Vodafone Group is van plan om zijn netwerk van telecommasten begin 2021 naar de beurs te brengen onder de naam Vantage Towers.
Het plan is om het minder dan de helft van de aandelen van het reeds apart opererende bedrijf te verkopen. De meerderheid blijft in handen van Vodafone Group. De exacte details zullen in de komende maanden duidelijk worden als de telecomgroep zijn roadshow langs institutionele beleggers gaat houden.
Vantage Towers is eigenaar van 68.000 mastlocaties in negen Europese landen. Daarnaast heeft het bedrijf een belang van 33 procent in Infrastructure Wireless Italiane en vijftig procent in Cornerstone Telecommunications Infrastructure (VK). Elke mast heeft gemiddeld 1,5x huurders waarbij Vodafone altijd voor de 1,0 zorgt. Het zijn immers zijn eigen masten.
Het nieuwe bedrijf heeft zijn hoofdkantoor in Düsseldorf en wil de notering in Frankfurt aanvragen.
De jaaromzet ligt op 950 miljoen euro en de winst voor bijzondere lasten kwam uit op 523 miljoen euro.
Met de introductie van 5G zullen telecomaanbieders apparatuur in meer antennes moeten ophangen, omdat het bereik van de nieuwe telecomtechnologie kleiner is dan 4G. Dat soort mastruimte was al te huur bij een partij als Cellnex, dat ook voornamelijk in West-Europa actief is met 61.000 mastlocaties.
Telecommasten zijn een wezenlijk onderdeel van de infrastructuur van de toekomst. Niet enkel omdat operators er hun 5G-appartuur willen hangen, maar ook omdat techgiganten er hun zogeheten edgeservers willen neerzetten. Hoe dichter een digitale dienst in de fysieke nabijheid van zijn eindgebruiker is, hoe kleiner de vertraging (latency).
Op 10 juni 2020 heeft Agentschap Telecom twee 5G-veldsterktemetingen uitgevoerd bij massive MIMO-antennes die gebruik maken van de 3,5 GHz-band. De breedbandige veldsterktes bedroegen 0,97 en 1,23 volt per meter (V/m) en liggen daarmee ruim onder de blootstellingslimieten.
Agentschap Telecom volgt de ontwikkelingen en blijft meten aan 5G.
Blootstellingslimieten gelden ook voor 5G-antennes
De ICNIRP-blootstellingslimieten die gelden voor 2G, 3G en 4G, gelden ook voor 5G. De limieten lopen, afhankelijk van de frequentie, van 28 tot 61 V/m. De limiet voor de frequentie van 3,5 GHz is 61 V/m. Agentschap Telecom meet de elektromagnetische veldsterkte vanuit zijn toezichtstaak steekproefsgewijs door heel Nederland. Alle metingen zijn openbaar en staan op de website van het Antennebureau op de pagina Resultaten metingen straling antennes.
Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en Agentschap Telecom maakten gisteren bekend dat de Multibandveiling afgerond is. KPN, T-Mobile en VodafoneZiggo verworven vergunningen voor de drie frequentiebanden (700 MHz, 1400 MHz en 2100 MHz) die geveild werden. De veiling bracht ruim 1,23 miljard euro op.
Frequenties voor 5G
De Multibandveiling wordt vaak de ‘5G-veiling’ genoemd. Tijdens deze veiling werd de eerste van de door de Europese Unie aangewezen frequentiebanden voor 5G geveild, de 700 MHz-band. Naar verwachting wordt een deel van de geveilde frequenties ingezet voor 5G. Omdat de frequenties techniekneutraal vergund worden, kunnen de mobiele operators zelf kiezen welke techniek (2G, 3G, 4G of 5G) ze toepassen.
De veiling van de volgende 5G-frequentie, de 3,5 GHz, staat gepland voor 2022. Voor de 26 GHz-frequentieband is nog niet besloten of, en zo ja wanneer, deze landelijk geveild gaat worden.
