat kleiner zijn.
Nederlanders gebruiken steeds vaker data-intensieve apps.
Vanwege de trend dat databundels steeds groter worden, gaan Nederlandse consumenten hun smartphone ook voor andere toepassingen benutten, zoals bijvoorbeeld muziek-streaming en video-streaming. Dergelijke data-intensieve diensten zijn momenteel de voornaamste drijfveer achter het stijgende dataverbruik. Uit het Dutch Apps Rapport van Telecompaper over het eerste kwartaal van 2019, die eind deze maand zal verschijnen, blijkt dat Spotify op 35 procent van alle Nederlandse smartphones geïnstalleerd staat. Netflix staat zelfs op 38 procent van alle Nederlandse smartphones geïnstalleerd.
Het Agentschap Telecom (AT) heeft Stratix een inventarisatie laten maken van de technologie voor 5G: small cells en Massive MIMO. Beide technologieën staan in de belangstelling voor de uitrol van 5G, maar worden in Nederland nog niet op grote schaal ingezet.
Het rapport gaat in op de verschillende mogelijkheden, voor zowel outdoor als indoor, voor vergund spectrum en licentievrije signalen, zoals LAA en MulteFire. Er is een reeks aan producten beschikbaar, van macro tot femto.
Op basis van algemene trends verwacht onderzoeksbureau Stratix dat de capaciteit in de mobiele netwerken zal toenemen, waarmee in stedelijk gebied een gemiddelde snelheid beschikbaar komt van 100 Mbps of meer per eindgebruiker. In 2017 werd geschat dat daarvoor 21.000 extra small cells nodig zijn.
In die berekening is de uitgifte van 3,5 GHz nog niet meegenomen. Beamforming en Massive MIMO in die band geven de capaciteit van macrosites een extra slinger. Het rapport bevat dan ook geen conclusies over het vraagstuk ‘verdichting versus macro’.
Vodafone heeft met Ericsson en de gemeente Eindhoven een intentieovereenkomst getekend met betrekking tot 5G-pilots in de stad. Het bedrijf heeft daartoe een testlicentie in de 3,5 GHz-band verkregen van het Agentschap Telecom van het Ministerie van EZK. Focus zal liggen op nieuwe toepassingen die door 5G mogelijk worden. Ook toestellen op 3,5 GHz zijn hier dan te testen. Na de zomer zullen de eerste pilots van start gaan.
De intentieverklaring is getekend op de High Tech Campus. Op deze plek wordt een 5G-lab ingericht waar bedrijven (startups, mkb-bedrijven, multinationals), studenten en wetenschappers nieuwe 5G-toepassingen en prototypes kunnen testen en onderwerpen aan een praktijkproef. Hierbij zal LUMO Labs, de in Eindhoven gevestigde ‘vroege fase’ investeerder en accelerator, als partner een aanjagende rol hebben om startups en studentinitiatieven te selecteren en te begeleiden.
De 5G testfrequentie in Eindhoven is te benutten voor pilots met maatschappelijke impact voor iedereen in de stad, zo leggen de initiatiefnemers uit. Een concreet project in voorbereiding is ‘Connected Ambulances’, een samenwerking van VodafoneZiggo en Ericsson met Philips, GGD ambulancedienst en het Catharina Ziekenhuis Eindhoven. Inzet is om met 5G-verbindingen al tijdens de rit van een ambulance ‘hulp op afstand’ te bieden bij de diagnose en voorbereiding op een behandeling.
PSV-spelers worden met 5G-360-graden camera’s gevolgd
Ook is een aantal initiatieven gericht op het ontwikkelen van ‘slimme locaties’ om een groter publiek te laten ervaren wat er in de stad leeft. In het Philips Stadion van PSV zullen mogelijkheden worden onderzocht om met 5G-360-graden camera’s de verrichtingen van de voetballers te laten zien vanuit een zelfgekozen blikveld. Je zit dan virtueel op de eerste rij of zelfs naast de wisselspelers in de dug-out, terwijl je thuis kijkt vanuit je eigen stoel.