Dekkingseis en snelheidsverplichting
Aan de vergunningen van de 700 MHz-band zijn een dekkingseis en snelheidsverplichting verbonden. Binnen twee jaar na vergunningverlening, in 2022, moeten de mobiele operators op ten minste 98% van de oppervlakte van elke Nederlandse gemeente buitenshuis mobiele dekking verzorgen met een minimumsnelheid van 8 Megabit per seconde (Mbps). In 2026 moet deze minimumsnelheid 10 Mbps zijn.
Ingang vergunningen
Agentschap Telecom zal de vergunningen zo snel mogelijk verlenen en publiceren in de Staatscourant. De vergunningen in de 700 MHz- en de 1400 MHz-band gaan direct in. De vergunningen in de 2100 MHz-band gaan begin 2021 in, nadat de huidige vergunningen op die frequentieband afgelopen zijn.
De Multibandveiling begint op 29 juni met drie deelnemers en eindigt korte tijd later met drie winnaars. Het is, zeker zonder nieuwkomers zoals Tele2 in 2012, een voorspelbaar scenario. Een strijd om spectrum ligt niet voor de hand. Het aantal van drie deelnemers is een logische veronderstelling.
Ten eerste omdat alle drie de MNO’s hebben gezegd dat ze mee doen. Ze hebben eerst hun inschrijving gemeld, en vervolgens hun toelating tot de Multibandveiling.
Ten tweede is maximaal drie deelnemers logisch omdat het spectrum niet geschikt is voor nieuwkomers. Anders dan in 2012 ligt er dit keer geen reservering klaar voor een nieuwe partij. Daarnaast zou een nieuwkomer nog moeten beginnen met de uitrol van een eigen netwerk en dat is een onneembare hindernis.
In deze veiling komen drie verschillende frequentiebanden aan bod. KPN, T-Mobile en Vodafone kunnen de 700 MHz-band verdelen in drie gelijke vergunningen van 2 x 10 MHz. Iets anders wordt zelfs door het ministerie van EZK niet verwacht of wenselijk geacht. Bij de verdeling van de 1400 MHz frequenties lijken KPN en Vodafone meer kans te maken dan T-Mobile. De 2100 MHz band is op dit moment gelijk verdeeld over de MNO’s en het is het meest waarschijnlijk dat dat zo blijft.
KPN heeft op dit moment het minste spectrum in handen, T-Mobile het meest, met de Tele2 vergunningen erbij. Mogelijk besluit KPN dat het zijn achterstand wat wil verkleinen, maar dan zal het wel moeten opbieden tegen de andere twee.
T-Mobile en KPN zijn niet van plan om de route van Vodafone Nederland te volgen bij het aanbieden van 5G, door nu al deze mobiele technologie uit te rollen. Dat laten beide operators aan Telecompaper weten. KPN stelt bewust voor een andere route te kiezen waarbij nog te veilen spectrum gebruikt wordt. T-Mobile wil een toegewijde frequentieband gebruiken.
De Multibandveiling, waarbij licenties voor blokken spectrum geveild worden om in te zetten voor 5G, vindt naar verwachting begin juni plaats. Vodafone biedt echter al sinds 28 april 5G aan in ruim de helft van Nederland en het zal vanaf eind juli heel Nederland daarmee bedienen. Vodafone gebruikt bestaande 1800 MHz-spectrumbanden, die nu voor 4G worden ingezet. Met behulp van door partner Ericsson ontwikkelde DSS (dynamic spectrum sharing)-technologie kan Vodafone het bestaande 1800 MHz-spectrum verdelen tussen 4G en 5G.
T-Mobile: lat voor 5G hoger dan 4G
T-Mobile beloofde in het kader van de fusie met Tele2 Nederland vorig jaar onder meer dat de operator als eerste een (landelijk dekkend) 5G-netwerk zou aanbieden. Voor nu lijkt de operator echter te willen gaan voor volledigheid in plaats van snelheid. T-Mobile laat bij monde van woordvoerder Lisa van den Eijk weten de lat voor het 5G-netwerk nog hoger te leggen dan bij het 4G-netwerk. Ze wijst erop dat dit mobiele netwerk al diverse malen als beste uit de bus kwam bij onderzoeken.
“Voor ons 5G-netwerk leggen we die lat net zo hoog, zo niet nog hoger. Voor ons betekent een state-of-the-art 5G-netwerk dat het landelijk dekkend is en er een toegewijde band beschikbaar is voor 5G, zodat we nieuwe 5G klanten de optimale kwaliteit kunnen bieden die men van ons gewend is, zonder dat dit ten koste gaat van de service die we bieden aan bestaande 4G klanten.”
Dat betekent voor 5G ook dat men geen gebruik wil maken van mogelijkheden om nu al 4G-spectrum voor 5G in te zetten, mede vanwege de verwachte groei van dataverkeer, stelt van den Eijk. “Bovendien moet het netwerk een ongekende capaciteit hebben om het dataverkeer van miljoenen Unlimited-klanten te faciliteren waarvan we verwachten dat deze exponentieel zal blijven groeien. Daarom werken we keihard aan onze ambitie een landelijk dekkend 5G-netwerk van wereldklasse aan te bieden.”
Het mobiele netwerk van T-Mobile Nederland kwam vorig jaar augustus voor het derde jaar op rij als snelste uit de testen van Ookla. De score van 70,79 van T-Mobile wordt door Vodafone en KPN gevolgd met scores die dicht bij elkaar liggen: respectievelijk 48,57 en 47,99. In april 2019 won T-Mobile de netwerktest van P3 Communications. KPN eindigt nipt voor Vodafone.
KPN: bewust keuze andere route
KPN geeft aan bekend te zijn met de optie om voorafgaand aan de veiling al voor 4G gebruikt spectrum te delen voor 5G-doeleinden. “Maar we kiezen bewust voor een andere route naar 5G waarbij we gebruik willen maken van nog te veilen spectrum”, geeft KPN-woordvoerder Stijn Wesselink aan. “Waar 4G een revolutie was, is 5G veel meer een evolutie die zich stapsgewijs zal ontwikkelen. Wij focussen op toegevoegde waarde van 5G voor klanten en laten dat leidend zijn in onze aanpak.”
KPN begon in november 2019 met de modernisering van het mobiele netwerk, waarbij apparatuur van Huawei werd ingezet. KPN wil de huidige apparatuur in heel Nederland vervangen, om de groei van 4G in goede banen te leiden en om 5G te kunnen lanceren. Per mobiele site wordt alle apparatuur van het dak getakeld en in één keer vervangen, met antennes, radio’s, baseband en voeding/noodstroom. Veel sites zijn in 2013 en 2014 neergezet voor de landelijke uitrol van 4G. Deze apparatuur is echter nog niet 5G-ready en moest dus sowieso vervangen worden.
Te veilen spectrum
Hieronder staan de blokken spectrum waarvoor tijdens de Multibandveiling licenties geveild worden:
Vergunning Band Type kavel Aantal Reserveprijs
K 700 MHz 2 x 5 MHz 6 EUR 75.180.000
L 1400 MHz 1 x 5 MHz 8 EUR 5.030.000
M 2100 MHz 2 x 5 MHz 12 EUR 35.279.000
Met de introductie van 5G op dinsdag 28 april wil VodafoneZiggo een mobiele component toevoegen aan zijn strategie om in Nederland te komen tot de beste digitale infrastructuur van Europa. Dat stelt Jeroen Hoencamp, CEO van VodafoneZiggo, in gesprek met Telecompaper. De voordelen, vooral op het gebied van een snellere reactietijd, zijn volgens Hoencamp nu al aanzienlijk. Hij verwacht niet dat de vrees voor 5G en extreme acties hieromtrent zoals brandstichtingen in zendmasten aangewakkerd worden. “We moeten een feitelijke discussie blijven voeren om die angst weg te nemen.”
VodafoneZiggo kondigde deze ochtend de uitrol van 5G aan. De operator begint met zijn op 1800 MHz gebaseerde 5G in een ‘ruime helft van Nederland. Het gaat hierbij óm 2.000 sites, vooral om de Randstad, delen van Zuid-Nederland en de grote steden. In de ochtend van woensdag 29 april komt er een dekkingskaart online, vertelt VodafoneZiggo-CEO Jeroen Hoencamp, zodat klanten weten waar ze al 5G kunnen gebruiken “Tot en met eind juli wordt de dekking geleidelijk aan uitgerold tot heel Nederland.”