Voor de Eindhovense poptempel Effenaar zijn plannen om een popconcert of event ook virtueel ‘live’ bij te wonen. Daarbij zijn 5G-experimenten mogelijk, bijvoorbeeld door toevoeging van een digitale laag met extra informatie.
Maatschappelijke uitdagingen
Centrale vraag van de samenwerking is: hoe kun je maatschappelijke uitdagingen in steden – zoals stijgende zorgbehoeftes of verkeersproblemen – oplossen met behulp van nieuwe technologieën? Ook andere aspecten, zoals vragen over mogelijke gevolgen voor de gezondheid en ruimtelijke inpassing, krijgen hierbij aandacht, zeggen de drie partijen. Betrokken partijen gaan een maatschappelijk commitment aan en richten zich op het opzetten van 5G-testfaciliteiten op een aantal locaties in Eindhoven.
Ondertekening met Ajax-PSV in hologram
De ondertekening van de 5G-intentieverklaring vond plaats op de High Tech Campus in Eindhoven tijdens het werkbezoek van de Europese Commissie, de Vereniging Nederlandse Gemeenten en 70 afgevaardigden van Europese steden. De 5G-verbintenis werd gesymboliseerd door een virtuele ontmoeting van de algemeen directeuren Edwin van der Sar van Ajax en Toon Gerbrands van PSV. Vanuit Amsterdam was Van der Sar als hologram in Eindhoven aanwezig om zijn opponent succes te wensen voor het duel Ajax-PSV, dat 31 maart wordt gespeeld.
Harmonisatie van lokaal beleid is bittere noodzaak om er voor te zorgen dat de aanleg van alle vaste en mobiele infrastructuur voor 5G-netwerken zonder al te veel problemen kan plaatsvinden. Alleen zo kan Nederland ook zijn koppositie op digitaal gebied in Europa en wereldwijd handhaven.
Reden voor een reeks partijen – zoals operators KPN, VodafoneZiggo en netwerkleveranciers Ericsson en Huawei – om zich in het ‘Handvest 5G’ vast te leggen op intensieve samenwerking die een soepele uitrol van 5G in Nederland moet garanderen. Initiatiefnemer Eurofiber (zakelijke glasvezelinfrastructuur) overhandigde het handvest donderdagavond tijdens de Conferentie Nederland Digitaal aan staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat (EZK).
Met het Handvest 5G willen telecompartijen, bedrijfsleven, belangenorganisaties, kennisinstellingen, lokale en nationale overheden de toezegging onderstrepen met elkaar aan het werk te gaan om de koppositie die Nederland inneemt in de digitale samenleving te behouden.
De betrokken partijen hebben de dilemma’s in de uitrol van 5G op een rij gezet en naar eigen zeggen de eerste constructieve stappen richting verdere samenwerking al gezet. Ook de uitgangspunten zijn helder en dat is, zo stelde Eurofiber-CEO Alex Goldblum, meteen de kern van het Handvest 5G: het commitment dat alle partijen deze uitgangspunten onderschrijven en met elkaar verder aan het werk gaan.
Samen anticiperen
Samen anticiperen op de hoge eisen die de technologische ontwikkeling van 5G – in bredere zin hoogwaardige digitale connectiviteit – stelt, is een van de meest vitale zaken voor de toekomst en zal grote invloed hebben op zowel burgers, bedrijven als overheden, aldus het handvest.
Harmonisatie lokaal beleid
In het handvest spreken partijen onder meer de intentie uit te komen tot verdere harmonisering van lokaal beleid. Zij verwachten dat 5G hierdoor sneller kan worden uitgerold en overlast voor inwoners en administratieve lasten voor de gemeenten kunnen worden beperkt. De combinatie van licenties en infrastructuur betekent dat 5G een miljardeninvestering is. Daarnaast, zo wordt benadrukt, moet er ook voldoende spectrum beschikbaar komen. Dat moet in 2019/2020 gebeuren via de Multibandveiling en waarschijnlijk in 2021 via het veilen van het vrij te maken 3,5 GHz-spectrum.