Waarom nu? De voordelen lijken met onder meer 10 procent hogere snelheid dan 4G (circa 350 Mbps) en 30 procent lagere latency nog beperkt.
“Er zijn twee hoofdredenen. De een is meer strategisch van aard, de ander betreft die voordelen. De strategische reden is gebaseerd op de strategie achter de fusie tussen Vodafone en Ziggo drie jaar terug, waarbij we vast, mobiel en content combineerden. We hebben dit jaar al onder de naam Giganet netwerksnelheden van 1 gigabit geïntroduceerd. We hopen daar eind 2021 mee klaar te zijn (de uitrol is overigens opgeschort wegens de coronacrisis, red). De mobiele poot van Giganet is 5G, met in theorie ook al gigabitsnelheden.”
“Dit is geen technologiepush, we komen met onze Giganet-strategie vanuit een duidelijke klantbehoefte. We zijn zeker ook in de huidige tijd blij dat we de afgelopen jaren in ons vaste en mobiele netwerk geïnvesteerd hebben om op dit punt uit te komen. Onze netwerken hebben het de afgelopen maanden met alle piekbelasting goed gedaan.”
“Er zijn drie voordelen bij het nu al lanceren van 5G, los van het feit dat we er trots op zijn dat we dit nu als enige operator in Nederland kunnen. Die hogere snelheid van 10 procent is gemiddeld en is van een aantal factoren afhankelijk. Het aantal gebruikers per netwerkcel, het toestel, de locatie etc. Het kan dus hoger liggen. We zijn bewust bescheiden vanuit de marketingstrategie ‘underpromise, overdeliver’.”
“Verder is de 30 procent lagere latency belangrijk. Iedereen gaat dat merken aan de hogere reactiesnelheid, elke keer als een webpagina wordt ingeladen, een YouTube-filmpje wordt opgestart of bij videobellen. Het derde voordeel: 5G is weer een stap betrouwbaarder en stabieler dan 4G.”
Hoeveel Vodafone-klanten gaan hier de komende weken van profiteren?
“Dat is natuurlijk beperkt in het begin. Dat zag je ook aan het begin van dit decennium bij de overgang van 3G naar 4G: met weinig en vooral dure handsets. Nu zal dat niet anders zijn. Maar we hebben een mooie line-up van Samsung- en Oppo-toestellen om mee te beginnen, dat zal snel uitbreiden. Ik kan vanwege commerciële redenen geen precieze aantallen geven, maar we maken denk ik al veel Vodafone-klanten blij. Daarnaast zal het veel klanten triggeren om de stap naar 5G te zetten.”
“We hadden op zich al eerder kunnen starten. Ons core-netwerk was in januari al helemaal klaar, evenals een aantal masten. Maar dan heeft het nog geen zin om 5G te lanceren, of om klanten te zeggen dat het ‘ooit’ komt. Nu kunnen we heel concreet zeggen: meer dan de helft van Nederland kan het gebruiken in deze gebieden en over drie maanden heeft iedereen het.”
Hoe snel kan na de Multibandveiling het overige spectrum – 700, 1400 en 2100 MHz – worden ingezet om de dekking en capaciteit te vergroten?
“Daar kan ik niet veel over zeggen, behalve dat we ons hebben ingeschreven voor de nu in juni geplande veiling. Een van de veilingvoorwaarden is dat we inhoudelijk over de veiling niets mogen zeggen. Verder is onze strategie voor de verdere roll-out ook commercieel gevoelige informatie. Duidelijk is wel dat we deze voorsprong die we nu nemen graag willen behouden.”
1800 MHz zit enigszins tussen laag spectrum met een hoge dekking en hoog spectrum met hoge capaciteit in. Kunnen jullie eind juli ook de rurale gebieden goed dekken?