Meer antennes, meer glasvezel
Maar er zijn ook substantieel meer antennes en glasvezelverbindingen nodig, stelt mede-opsteller van het handvest NLconnect. ‘Op basis van de gestelde industrie-eisen gaat het op de langere termijn om duizenden nieuwe antenne opstelpunten, met minstens zoveel glasvezelverbindingen. Harmonisering van lokaal beleid is dan noodzaak.’
Dat laatste is zeker op het gebied van antenne noodzakelijk, nu de Rijksoverheid via de Omgevingswet het antennebeleid wil decentraliseren – waarschijnlijk vanaf 2021. De meeste gemeenten bleken vorig jaar nog geen antennebeleid te hebben. Bovendien zou er te weinig aandacht zijn voor de aanleg van glasvezel, zo bleek in februari uit een rapport van branchevereniging FCA (Fiber Carrier Association).
Aan het Handvest 5G werkten mee: Alliander; BenCom; Brainport Eindhoven; Eurofiber; Economic Board Groningen; Ericsson Nederland; Gemeente Den Haag; Gemeente Eindhoven; Huawei, KPN; Ministerie van Economische zaken & Klimaat; Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat; Nederland ICT; Netbeheer Nederland; NLconnect; Nokia; Spie; T-Mobile; Tele2; TNO; VNG; VodafoneZiggo; VolkerWessels Telecom.
Nederlandse mobiele operators zijn terughoudend waar het gaat om samenwerking bij de uitrol van 5G-netwerken.
Dat geven diverse woordvoerders aan in reactie op vragen van het Financieele Dagblad. Enkele telecomanalisten geven aan dat het logisch zou zijn om in navolging van enkele buitenlandse operators ook in Nederland te komen tot meer samenwerking om de zeer hoge investeringskosten voor 5G-netwerken te beperken.
Het FD schrijft over miljarden verslindende projecten voor 5G die operators ertoe zouden brengen om vergaander samen te werken bij de uitrol van de nieuwe technologie. Volgens brancheorganisatie GSMA gaat dit in Europa alleen al tussen de EUR 300 en 500 miljard kosten.
Daarbij gaat het zowel om de licentiekosten voor mobiele frequenties – zo is er in Italië bijna EUR 7 miljard betaald voor licenties – als de investeringen in infrastructuur en actieve apparatuur. Het beperktere bereik van vooral de hogere voor 5G bestemde frequentiebanden (zoals 3,5 GHz) zou betekenen dat er veel meer antennemasten en basisstations nodig zijn om eenzelfde bereik en dekking te realiseren als bij 4G.
Onlangs tekenden Vodafone Italia en Telecom italia (TIM) dan ook een memorandum van overeenstemming om de kosten van de uitrol van nieuwe 5G-infrastructuur in heel Italië te delen. Daarbij gaat om om het delen van zowel de passieve infrastructuur zoals antennemasten, als de actieve netwerkapparatuur. Vodafone zou open staan voor meer van dergelijke overeenkomsten, zo citeert het FD Vodafone-CEO Nick Read. ook Andere operators in landen zoals Rusland en Nieuw-Zeeland zouden signalen afgeven dat ze bereid zijn tot dergelijke deals om kosten te beperken.
Geen animo in Nederland
Hoewel Nederlandse operators af en toe al samenwerken bij het aanleggen van een mobiel netwerk – zoals op Schiphol, op Amsterdam en Utrecht CS, de Amsterdam ArenA en in tunnels bij Maastricht en Delft – lijkt er geen animo voor vergaande samenwerking voor 5G-netwerken.
Een woordvoerder van KPN noemt dat een goede oplossing voor plekken waar het netwerk extreme pieken van dataverkeer moet kunnen opvangen, of waar de ruimte beperkt is – zoals stations, stadions of tunnels. Verder wil KPN vasthouden aan een eigen 5G-netwerk. “Een hoogwaardig netwerk is de basis van ons bedrijf en een belangrijke voorwaarde voor klanten om te kiezen voor KPN.”