“Het mooie van de ingezette technologie is dat we bestaand spectrum, bestaande masten en bestaande apparatuur met wat aanpassingen kunnen gebruiken. Het 1800 MHz-spectrum is inderdaad geschikt voor zowel dekking in meer rurale gebieden, maar ook voor afdoende capaciteit en dekking in deze beginfase.”
Maakt deze snelle uitrolstrategie ook onderdeel uit van de strategie van Vodafone Groep?
“We zijn 50 procent in handen van Vodafone Groep en 50 procent in handen van Liberty Global. We zijn dus een onafhankelijke entiteit en kunnen onze eigen beslissingen daarin nemen. We kunnen wel bij beide organisaties profiteren van hun plannen en kennis. Daarnaast hebben we in tegenstelling tot veel Vodafone- en Liberty-organisaties de unieke combinatie van vast, mobiel en content, zodat we breed konden investeren in een complete digitale infrastructuur met producten én diensten.”
Er is al langer veel te doen met betrekking tot angst voor gezondheidsrisico’s omtrent 5G-straling. Daar zijn recent brandstichtingen bij gekomen. Is het wel verstandig om nu al met 5G te komen? Wakkert dat de onrust niet aan?
“We hebben naar veel factoren gekeken bij het wel of niet nu al introduceren van 5G: die onrust, de coronacrisis, de economische ontwikkeling, klantbehoeften. Op basis van alle overwegingen hebben we besloten dat wel door te zetten. De behoefte aan hogere snelheden en lagere latency is er, het zou een gemiste kans zijn als we het nu niet deden.”
“Kort over de brandstichtingen: die zijn onacceptabel en crimineel. Ik maak me er zorgen over, het is echt een bedreiging voor de samenleving gezien de groeiende afhankelijkheid van onze netwerken. We hebben de beveiliging van onze masten met zichtbare en onzichtbare maatregelen verbeterd. We werken goed samen met politie en justitie om de daders te pakken. twee al opgepakte verdachten blijven voorlopig langer vastzitten, zo heeft de rechter-commissaris ons laten weten. We hebben er dan ook alle vertrouwen in dat dit opgelost wordt.”
“Het aanspreken van zorgen over 5G, dat vind ik een veel relevantere discussie. De introductie van 5G is een maatschappelijk iets. Dat bepalen wij niet alleen, we kijken daarbij ook naar klanten, politiek, belangenorganisaties. Het is heel belangrijk dat we dit samen doen. Nederland heeft hele strenge eisen op het gebied van veiligheid, voor alles sectoren. We zijn met 4G altijd ruim onder de strenge limieten voor voltage bij elektromagnetische straling van zendmasten gebleven en dat zal bij 5G niet anders zijn, aangezien we dezelfde frequenties en deels dezelfde apparatuur gebruiken.”
“Het is dus belangrijk dat we met elkaar in gesprek blijven en de maatschappelijke discussie aan blijven gaan, gebaseerd op feiten, uitleggen wat 5G wel en niet is, wel en niet doet. Ik vertrouw erop dat overheid, wetenschappers en toezichthouders hun werk goed doen en dat we iets neerzetten dat goed is en geen risico’s meebrengt. Ik heb een vrouw en kinderen, dus ik wil ook voor onszelf zeker weten dat wat wij gebruiken, veilig is.”
Ook Zwolle is bezig met de uitrol van het 5G netwerk. Daarvoor moeten er in de stad wel meer antennes worden geplaatst. De gemeente zegt dat in het wetenschappelijk onderzoek ‘tot heden geen bewijzen zijn gevonden voor negatieve effecten op de gezondheid door blootstelling aan elektromagnetische velden onder de blootstellingslimieten.’
Heel Europa moet de komende jaren over op het 5G-netwerk, waarmee data veel sneller uitgewissel kan wordem. Er zijn drie frequentiebanden aangewezen voor 5G. Dit zijn de 700Mhz, de 3,5Ghz en de 26GHz. De EU heeft in het voorjaar van 2018 vastgelegd dat overal in Europa de 3,5 Gigahertz (Ghz) frequentieband beschikbaar wordt gesteld voor het aanbieden van algemene mobiele communicatie aan consumenten en bedrijven via 5G.
De 700MHz band komt in 2020 ter beschikking voor mobiel gebruik in Nederland.
De 3,5Ghz band vanaf september 2022 in Nederland.
Voor de 26Ghz band moet het verdeelbeleid in Nederland nog bepaald worden.
Hoe hoger de frequentie hoe meer dataverkeer mogelijk is, maar dit gaat wel ten koste van het bereik, zegt de gemeente. Hierdoor zijn voor de hogere frequenties meer antennes nodig. Hieronder de reikwijdte van de te gebruiken frequenties aangegeven:700 MHz ~3-4 km
3,5 GHz ~ < 600 meter
26 GHz ~ <100-200 meter
Voor het gebruik van de 700 MHz frequentie is een uitbreiding noodzakelijk van het aantal antenne opstelpunten en antennes van ongeveer 10%. Voor Zwolle en directe omgeving betekent dit dat de uitbreiding zich beperkt tot ongeveer 2 a 3 antenne opstelpunten en mogelijk ongeveer 10 antennes op die opstelpunten.
Verdere verdichting aantal antennes
Anders wordt het na de veiling van de 3,5 Ghz frequentie in 2022. De reikwijdte van de dan gebruikte antennes zal maximaal ongeveer 600 meter zijn. Dit betekent uiteindelijk een verdere verdichting van het aantal antennes en antenne-opstelpunten. In het wetsvoorstel tot wijziging van de Telecommunicatiewet staat dat gemeenten kleine 5G antennes, de zgn. smartcells, op openbare gebouwen en straatmeubilair zoals lantaarnpalen en verkeerslichten moeten toestaan tenzij zij een redelijke grond hebben om het af te wijzen.
Gezondheidsrisico’s
Volgens de gemeente Zwolle zijn er vooralsnog geen zorgen over de gezondheidsrisico’s van 5G. Andere actiegroepen in Nederland zijn de laatste dagen in het nieuws gekomen door antennes in brand te steken als protest tegen de uitrol van 5G en de – volgens hen – daaraan verbonden gezondheidsrisico’s. ‘Wetenschappelijke adviesorganen zoals de World Health Organisation (WHO) en de Gezondheidsraad concluderen dat in het wetenschappelijk onderzoek tot heden geen bewijzen zijn gevonden voor negatieve effecten op de gezondheid door blootstelling aan elektromagnetische velden onder de blootstellingslimieten’, stelt de gemeente Zwolle.
Grote hoeveelheden data
Met 5G wordt het versturen van grote hoeveelheden data mogelijk. Nieuwe innovatieve toepassingen zoals autonoom rijden, smart cities en zorg op afstand kunnen hierdoor worden gerealiseerd. 5G is bijvoorbeeld nodig om opdrachten aan auto’s te geven. Dat leidt tot een betere doorstroming van het verkeer. De uitrol start in 2020.
De International Commission on Non‐Ionizing Radiation Protection (ICNIRP) heeft nieuwe richtlijnen uitgebracht voor de bescherming van mensen die worden blootgesteld aan elektromagnetische velden. Dit is de eerste grote update sinds 1998 en hij is voor de 5G-technologieën die worden uitgerold, evenals AM- en DAB-radio, Wi-Fi, Bluetooth en andere mobiele standaarden zoals 3G en 4G, tot 300 GHz.
De ICNIRP-normen worden over de hele wereld gebruikt als referentie voor nationale regelgeving en de EU-aanbevelingen. Het werk van de onafhankelijke instantie is gebaseerd op jarenlang onderzoek en herziening van alle bekende beschikbare wetenschappelijke onderzoeken, evenals op een uitgebreid openbaar consultatieproces.
ICNIRP-voorzitter Eric van Rongen meldt dat de nieuwe richtlijnen passender zijn dan de 1998-richtlijnen voor de hogere frequenties die in de toekomst voor 5G zullen worden gebruikt. “We weten dat delen van de gemeenschap zich zorgen maken over de veiligheid van 5G en we hopen dat de bijgewerkte richtlijnen mensen op hun gemak zullen stellen”, zei hij.