T-Mobile, dat op korte termijn gaat fuseren met Tele2 Nederland – reageert vergelijkbaar. “Onze concurrenten hebben behalve een mobiel ook een vast netwerk. Wij moeten het in de concurrentiestrijd vooral hebben van ons eigen mobiele netwerk. In de buitengebieden, waar weinig gebruikers zijn, vindt T-Mobile samenwerking overigens wel een optie. “Dat zou je dan samen met de overheid moeten organiseren.”
VodafoneZiggo laat weten dat het meer netwerkdelen momenteel niet aan de orde vindt.
Analisten bepleiten samenwerking
Diverse analisten kijken hier anders tegenaan. “Ik denk dat het onhoudbaar is om weer drie netwerken naast elkaar te bouwen”, meent Remko de Bruijn (A.T. Kearney). “Financieel gezien moeten de telecombedrijven bijna wel meer gaan samenwerken.” Bovendien is dit volgens De Bruijn ook een maatschappelijke kwestie. alle antennes vervuilen het straatbeeld nu al en met 5G zal dit aantal nog sterk toenemen. “De operators zullen zich ook meer onderscheiden op de diensten die ze zullen bieden over een 5G-netwerk.”
Frank Dekker (pensioenfonds APG) wijst erop dat andere grote infrastructuren zoals vliegvelden of treinsporen ook niet meermaals worden aangelegd. “Je gaat ook geen drie snelwegen op elkaar leggen. Echt efficiënt en logisch is het allemaal niet.”
VodafoneZiggo beleefde in Q4 2018 zijn beste kwartaal sinds het ontstaan van de joint venture.
De omzet stabiliseert en het resultaat groeit. Convergentie (FMC) is een speerpunt in de strategie en een belangrijke motor. Dat blijkt uit de toelichting van CFO Ritchy Drost aan Telecompaper.
VodafoneZiggo bracht in Q4 de omzetdaling terug tot 0,4 procent, terwijl het bedrijfsresultaat met 6,5 procent steeg. Voor 2019 rekent men op een groei van het bedrijfsresultaat van 1 tot 3 procent en uitkeringen aan de beide aandeelhouders van EUR 400-600 miljoen.
Groei door positionering en convergentie
Een van de meest opvallende elementen in het Q4-rapport was het grote aantal postpaid net additions van 50.600, overigens vrijwel gelijk aan de groei in Q3 (50.700). Drost benadrukt dat dit mede het gevolg is van de positionering van het aanbod, waarbij het uitdrukkelijk de ‘onderkant’ van de markt vermijdt.
Ten aanzien van de groei valt op dat er 14.000 kleinzakelijke klanten bijkwamen. Een negatieve impact was er van de FMC-voordelen (een deel van de korting wordt toegewezen aan Consumer Cable), van de verschuiving naar SIM-only (minder handsetverkopen in Consumer Mobile overige) en prijsdruk in zakelijk mobiel (Business Mobile diensten).
Als FMC een groeimotor is, dan ligt de vraag voor de hand: wanneer treedt hierin verzadiging op? Immers, 70 procent van de postpaidbasis van Vodafone heeft al breedband van Ziggo. Drost maakt zich hierover geen zorgen. Ten eerste betreft deze 70 procent het Vodafone-merk; een uitbreiding van de FMC-voordelen (5 euro per maand, dubbele mobiele data, een extra zenderpakket) naar het hollandsenieuwe-merk kan niet uitgesloten worden en zou meer ruimte voor groei geven. Daarnaast staat het aantal breedbandklanten met postpaid nog maar op 32 procent. En ten derde kan het aantal SIM’s per huishouden, nu 1,5, verder omhoog.
Uitkering 2019 stabiel, mogelijk verkoop masten
Een opvallende verklaring in het Q4-rapport betreft de eventuele verkoop van de ’tower portfolio’. Desgevraagd kan Drost hierover nog niets melden omdat het initiatief zich in een zeer vroeg stadium bevindt (“We intend to explore …”). Ook over de timing van een eventuele deal kan niets gezegd worden. Overigens moet bedacht worden dat niet alle opstelpunten in eigendom zijn en dat sommige gedeeld worden met concurrenten.
Ritchy Drost benadrukt dat er geen financiële noodzaak is tot verkoop van de masten. VodafoneZiggo is een gezond bedrijf met een positieve cash flow. Ten aanzien van dat laatste is de uitkering aan de beide aandeelhouders voor 2019 begroot op EUR 400-600 miljoen. Dat is lager dan de EUR 701 miljoen van 2018, maar daarin zat een bijdrage uit vendor financing van 250 miljoen. Op een vergelijkbare basis is de uitkering dan ook naar verwachting stabiel.
Vodafone Italia en TIM (Telecom Italia) hebben een memorandum van overeenstemming ondertekend om de kosten van de uitrol van nieuwe 5G-infrastructuur in heel Italië te delen, waarmee recente rapporten worden bevestigd.
Onder de voorwaarden van het zogenaamde Active Sharing Project hebben de operatoren toegezegd om de technische en commerciële haalbaarheid te evalueren van het gezamenlijk inzetten van actieve 5G-apparatuur in het hele land en het delen van hun bestaande 4G-netwerken om 5G actief delen van netwerken te ondersteunen. Ze hebben ook beloofd om mee te werken aan de upgrade van hun respectieve glasvezeltransmissienetwerken voor mobiele backhaul en hun bestaande Passieve Sharing-overeenkomst, van ongeveer 10.000 locaties vandaag (ongeveer 45 procent van hun gecombineerde passieve torens), uit te breiden tot een landelijke overeenkomst.
Daarnaast zeiden TIM en Vodafone dat ze van plan zijn om hun 22.000 torens in Italië te combineren tot een enkele entiteit, waarbij mogelijk de toreninfrastructuur van Vodafone wordt samengevoegd met die van Infrastructure Wireless Italiane (Inwit), de torengroep die voor 60 procent eigendom is van Telecom Italia. Die potentiële combinatie zou “gestructureerd zijn op een manier die waarde toevoegt aan alle betrokken partijen” en zou, waar mogelijk, actieve netwerkapparatuur die momenteel wordt gehost op torens van derden, willen verplaatsen naar de infrastructuur van het nieuwe bedrijf.
De partners voegden daaraan toe dat het idee zou zijn om beide partijen met gelijke aandelen en bestuursrechten in Inwit te laten, om ervoor te zorgen dat er geen verplichting is om een bod uit te brengen op de resterende aandelen van de torenunit. Ze zeiden dat het hele initiatief bedoeld is om gezonde concurrentie in de sector te bevorderen en een open omgeving voor 5G-ontwikkeling te faciliteren.
In het kader van de ondertekende exclusiviteitsovereenkomst, hebben TIM en Vodafone gezegd dat het doel is om in 2019 een of meer van de geplande initiatieven af te ronden.
Volgens telecomtoezichthouder ACM is het niet nodig om een vierde mobiele speler toe te laten op de Nederlandse markt. Dat blijkt uit een conceptadvies waarvoor een openbare consultatie gestart is. In het conceptadvies voor het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) beschrijft de ACM beschrijft welke maatregelen nodig zijn om de concurrentie in de mobiele markt te beschermen. Partijen hebben drie weken (tot en met 27 februari) de tijd om te reageren op het conceptadvies.
In het conceptadvies – afgelopen november aangekondigd – concludeert de ACM dat het aannemelijk is om te verwachten dat er de komende vijf jaar sprake blijft van voldoende concurrentie op de mobiele markt. Hoewel de toezichthouder in het algemeen de voorkeur geeft aan zo veel mogelijk concurrentie – dus meer spelers op de markt – is het niet noodzakelijk om binnen de te veilen frequenties ruimte te reserveren voor een nieuwe vierde partij.