De belangrijkste wijzigingen in de 2020-richtlijnen zijn blootstelling aan 5G voor frequenties boven 6 GHz. Deze omvatten de toevoeging van een beperking voor blootstelling aan het hele lichaam; de toevoeging van een beperking voor korte (minder dan 6 minuten) blootstellingen aan kleine delen van het lichaam; en de vermindering van de maximale blootstelling die is toegestaan over een klein deel van het lichaam.
Update voor > 6 GHz
Volgens Van Rongen waren de eerdere richtlijnen uit 1998 nog grotendeels toereikend, vanwege de conservatieve niveaus. “De nieuwe richtlijnen bieden echter betere en gedetailleerdere richtlijnen voor blootstelling, met name voor het hogere frequentiebereik, boven 6 GHz, wat van belang is voor 5G en toekomstige technologieën die deze hogere frequenties gebruiken. Het belangrijkste voor mensen om te onthouden is dat 5G technologieën zullen geen schade kunnen aanrichten als deze nieuwe richtlijnen worden nageleefd.”
Andere kleine wijzigingen in de richtlijnen zijn onder meer grotere transparantie om de logica en wetenschappelijke basis van de richtlijnen gemakkelijker te maken voor de gezondheidsbeschermingsgemeenschap; aanvullende middelen om de naleving van de richtlijnen te beoordelen; en een betere specificatie van hoe instanties gecompliceerde blootstellingsscenario’s kunnen beoordelen.
De volledige richtlijnen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Health Physics en zijn te vinden op de ICNIRP-website.
3G verdwijnt langzaam. Het 3G-netwerk van VodafoneZiggo moet eind februari volledig uitgeschakeld zijn. Ook KPN heeft het voornemen om vanaf 2022 te stoppen met het 3G-netwerk. T-Mobile heeft nog geen concrete plannen, maar ook die provider sluit niet uit dat 3G op termijn verdwijnt. Vijf vragen over het uitschakelen van 3G.
Waarom wordt het 3G-netwerk uitgeschakeld?
VodafoneZiggo wil meer capaciteit beschikbaar maken voor het 4G-netwerk. Volgens de provider is extra capaciteit nodig vanwege het “snel stijgende dataverbruik van klanten op het 4G-netwerk”. Omdat het grootste deel van de klanten gebruikmaakt van 4G, is het volgens de provider efficiënter om de 3G-frequentieruimte hiervoor vrij te maken.
Wat als er ergens geen 4G beschikbaar is?
Vodafone- en KPN-klanten met een 3G-abonnement of -telefoon kunnen te maken krijgen met de situatie dat zij geen 4G-dekking hebben. Bij beide providers geldt dat met name op de Veluwe, Terschelling en andere Waddeneilanden geen 4G-internet beschikbaar is. Bekijk de dekkingskaarten van Vodafone en KPN voor de exacte situatie.
“Mocht ergens onverhoopt geen 4G-dekking zijn, dan kunnen mobiele data straks alleen verstuurd worden via lage snelheid (2G, red.) of via wifi (in de trein, red.)”, laat René Loman van VodafoneZiggo weten.
2G, 3G, 5G: wat is ook alweer wat?
1G: De eerste generatie voor mobiele communicatie. Deze generatie was nog analoog: datacommunicatie was nog niet mogelijk.
2G: Het eerste digitale gsm-netwerk. Gebruikers kunnen op dit netwerk bellen, sms’jes versturen en met lage snelheid internetten.
3G: Kan gebruikt worden voor bellen, sms’en en het versturen van grotere databestanden. Ook kunnen gebruikers hierop mobiel internetten met een hogere netwerksnelheid dan bij 2G.
4G: Voornamelijk gericht op dataverkeer en biedt downloadsnelheden van rond de 100 Mbps.
5G: Nieuwe technologie, nog niet beschibkaar. 5G moet nog sneller mobiel internet bieden dan 4G.
Hoe weet ik of mijn telefoon 4G ondersteunt?