Van vier naar drie door fusie
Er waren vier gegadigden voor mobiele frequenties, maar vorig jaar werd duidelijk dat T-Mobile Nederland en Tele2 Nederland wilden fuseren. Eind vorig jaar stelden ook regeringspartijen D66 en VVD het onnodig te vinden om ruimte voor een vierde speler te reserveren bij de multibandveiling. EZK gaf destijds aan geen speciale maatregelen te willen nemen voor nieuwkomers.
Eind 2019 of begin 2020 vindt de zogeheten multibandveiling plaats van mobiele frequenties in de 700-, 1400- en 2100 MHz-banden. De voor de uitrol van 5G belangrijke 3,5 GHz-band zal naar verwachting in 2021 geveild worden, nu de overheid besloten heeft om deze voor 5G belangrijke frequentie in heel Nederland toegankelijk te maken voor netwerkoperators. Tot nu toe maakte de aanwezigheid van een satellietgrondstation van de inlichtingendiensten in Burum het gebruik van 5G in Noord-Nederland onmogelijk. Dit station zal worden verplaatst, zo is onlangs besloten. EZK heeft de ACM gevraagd voor beide veilingen advies uit te brengen.
Cap van 50 procent
De ACM wil EZK ook adviseren om een maximum van 50 procent te stellen aan de totale ruimte aan frequenties die één afzonderlijke partij kan bezitten. Een zogenaamde spectrumcap voorkomt een te hoge concentratie van frequentieruimte bij één partij. Daarnaast beperkt het de mogelijkheid van een partij die aan de veiling deelneemt tot strategisch bieden om zo te voorkomen dat een concurrent spectrum verwerft.
Het voorgenomen advies is om zo’n maximum ook vast te stellen voor het bezit van lage frequenties. Die lage frequenties – zoals de 700 MHz-frequenties die voorheen voor tv-signalen gebruikt werden – zijn volgens ACM nodig om op een kostenefficiënte manier landelijke dekking van het mobiele netwerk te realiseren.
Nieuwe situatie, nieuw advies
In oktober 2017 heeft de ACM al een eerdere versie van het conceptadvies geconsulteerd. Door de fusie van T-Mobile en Tele2 – in november vorig jaar goedgekeurd door de Europese Commissie – is echter een nieuwe situatie ontstaan, die leidt tot een wijziging van het conceptadvies. Het gewijzigde advies wordt nu ter consultatie aangeboden. De reacties worden meegenomen bij de vaststelling van het definitieve advies, dat in maart aan het Ministerie van EZK zal worden aangeboden.
Deloitte voorspelt in haar jaarlijkse Technology, Media and Telecommunications rapport voor 2019 dat aan het eind van dit jaar 25 operators in de wereld een actief 5G-netwerk zullen hebben. In 2020 komen er volgens Deloitte nog eens 26 operators bij. Volgens Deloitte deden 72 operators testen met 5G in 2018.
Sinds begin dit jaar introduceren smartphone fabrikanten ook de eerste smartphones met 5G-ondersteuning. De eerste smartphones met 5G-ondersteuning verschijnen vanaf het tweede kwartaal op de markt. Deloitte verwacht dat dit jaar 20 smartphone-merken met 5G-smartphones zullen gaan komen.
De uitrol van 5G-netwerken in de Benelux laat nog op zich wachten. In zowel Nederland als België zal de veiling van frequenties voor 5G-netwerken vermoedelijk pas in 2020 plaatsvinden. België was van plan de frequenties voor het eind van dit jaar te veilen, maar dat heeft flinke vertraging opgelopen.
De ACM heeft een paper gepubliceerd over 5G, de nieuwe generatie mobiele netwerken.
Dit paper gaat over regulering en de rol van de toezichthouder bij 5G. Over dat thema gaat de ACM in gesprek met betrokken partijen. Daarvoor wordt in februari een workshop met het thema ‘5G en toezicht’ georganiseerd.
De ACM zet in haar paper uiteen hoe de ontwikkeling van 5G raakt aan haar taken. Daarbij wordt onder andere gekeken naar de technologische mogelijkheden van 5G, de daaraan gekoppelde nieuwe diensten en wat de gevolgen daarvan zijn voor zowel de markt, als de consument en de toezichthouder.
Helpen bij keuzes inzake 5G
Aan bod komen zaken als netneutraliteit, mededingen, nummeruitgifte, het delen van mobiele infrastructuur en het 5G-spectrum. De ACM wil marktpartijen helpen bij keuzes rond de uitrol van het 5G-netwerk binnen de kaders van haar toezicht. In het bijzonder met betrekking tot de volgende onderwerpen en deelgebieden:
Mededinging: 5G kan leiden tot nieuwe vormen van connectiviteit en dat heeft gevolgen voor de rolverdeling tussen partijen in de markt. Daarnaast zullen mogelijk nieuwe spelers en markten ontstaan. Op basis van het mededingingsrecht zal de ACM er op toezien dat er sprake is van eerlijke concurrentie.
Delen van mobiele infrastructuur: Het delen van mobiele infrastructuur kan een manier zijn voor mobiele aanbieders om kosten te besparen of snel een netwerk uit te rollen. Deze voordelen van het delen van infrastructuur worden ook in de European Electronic Communications Code beschreven. Een keerzijde is dat de innovatie en concurrentie tussen mobiele aanbieders kan worden beperkt.
Netneutraliteit: 5G omvat technologieën die de mogelijkheden voor servicedifferentiatie in het netwerk vergroten, zoals network slicing, 5QI en Mobile Edge Computing. Dit leidt in de telecomsector tot vragen over hoe deze technologieën zich verhouden tot de Europese Netneutraliteitsverordening. Die schrijft voor dat in principe al het verkeer binnen het netwerk technisch gelijk dient te worden behandeld. De ACM is op dit moment van oordeel dat de Netneutraliteitsverordening veel ruimte biedt voor de implementatie van 5G technologieën, zoals network slicing, 5QI en Mobile Edge Computing.
Spectrum: Een belangrijke factor bij de totstandkoming van 5G in Nederland is het beschikbaar komen van de frequentiebanden die in Europa het eerst voor 5G worden gebruikt. De ACM ziet de verdeling van frequentiespectrum als een belangrijk beleidsinstrument waarmee invloed kan worden uitgeoefend op de concurrentie in de markt.
Nummeruitgifte: De ACM geeft op basis van de nummerplannen van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat nummers uit en houdt toezicht op het gebruik hiervan. De komst van 5G kan leiden tot een toenemende vraag naar mobiele nummers (06), nummers voor geautomatiseerde toepassingen (097) en mobiele netwerkcodes (MNC’s).
De consument: 5G kan gevolgen hebben voor consumenten. Zo wordt het aanbod aan mobiele abonnementen mogelijk ingewikkelder als 5G-diensten hiervan onderdeel gaat worden. De ACM hecht er belang aan om een soepele overgang naar 5G te ondersteunen en zal dit onder meer doen via de gebruikelijke kanalen zoals ConsuWijzer.
Workshop 5G en toezicht
In februari 2019 organiseert de ACM een workshop met als thema ‘5G en toezicht’. Tijdens de workshop wil de ACM in gesprek gaan met onder meer telecomaanbieders, leveranciers van telecommunicatieapparatuur, consumentenorganisaties en vertegenwoordigers van het Ministerie van EZK en het Agentschap Telecom. De ACM gebruikt de input die zij verkrijgt tijdens de workshop voor het ontwikkelen van leidraden (’guidance’) over de toepassing van regelgeving bij 5G voor bedrijven in de telecomsector. Meer informatie over de workshop volgt begin 2019.
BEREC, het samenwerkingsverband van de Europese telecomtoezichthouders, ziet binnen de kaders van netneutraliteit ruimte voor innovatie en voor de toepassing van technieken rond 5G. Dat schrijft BEREC in een opinie, waaraan de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een belangrijke bijdrage leverde.