Telefoons van voor 2013 ondersteunen vaak geen 4G. Een manier waarop je kunt checken of je telefoon wel of geen 4G ondersteunt, is door je wifi tijdelijk uit te schakelen, zodat je telefoon verbindt met het mobiele netwerk. Staat er 4G of LTE boven in je telefoonscherm? Dan ondersteunt je telefoon 4G.
Verschijnt er GPRS, 2G of 3G? Dan ondersteunt je telefoon of je simkaart geen 4G, of heb je 4G uit staan in de instellingen van je telefoon. Je moet natuurlijk ook een abonnement met 4G-ondersteuning hebben.
Wat moet ik doen als mijn telefoon geen 4G ondersteunt?
Zodra het 3G-netwerk wordt uitgeschakeld, kun je ervoor kiezen om een nieuwe telefoon aan te schaffen, maar dat is niet per se nodig. “Wie er bewust voor kiest om een 3G-toestel te houden, kan mobiel blijven bellen en internetten. Dat toestel schakelt dan automatisch naar 2G met een iets lagere geluidskwaliteit en minder snel internet”, vertelt Loman.
Waar KPN en VodafoneZiggo hun 3G-netwerk uitschakelen maar wel 2G houden, trekt T-Mobile in november wel de stekker uit zijn 2G-netwerk. Bezitters van oude telefoons die alleen nog 2G ondersteunen, moeten een nieuw toestel kopen of overstappen naar een andere provider.
Uit de eerste metingen en berekeningen aan 5G-systemen blijkt dat de blootstelling aan de elektromagnetische velden van losse antennes en gebruikerstoestellen lager is dan de limieten die de Europese Unie aanbeveelt. Daarnaast is de verwachting vanuit de bestudeerde literatuur dat het aantal bronnen van elektromagnetische velden zal toenemen. Ook is sprake van toenemend gebruik van datacommunicatie. In welke mate de blootstelling ten opzichte van de limieten wijzigt, is nu niet met zekerheid te voorspellen. Fabrikanten en operators moeten zich altijd houden aan de blootstellingslimieten. Dit staat in het onderzoek van het RIVM en Agentschap Telecom.
Uit het rapport blijkt dat het belangrijk is om de ontwikkelingen te blijven volgen om duidelijk te krijgen wat de veldsterkte is als 5G-systemen in gebruik zijn genomen. Agentschap Telecom heeft voor het onderzoek verschillende veldsterktemetingen uitgevoerd bij 5G-testlocaties. Het agentschap blijft metingen uitvoeren tijdens de introductie van 5G. Op deze manier wil het agentschap duidelijkheid bieden over de huidige en verwachte veldsterktes op 5G-locaties en hoe deze waarden zich verhouden tot de geldende blootstellingslimieten.
Angeline van Dijk, directeur-hoofdinspecteur van Agentschap Telecom: “5G is de nieuwe generatie mobiele telecommunicatie en draagt bij aan economische groei en innovatie. Ook in deze ontwikkeling staat de veiligheid voorop. Daarom hebben wij het RIVM gevraagd de wetenschappelijke literatuur over blootstelling aan 5G in kaart te brengen. Fabrikanten en operators zijn nu en na de introductie van 5G verplicht zich aan de limieten te houden. Het onderzoek bevestigt dat het belangrijk is dat ze rekening houden met meer apparaten en andere antennetechnieken.”
Ontwikkeling standaarden
Agentschap Telecom draagt op internationaal niveau bij aan het ontwikkelen van de standaard voor het meten van elektromagnetische velden. In samenwerking met verschillende kennisinstellingen wordt verder onderzocht hoe het 5G-landschap zich zal ontwikkelen, hoe de veldsterkte zich ontwikkelt en hoe deze het beste gemeten kan worden.
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd om meer kennis op te doen over elektromagnetische velden van 5G. Voor dit onderzoek heeft het RIVM in opdracht van Agentschap Telecom de peer-reviewed wetenschappelijke literatuur over blootstelling en eventuele gezondheidseffecten van 5G-systemen onderzocht. Daarnaast heeft Agentschap Telecom, in samenwerking met het RIVM, veldsterktemetingen uitgevoerd bij 5G-testopstellingen.
